'Juha'

Kaurismäki doet te veel een kunstje!

door Dick van de Heuvel

Moet je om de films van de Fin Aki Kaurismäki nou lachen of huilen? Blijkens alle interviews die de filmmaker in het verleden heeft afgegeven meent hij zijn verhalen voor de volle honderd procent, en zegt hij zelfs dat ze een vrij natuurgetrouw beeld schetsen van de in- en intreurige samenleving waarin hij woont. Toch kun je bij de tragikomedie 'Juha' niet meer volhouden dat Kaurismäki een en ander niet bedoelt met een hele vette knipoog.

Het boertje Juha en zijn vrouw Marja trekken er op uit op hun brommer.

Neem alleen al het begin van de film, waarin we het boertje Juha met zijn vrouw Marja vrolijk kolen zien verbouwen en voor een leuk centje zien verkopen op plaatselijke markten. Doch er dreigt gevaar! In een cabriolet van het merk Sierk rijdt een vervaarlijke dronkaard op weg naar de boerderij. Hij zal huis en haard van dit echtpaar verstoren met de moderne en verderfelijke geneugten des levens! (Als je iets van de filmgeschiedenis weet, dan ontstaat hier de eerste lach. De scene verwijst naar de klassieker onder alle melodrama's, getiteld 'Written on the wind', geregisseerd door Douglas Sirk.

Het verhaal van moreel verval wordt door Kaurismäki overigens alleen in beelden vertelt, want hij heeft dit keer besloten er een stomme film van te maken. Soms zien we wel dat de acteurs praten, maar WAT ze zeggen wordt verteld via de ouderwetse tussentitels zoals in de begindagen van de cinema. Kortom, we worden aan alle kanten gewaarschuwd om het verhaal toch maar vooral niet serieus te nemen.

En dat laatste gebeurt ook. Het eerste half uur is 'Juha' briljant, maar door alle dubbele bodems ga je vanzelfsprekend niet met het drama mee, en interesseert het je werkelijk niets wat er met de personages gebeurt. En dan wordt een avondvullende film uiteindelijk hoe goed en origineel ook toch stomvervelend. Uiteindelijk zit je de film dan wel uit, maar op je kunstgebit haal je het einde.