|
Slechts een op de vijf houdt zich na twee jaar nog
aan mooie plannen
Goede
voornemens?
Ga
er voor!
Bijna
iedereen heeft ze rond de jaarwisseling: goede voornemens.
We willen in het nieuwe jaar een paar kilo afvallen,
minder drinken, meer bewegen, een andere baan zoeken,
geduldiger voor onze kinderen zijn, liever voor onze
partner, vaker 'nee' zeggen tegen onze baas of stoppen
met roken. Toch blijkt uit onderzoek dat na een half
jaar meer dan de helft van de mensen teruggevallen
is in het oude gedrag. Gewoonten zijn niet zo gemakkelijk
af te leren. Daar moet je volgens trainer en onderzoeker
Ben Tiggelaar meer voor doen: keihard werken.
Illustratie:Dilys
de Jong
AMSTERDAM
- Het maken van goede voornemens heeft wel degelijk
nut, maar het volhouden lukt niet iedereen. Veranderen
kost tijd, aandacht en energie. Om jezelf te motiveren
en gaande te houden, heeft trainer en onderzoeker
Ben Tiggelaar een zelfhulpboek geschreven. In zijn
'Basic Change Method' draait het vooral om concrete
formulering van voornemens, goede voorbereiding op
moeilijke momenten en jezelf op de juiste manier belonen
als het goed gaat. "Je eigen gedrag veranderen,
is niet eenvoudig. Je betaalt vanaf dag één
de prijs terwijl beloning pas later volgt. Eigenlijk
betekent het niets anders dan je levensstijl rigoureus
veranderen."
Veel
gedrag dat we de hele dag door vertonen, gaat (onbewust)
automatisch. En een automatisme is moeilijk af te
leren. "Neem roken. Je denkt echt niet om elf
minuten over tien dat je nu een sigaret mag roken.
Maar je steekt er wel automatisch een op als je aan
het bellen bent. Wanneer je stopt met roken, zul je
elke keer als de telefoon gaat de neiging hebben een
peuk op te steken. Je leven wordt eigenlijk geregeerd
door gewoontes."
Het
idee te willen veranderen, het roer om te gooien,
komt vaak doordat er iets gebeurt in je omgeving.
Er komt gezinsuitbreiding, je werkgever gaat op personele
bezetting bezuinigen, een vriendin van je is twintig
kilo afgevallen, je bereikt een bepaalde leeftijd,
die leuke spijkerbroek past je ineens niet meer, iemand
in je omgeving wordt ernstig ziek. "Door die
schrik komen mensen in actie." Maar een maand
na het stellen van goede voornemens is, zo blijkt
uit onderzoek, 36 procent teruggevallen in zijn slechte
gewoonte. Kijken we wat verder in de toekomst, dan
blijkt na twee jaar nog slechts een op de vijf mensen
zich aan zijn mooie plannen te houden.
Aanpak
Ben
Tiggelaar (34) meent dé aanpak te hebben gevonden
om goede voornemens ook vol te houden. Zijn methode
staat beschreven in het onlangs verschenen boek 'DOEN!
Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei'
(uitgeverij Het Spectrum) en bestaat uit drie stappen.
De eerste noemt Tiggelaar 'Get Real' (Wees eerlijk)
. "Het betekent dat je wakker moet worden. Wat
wil je echt? Ben je bereid de prijs te betalen? Zijn
je plannen reëel en haalbaar? Tien kilo in een
maand afvallen is niet reëel, wel vijf kilo in
zes maanden. Je moet je doelen vervolgens nauwkeurig
vertalen naar gewoontegedrag dat daarvoor nodig is.
Wil je binnen een half jaar een nieuwe baan? Dan moet
je wel twee keer per week een sollicitatiebrief schrijven.
Wil je meer tijd voor je gezin? Dan kun je afspreken
minstens één middag per week met je
kinderen door te brengen."
Maar
gedrag veranderen is moeilijk. Psychologen hebben
vastgesteld dat ook leuke veranderingen als een huwelijk,
gezinsuitbreiding, pensionering, een nieuwe baan,
het sluiten van een hypotheek en vakantie belangrijke
stressfactoren zijn. Volgens sommigen komt dat door
de verandering zelf. "Gewoontes - hoe slecht
ze ook mogen zijn - bieden zekerheid, structuur, controle.
Alles wat je anders doet, afwijkt, roept onzekerheid
op", zegt Ben, vader van drie jonge dochters.
"Een mooi voorbeeld hiervan vind ik de aankoop
van een boek. Stel je hebt geld om maar één
boek te kopen. Bij de boekhandel liggen twee boeken:
een van een schrijver waar je eerder een boek van
hebt gelezen. Het was geen topstuk, maar net leuk
genoeg. En er ligt een boek van een totaal onbekende
veelbelovende auteur. Dan blijkt dat men toch eerder
voor het boek van de al bekende schrijver kiest."
De
tweede stap in zijn methode heet 'Make Plans' (Maak
plannen). "Dat houdt in dat je je heel goed moet
voorbereiden op moeilijke situaties. Uit onderzoek
blijkt dat wanneer mensen daarop anticiperen, de kans
drie tot vier keer zo groot is dat ze doorzetten.
Volhouden om niet te roken kan in bepaalde situaties
heel moeilijk zijn. Bijvoorbeeld na een gezellige
maaltijd met vrienden en de nodige wijn. Wat doe je
als iemand je dan een peuk aanbiedt? Of als zich een
stresssituatie aandient en je ontzettende behoefte
krijgt aan een sigaret? Met wilskracht kun je een
heel einde komen, maar het is ook heel belangrijk
om te kijken wat je gaat doen in probleemsituaties.
Bijvoorbeeld je even terug te trekken, een time-out
te nemen, door even naar de wc te gaan. Of bewust
na te denken waarom je ook alweer gestopt was. Dan
is het makkelijker om 'nee' te zeggen."
Uit
onderzoeken blijkt verder dat we meestal volautomatisch
de beloning op korte termijn gaan, dan op de lange.
Het resultaat van afvallen zie je pas na een paar
weken. Het effect van roken merk je pas na een paar
maanden. En meer tijd besteden aan je gezin zal ook
niet iedereen à la minuut opmerken. En dus
denk je snel al 'Ik ben al zoveel kilo afgevallen,
nu mag ik een zak chips' of 'Ach, een sigaretje kan
toch geen kwaad?' of 'Ik kan best deze week wel weer
een paar keer overwerken'. "Je investeert nu
en het rendement komt pas veel later. Dat is natuurlijk
niet leuk. En daarom moet je het voor jezelf leuk
maken, vooral in het begin."
En
zo komen we bij de laatste stap in Ben Tiggelaars
methode is 'Take Action' (Kom in actie). "Je
moet jezelf belonen; niet het resultaat, maar het
gedrag. Want doel is uiteindelijk om jezelf gaande
te houden. En geef niet op als er een keer iets mis
gaat. Straffen werkt niet, wel belonen als het goed
gaat. Houd een lijstje bij van je dagelijks gedrag.
Beloon jezelf met een mooi boek als je een taartje
hebt afgeslagen. Ga een weekendje weg als je een week
niet gerookt hebt. Als je ervan uit gaat dat je per
jaar ruim duizend euro bespaart wanneer je een pakje
per dag rookte, kan dat makkelijk. En als je je gezin
ook nog belooft met ze naar Disneyland Parijs te gaan
als je twee maanden rookvrij bent, moet je zien hoe
je kinderen hun best doen om je te helpen met stoppen."
Methode
Uiteraard
heeft hij zijn methode op zijn eigen leven toegepast:
Ben wilde afvallen.
Inmiddels
sport hij twee keer per week minstens 50 minuten,
schept hij bij het avondeten maar één
keer op en brengt daarna het bord naar de keuken en
is hij daardoor in twee jaar tijd vijftien kilo afgevallen.
Hij is een dag minder gaan werken om meer tijd voor
zijn gezin vrij te maken. Ander voorbeeld: zijn emoties
hanteren. "Ik heb een flink temperament en kan
in bepaalde situaties heel snel kwaad worden. En de
enige die daar echt last van heeft, ben ik. Bijvoorbeeld
in het verkeer als andere weggebruikers rechts inhalen
of bumperkleven. In plaats van boos worden, neem ik
tegenwoordig een time-out. Tel ik even heel ouderwets
tot tien als ik de woede voel opkomen."
"Tenslotte,
het klinkt heel logisch, blijkt het ook heel belangrijk
te zijn om ook hardop voornemens te formuleren en
aan anderen te vertellen. Van alle mensen die stilletjes
denken 'Ik geloof dat ik dit jaar ga afvallen of wat
ga doen aan mijn roken' blijkt na een half jaar slechts
vier procent zich daar nog aan te houden. Bij de mensen
met een duidelijk voornemen is dat 45 procent. Het
heeft dus wel degelijk zin om voornemens te maken
met Oud en Nieuw, vooral als je ze in het bijzijn
van vrienden of familie maakt. En vergeet niet dat
veranderingen tijd kosten. Een relevante verandering
kost je toch al snel een jaar. Maar het zou jammer
zijn het niet te doen. Stel je voor dat je tachtig
bent, je hebt last van je hart en van je longen, en
terugkijkt op je leven. Je hebt altijd zestig uur
per week gewerkt in een bedrijf dat je eigenlijk niet
bijster interessant vond. Daardoor ken je je kinderen
amper en liep je huwelijk op de klippen. Is dat dan
het leven wat je wilde leiden?"
Wilt
u reageren op dit artikel, klik dan hier
|
