"De linksbuiten moet banger voor
de rechtsback zijn dan andersom"

Een extra aanvaller

AMSTERDAM, vrijdag

De lezers die meedoen met de actie 'Oranje van de Eeuw' dienen zich vooral in de denkwijze van Johan Cruyff te verplaatsen. Zijn visie en instelling zijn namelijk bepalend voor de samenstelling van het team, dat op zaterdag 27 november in deze rubriek wordt onthuld. Vandaag geeft de Europees voetballer van de Eeuw, die zichzelf als middenvoor in het Oranje van de Eeuw heeft opgesteld, tekst en uitleg over de vijf rechtsbacks die hij genomineerd heeft. Op 24 augustus jl heeft Johan Cruyff de namen van zijn tien ploeggenoten en bondscoach in een verzegelde enveloppe afgegeven aan de notaris.

JOHAN CRUYFF: "Zoals ik in mijn tactische uiteenzetting in de krant van 4 september heb aangegeven, is mijn Oranje van de Eeuw een team dat perfect in staat moet zijn om totaalvoetbal te spelen. Vanaf de doelman tot de middenvoor, alles zit met een touwtje aan elkaar vast. Dit houdt in, dat als het goed wordt uitgevoerd, de rechtsback op de middenlijn op dezelfde hoogste staat als de spits van de tegenpartij. Omdat er maximaal maar tien meter tussen de linies zit, kan de back dus binnen zo'n dertig meter van verdediger in aanvaller zijn veranderd.

Daarom heb ik ook spelers als Sjaak Swart en Ruud Gullit voor deze positie genomineerd, omdat hun veelzijdigheid bij een zeer aanvallend team op deze positie een heel hoog rendement kan opleveren. Natuurlijk is een klasse-speler als Ruud Gullit straks nog als kandidaat op een andere positie terug te vinden, maar in mijn visie misstaan rechtsbuitens als Sjaak Swart en Ruud Gullit absoluut niet als rechtsback in een subliem elftal, wat het Oranje van de Eeuw tenslotte is.

Een team, waarin iedere speler de tegenstander imponeert. Zo moet de rechtsback zorgen, dat de linksbuiten banger voor hem is dan andersom. Want in dat geval gaat de linksbuiten extra verdedigend denken en dat is precies waar ik 'm hebben wil. Want hoe meer hij terugdeinst, hoe verder hij van het doel verwijderd raakt en hoe beter de rechtsback tot z'n recht komt in een elftal dat zo'n zeventig procent van de tijd balbezit heeft.

Net als al z'n medespelers moet de rechtsback een sterke allrounder zijn. Een man die in balbezit in de kleine ruimte goed uit de voeten kan en bij balverlies in staat is de grote ruimtes in zijn rug te bestrijken. Hij moet dus snel zijn, overzicht hebben en kunnen voetballen. Iemand die veel posities over kan nemen en daarmee een wezenlijk onderdeel is van een voortdurend 'draaiend' geheel, dat voor de tegenstander niet is af te stoppen.

Als je de rechtsback over een eeuw beoordeeld, dan zie je dat ook deze positie een interessante ontwikkeling heeft doorgemaakt. Net als vorige week met de doelmannen, zie je dat er in bepaalde periodes totaal andere specifieke kwaliteiten van een back werden verwacht.

Zo was ROEL WIERSMA de exponent van de rechtsback tot 1965. Een degelijke verdediger, die zijn man uitschakelde, rugdekking gaf aan de rechtshalf en de rechtsbuiten en beschikte over een simpele, maar effectieve inspeelpass. Iemand die sterk in de lucht was en beschikte over een goede tackle en sliding. Een type speler waar je als team altijd op kon rekenen.

WIM SUURBIER was de eerste moderne back. Een voormalige rechtsbuiten die verdediger werd, maar desondanks aanvallend bleef denken. Zijn extra kwaliteit was dat hij als een van de eerste in staat was om heel goed vooruit te dekken. Daaruit bleek ook zijn inzicht. Een snelle verdediger, met een buitengewoon professionele instelling.

SJAAK SWART is als rechtsbuiten beroemd geworden, maar bleek in diverse grote internationale wedstrijden ook als rechtsback uitstekend uit de voeten te kunnen. Vooral op basis van zijn inzicht. Bovendien een van de weinige voetballers die ik ken, die als rechtsbenige speler perfect over zijn 'rechterschouder' kan koppen.

DANNY BLIND was de eerste rechtsback die vanuit zijn basispositie continue werd opgewaardeerd. Eerst back, daarna centrale verdediger en tenslotte spelbepaler. Een verdedigende alleskunner, die bovendien heel goed kon voetballen.

RUUD GULLIT als rechtsback lijkt een tikkeltje vreemd, maar het is gewoon een prima positie voor iemand die eigenlijk alles kan. Ruud is snel, sterk in de lucht, positioneel sterk en boezemt iedere tegenstander enorm veel ontzag in. Net als Wim Suurbier, Sjaak Swart en Danny Blind een uitstekende troef voor een team dat heel offensief moet spelen."