AMSTERDAM - Het is een eeuwenlang gebruik onder zwarte stammen: nagaan of een meisje nog maagd en een jongeman nog knaap is.

In de vorige eeuw is het in onbruik geraakt, omdat ook onder zwarte volkeren andere opvattingen gingen heersen over seksuele omgang. Maar met de komst van het gevreesde aids-virus is die vroegere traditie in ere hersteld. Volgens de Zoeloe-organisatie Isivivane Sama Siko, die herinvoering van oude Zoeloe-tradities bepleit, is het belangrijk dat een meisje zolang mogelijk maagd (en een jongen knaap) blijft om aids-besmetting te voorkomen.

Maar sociaal werkers en artsen in Zuid-Afrika zeggen dat de 'maagdentest' achterlijk is en geen enkele wetenschappelijke waarde heeft. "Sterker nog", zeggen met name sociaal werkers, "het werkt aids juist in de hand."

Zoeloe-maagdentester Nokulunga Majola meent dat het onderzoek naar maagdelijkheid "een les in goed gedrag" is voor meisjes. "Ze moeten niet te vroeg met al die onzin beginnen", zegt ze. Majola test maandelijks zo'n 70 tot 100 meisjes van 4 jaar tot 22 jaar. Daar mogen uiteraard alleen vrouwen bij zijn. Het gaat er hygiënisch toe. Met rubber handschoenen aan kijkt de maagdentester naar allerlei bewijzen dat het meisje 'het' nog nooit gedaan heeft.

"We kijken naar een witte stip in de vagina. Als die er niet is, is het meisje ontmaagd. Bovendien moet de achterkant van de knie glad zijn. Als die een kuiltje vertoont, is ze geen maagd meer. En dan zijn er de ogen, maar alleen wij testers kunnen aan de ogen zien of het meisje nog 'gaaf' is", zegt Majola met grote stelligheid.

Waarom meisjes van vier jaar? Majola: "Natuurlijk toont zo'n kind uit zichzelf geen seksueel gedrag. Maar ik heb al meerdere malen gezien dat zo'n meisje was misbruikt. Ik heb daardoor al drie vaders en een oom bij de politie kunnen aangeven."

Thembi Buthelezi is sociaal werkster in KwaZoeloe en toont zich een fel tegenstander van de maagdentest. "Meisjes die een zogenaamd maagdencertificaat ontvangen en dit trots aan Jan en alleman laten zien, worden het doelwit van verkrachters. Die weten dat seks met zo'n kind veilig is. En dan bestaat er ook nog het trieste maar hardnekkige misverstand dat je van aids kan genezen door het te doen met een maagd. Met andere woorden, de maagdentest vergroot de kans op verspreiding van de ziekte."

De 'knapentest', die ook al heel lang bestaat, is in westerse ogen ronduit bizar. Reggie Khumalo heeft die proef toen hij jong was zelf ondergaan en test op dit moment maandelijks tientallen jongens in KwaZoeloe. "Als zo'n jongen donkere vlekken op z'n knieën heeft, is dat een teken dat hij geen knaap meer is. En op de penis verdwijnt een bepaalde ader als de jongen seks heeft gehad."

Nokulunga Majola en Reggie Khumalo halen de schouders op over het onbegrip bij de Zuid-Afrikaanse artsen, die de test onwetenschappelijk noemen. "Vergeet maar wat die artsen zeggen. Ze weten niet waarover ze het hebben", verklaart Khumala, terwijl Majola eenvoudig zegt: "Westerse doktoren begrijpen er niks van."

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 31 mei 2002