Kiezerspanel wil duidelijke keuze politiek

Nog iets minder dan drie weken en dan gaat Nederland opnieuw naar de stembus. Ook nu weer beloven de verkiezingen zeer spannend te worden. Gaan CDA en VVD samen een meerderheid halen en een nieuw kabinet vormen, zoals ze zelf graag willen? Of wordt het toch een centrumlinkse regering met de PvdA?

En krabbelt de LPF, die dramatisch laag staat in de peilingen, nog terug onder leiding van Mat Herben? De komende weken spreekt een kiezerspanel, dat een dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking vertegenwoordigt, zich op deze pagina uit over zijn verwachtingen en de situatie in de politiek.

'Veiligheid hoofdzaak'

door Alexandra van den Bos en Joost Ruempol

DEN HAAG - Dat coalitiepartners CDA, VVD en nieuwkomer LPF het niet lang met elkaar zouden uithouden in het kabinet, hadden de ondervraagde kiezers wel verwacht. Maar dat deze regering nog minder dan drie maanden na haar aantreden al ten val kwam, was wel heel erg snel. Volgens de 67-jarige ex-ondernemer Jaap Pol lag het niet alleen aan "al het geruzie binnen de LPF".

Jaap Pol

Pol, die secretaris is bij een lokale politieke partij in zijn woonplaats Breukelen en landelijk VVD stemt, legt uit: "CDA en VVD hebben er willens en wetens op aangestuurd. Ze hebben gewacht op het juiste moment om de stekker eruit te trekken."

Volgens productmanager Ben Vinken uit Gieten is het onterecht om VVD-leider Zalm er de schuld van te geven dat dit kabinet is gevallen. "Iemand moest er een eind aan maken. Maar het is goed dat nu de kiezers weer aan het woord komen", meent de 42-jarige Vinken, die VVD-lid is sinds 1984.

Claudette van Braam

Volgens Pol had de LPF als Fortuyn nog had geleefd, het veel langer uitgehouden in dit kabinet. "Dan was het anders gelopen. Hij was toch de man die de boel veel beter op orde had kunnen houden. Ik geloof niet dat het dan uiteindelijk wel goed was gegaan. Maar dan was het toch echt de LPF die zelf zou hebben gezegd dat men niet meer verder kon in het kabinet", aldus Pol, die niet verwacht dat de LPF zal terugkeren met veel zetels in de Tweede Kamer.

SP-stemmer Claudette van Braam is er niet rouwig om dat de LPF zo snel na haar opkomst volgens de laatste peilingen op een zeer groot verlies staat. "LPF'ers zeiden alles heel eerlijk en oprecht en dat moet je waarderen. Maar ze hadden het natuurlijk veel tactischer moeten spelen en hun organisatie veel beter moeten opbouwen", aldus de 39-jarige Van Braam, die verwacht dat de PvdA en haar eigen partij de SP weleens flink kunnen profiteren van de leegloop bij de LPF.

Ineke Buijtenhek

Peuterleidster Ineke Buijtenhek gelooft daar niets van. De 50-jarige inwoonster van Goirle stemt samen met haar dochter weer op de LPF. "Ik zou niet weten welke partij anders deze idealen voorstaat, zoals een streng asielbeleid en het aanpakken van de wachtlijsten in de gezondheidszorg", aldus Buijtenhek voor wie een coalitie met wederom CDA en VVD acceptabel zal zijn.

Waarmaken

In de komende verkiezingscampagne en daarna moeten volgens het panel de onderwerpen criminaliteit, gezondheidszorg en veiligheid zeer veel aandacht krijgen. Politici moeten ervoor waken geen dingen te beloven, die vervolgens door geldgebrek helemaal niet kunnen worden waargemaakt, waarschuwt Jaap Pol. "In het bedrijfsleven trek je als het minder gaat de broekriem aan. In de politiek wordt er van alles geroepen dat niet kan worden waargemaakt. Maar heel veel knelpunten, bijvoorbeeld bij de politie en de gezondheidszorg zouden kunnen worden weggenomen, als er veel efficiënter wordt gewerkt", denkt Pol.

De Brabantse Claudette van Braam hoopt dat een nieuw kabinet de veiligheid op straat aanzienlijk gaat verbeteren. "Mijn kinderen kan ik tegenwoordig 's avonds niet meer alleen de straat over laten gaan. Dat moet echt veranderen."

Patrcik in 't Zandt

Heao-student Patrick in 't Zandt hoopt dat er meer geld beschikbaar komt voor het onderwijs. "Als student moeten wij steeds meer collegegeld betalen, maar we krijgen er steeds minder voor terug. Allerlei faciliteiten verdwijnen gewoon", aldus de 21-jarige student uit Limburgs Landgraaf. In 't Zandt twijfelt nog of hij weer op het CDA zal stemmen. "Want de VVD zal eerder hulp nodig hebben om samen met het CDA te regeren. Maar ik moet me er nog in verdiepen."

Balkenende is voor veel Nederlanders de ideale premier voor een volgend kabinet, terwijl VVD-leider Zalm het op dit punt veel minder goed doet in de peilingen. VVD'er Pol snapt de kritiek op de liberale leider wel. "Die Zalm is echt een mannetjesmaker, die zich vooral bezighoudt met de vraag of hij goed overkomt op tv. Dan heb ik liever Hans Wiegel, dat is een veel betere kandidaat", zegt Pol, die toch bij de komende verkiezingen zijn partij trouw blijft. "Ik ga ondanks mijn kritiek op Zalm toch weer op de VVD stemmen, want ik kan me heel erg in de programmapunten van die partij vinden. Dat is het belangrijkste."

Gepubliceerd op 3 januari 2003