'American Beauty': pure schoonheid

Zijn werk verveelt hem, zijn huwelijk stelt niets meer voor en zijn dochter minacht hem. Het leven van Lester Burnham heeft zijn glans verloren, zijn vuur is gedoofd. Bijna. Voor een nieuwe vonk in het smeulende restje van zijn levenslust zorgt het knappe vriendinnetje van zijn dochter. Met nieuw elan recht Lester (Kevin Spacey) de rug. Hij bekt zijn baas af en laat zich een gouden handdruk geven. Ook thuis is het gedaan met de holle beleefdheid. Hij doet voortaan waar hij zin in heeft, tot verbijstering van zijn echtgenote (Annette Bening).

Mena Suvari belichaamt in 'American Beauty' het schoonheidsideaal van Lester Burnham (Kevin Spacey) .

Ook zij zoekt naar zingeving van haar bestaan. Natuurlijk is de kleur van de rozen in de tuin belangrijk, maar meer eigenwaarde ontleent ze aan een carrière in de makelaardij. Ze glimt van bewondering voor haar succesvolle collega Buddy Kane (Peter Gallagher). Een affaire met hem geeft haar een gevoel van aanzien. In haar ogenschijnlijke rebelsheid zit ook hun dochter (Thora Birch) gevangen in een patroon dat is geweven uit de moraal van haar omgeving. Ze zou ongetwijfeld in het spoor van haar ouders zijn getreden, als ze de zoon (Wes Bentley) van de overburen niet had ontmoet.

Een vreemde jongen, vindt ze aanvankelijk. Met zijn eeuwige videocamera legt hij haar gangen vast. Vanachter het raam van zijn slaapkamer, op het schoolplein. 'Waarom film je me steeds?', vraagt ze geërgerd. 'Omdat je zo mooi bent', antwoordt hij onbekommerd. Haar schoonheid ligt in zijn blik, zoals hij in tal van aspecten van het leven poëzie ziet. Met zoiets simpels als de dans van een dwarrelend plasticzakje in de wind vereren zijn videobeelden de rijkdom van het leven. American Beauty, universele schoonheid.

Dat is de kern van de film van de indrukwekkend debuterende regisseur Sam Mendes. Zijn personages zoeken geluk op de verkeerde plaatsen, maar Lester Burnham laat zien dat het nooit te laat is om beter te kijken. Zijn verlangen naar zijn dochters vriendin zet zijn metamorfose in werking, maar echte spirituele groei toont hij als hij haar tenslotte in zijn armen kan sluiten. Zijn beslissing om haar wezen te eerbiedigen is het resultaat van een subtiel proces, dat de vele facetten van 'American Beauty' weerspiegelt. Met een sprankelende en onvergetelijke bundeling van tragedie, melancholie, soms hilarische satire, poëzie, een bijzonder scenario, gevoelig regisseren en prachtig acteren biedt veelvoudig Oscar-kandidaat 'American Beauty' wellicht de mooiste filmervaring van dit jaar.

Eric Koch.