en BRUSSEL/ ANKARA - Het feit dat Turkije de doodstraf in vredestijd afschaft en de Koerdische minderheid tegemoet komt, is een goed begin, maar het betekent niet dat Turkije bij de EU-top in december in Kopenhagen automatisch de felbegeerde datum krijgt waarop de toetredingsonderhandelingen kunnen beginnen, zo zeggen Brusselse diplomaten.

Premier Ecevit (Foto: REUTERS)

De Turken moeten veel meer verduidelijken hoe de aandacht voor vrijheid, ook van godsdienst, en mensenrechten in de praktijk zal uitwerken in het onderwijs, op radio en tv en in de geschreven media. "Mogen media en onderwijs zich straks daadwerkelijk bedienen van andere talen dan het Turks, bijvoorbeeld het Koerdisch, en krijgen religieuze minderheden het recht onroerend goed te kopen en te verkopen? Zal Turkije meewerken aan het EU-lidmaatschap van Cyprus en hoe gaat het met de Grieks-Turkse defensieruzie waardoor een gezamenlijke Europese defensiemacht van 60.000 man maar niet van de grond komt?," zo vroeg commissiewoordvoerder Jean- Christophe Filori zich gisteren af.

Turkije schreef het afgelopen weekeinde geschiedenis door radicale hervormingen aan te nemen die het land dichter bij een lidmaatschap van de Europese Unie moeten brengen. Afschaffing van de doodstraf en meer rechten voor de Koerdische minderheden moeten de EU, die Turkije altijd heeft afgeschilderd als "een halve militaire dictatuur", de wind uit de zeilen nemen. "Turkije is nu vrijer, democratische en Europeser geworden. Wij verwachten dat de Europese Unie het Turkse lidmaatschap zo vlug mogelijk accepteert," aldus de Turkse premier Ecevit.

Maar in Brussel hangen de EU-diplomaten al aan de rem. Ze voelen er niets voor de moslimstaat met liefst 65 miljoen inwoners en grenzend aan Irak, Iran en Syrië zo snel mogelijk binnen te halen. Zo makkelijk gaat het niet. In Kopenhagen krijgen vermoedelijk tien kandidaat-lidstaten het groene licht om toe te treden, voornamelijk ex-Oostbloklanden. Turkije is nog lang niet zover, maar wil weten wanneer de toetredingsonderhandelingen kunnen beginnen. Ook dat lijkt nog een brug te ver.

Eerst moet Turkije meewerken aan het EU-lidmaatschap van Cyprus. Dat zou kunnen op basis van de verworvenheden van het Griekse deel waardoor automatisch het Turkse deel meelift, maar dan moet Turkije geen strobreed in de weg leggen.

Bovendien ligt Turkije nog altijd overhoop met aartsvijand Griekenland over het gebruik van NAVO-middelen. Griekenland is EU- én NAVO- lid, Turkije alleen NAVO- lid maar strategisch wel een erg belangrijk lid. Door de Turks-Griekse onenigheid over NAVO-bases en -middelen komt de met veel tromgeroffel aangekondigde Europese interventiemacht niet van de grond.

De Grieken zijn bang voor teveel Turkse invloed in de Egeïsche zee. De EU kan zich echter niet permitteren de Turkse boot eeuwig af te houden. De Eurocommissaris voor Uitbreiding, Günter Verheugen, zei heel goed te begrijpen dat het "magnetisme" van een mogelijk EU-lidmaatschap niet eeuwig blijft werken als de EU geen enkel zicht biedt op toetreding.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 6 augustus 2002