Bagage altijd in de gaten houden

Eerst je eigen koffers,
dan pas anderen helpen

door Jos van Noord

AMSTERDAM - Ze loeren in de drukte vooral op contant geld, laptops, gsm-telefoons, videocamera's en fototoestellen, maar ook op betaalkaarten, paspoorten en creditcards.

Elke dag grijpt de politie er tientallen. De Spoorwegpolitie heeft er de handen vol aan: tasjesrovers, zakkenrollers en andere gauwdieven die hun slag slaan als reizigers een ogenblikje niet op hun spullen letten en hun koffertje, hun jas of hun rugzak heel even uit het oog verliezen. Ze werken in groepen, komen vrijwel zonder uitzondering uit Noord-Afrika of Oost-Europa en hebben een uitgebreid, onschuldig ogend maar uiterst geraffineerd en doortrapt repertoire aan 'kunstjes' om de aandacht van de reiziger af te leiden van zijn bagage.

Wat denkt u van deze: een keurig gekleed heer laat, kennelijk in de haast en uiteraard per ongeluk, in het halletje van de stilstaande trein al z'n kleingeld vallen. Kwartjes, dubbeltjes en stuivers rollen alle kanten uit. Ach, wilt u misschien even helpen oprapen? Nog terwijl de hulpvaardige medereiziger over de grond kruipt om het kleingeld te vergaren, worden zijn eigen zakken gerold of verdwijnt zijn bagage ongemerkt uit de trein met een van de handlangers van degene die het geld opzettelijk liet vallen.

Het zakkenrollersteam van de Amsterdamse politie werkt nauw samen met het gemeentelijke vervoersbedrijf. Politiecommissaris J. van Riessen heeft er duidelijk zin in. Eigen foto

"De muntjestruc", verzucht Martijn Keijzer, agent en zegsman van de Spoorwegpolitie in Amsterdam. "De laatste weken wordt die weer heel veel toegepast. Dat horen wij natuurlijk van de mensen die aangifte komen doen van beroving. Maar wij kennen die dieven bijna allemaal en wij weten ook: ze verzinnen elke keer weer wat anders om de aandacht van de reiziger af te leiden van zijn spullen."

Op de verscheidene spoorwegtrajecten die Schiphol aandoen, is het aantal berovingen van reizigers de laatste maanden zo uit de hand gelopen, dat de politie onder druk van de politiek extra mankracht heeft ingezet om de diverse Schiphol-lijnen schoon te vegen.

"De trein tussen Schiphol en Amsterdam hebben we nu wel even onder controle. Bovendien wordt er in alle treinen op de Schiphollijn via de omroepinstallatie gewaarschuwd in verschillende talen: mensen, er zijn zakkenrollers actief, let op uw spullen! Een van de bijkomende redenen voor een resoluut politie-optreden in de Schiphol-treinen was ook dat conducteurs die in deze treinen omroepen op te passen voor bagagedieven de laatste tijd worden bedreigd, met name door groepen Marokkaanse zakkenrollers", zegt Keijzer. "Ze terroriseren de hele trein en gaan verhaal halen bij de conducteur die er wat van durft te zeggen. Dat kon niet langer zo."

Niet alleen op de grote stations, zoals Amsterdam-Centraal, Utrecht, Schiphol en Den Haag-Centraal zijn de dievenbendes actief; bij de politie komen ook veel klachten binnen over berovingen door groepen Noord-Afrikaanse jongelui op de onbewaakte NS-stations als Sloterdijk en Duivendrecht, drukke overstappunten, maar zonder enige vorm van permanent toezicht.

Paar seconden

"Iedere keer weer blijkt: ze proberen de reiziger af te leiden van zijn bagage, al is het maar een paar seconden", zegt agent Keijzer. "Ze stappen met drie man de trein in. Een van de drie schiet het al tevoren bepaalde slachtoffer aan, toont zogenaamd haastig een kaartje en vraagt dan: 'Is dit de trein naar...?' De overvallen reiziger is wel zo vriendelijk om even naar het getoonde kaartje te kijken en te antwoorden dat dit inderdaad de trein is naar... De deuren gaan dan dicht en de trein zet zich in beweging. Maar intussen is de tas met de laptop, die de aangesproken reiziger even naast zich op de grond had gezet om op het getoonde kaartje te kijken, al verdwenen. Zo'n laptop brengt in het illegale circuit al snel ƒ2.500 op.

Koffers mogen niet onbeheerd worden achtergelaten, ook niet voor een paar minuten. Foto: Ronald Bakker

Een heel oude truc, die kennelijk nog steeds werkt, is het tikje tegen het raam van de trein. De trein loopt het station binnen, de reizigers zitten, met hun tas naast zich, nog wat te dommelen en op het perron staat iemand die plotseling tegen het raam tikt. Men kijkt verschrikt op wat er aan de hand is. Op dat moment verdwijnt de tas. Een kwestie van enkele seconden. Nog voordat de trein weer gaat rijden, springt de dief er al met de tas uit. Of ze geven de gestolen tas heel snel over aan een handlanger, die er mee verdwijnt, het gebeurt allemaal razendsnel."

De Spoorwegpolitie heeft het dievengilde nauwgezet in kaart gebracht. Rondom Schiphol opereert voornamelijk Marokkaanse jeugd. "Dat heeft met stigmatiseren niets te maken", zegt Keijzer. "De feiten wijzen het uit. Deze groep stigmatiseert zichzelf."

Hoofdinspecteur Evert Jagerman, ooit chef van wat toen nog het Bureau Warmoesstraat was in Amsterdam, verzuchtte jaren geleden al: "Ze zijn die het zijn. Ik kan er met de beste wil van de wereld geen eskimo's van maken."

Dan is er, in het hele land maar vooral rond Amsterdam, een groep gauwdieven actief van wel zeker zestig Polen. Een goed georganiseerde bende van gentlemen-dieven, die uiterst onopvallend opereert maar die het voorzien heeft op kostbare bagage van met name treinreizigers. Deze Polen komen er speciaal voor naar ons land. "Ze verklaren ons, als wij er af en toe eens een arresteren, dat ze door heel Europa trekken, maar dat Nederland en dan vooral Amsterdam het walhalla is voor zakkenrollers en bagagedieven", vertelt agent Keijzer. Er is ook nog een dievengroep actief die bestaat uit wat oudere Noord-Afrikaanse vreemdelingen, meldt de politie. "En dan zijn er natuurlijk nog de drugsverslaafden."

Een portemonnee in het vakje aan de buitenkant van de rugzak is vragen om moeilijkheden. Foto: Joop Fenstra

"Ik ken die lui bijna allemaal", zegt Keijzer. "Als de politie in de trein is of op het station waar zij rondhangen, dan waarschuwen ze elkaar met hun mobieltjes."

De haakjestruc, daar wil de Spoorwegpolitie ook wel even de aandacht voor vragen. De treinpassagier gaat na een zware werkdag naar huis, het is warm en hij hangt z'n jas achter zich aan een haakje. Maar aan de andere kant van de bank zit ook iemand of er komt wel iemand zitten. Die hangt zijn jas aan de andere kant aan een haakje ernaast. Af en toe doet deze reiziger alsof hij iets uit zijn jas haalt, maar in feite zit hij met zijn vingers in de jas van de andere passagier, die een beetje zit te dommelen en er niets van merkt. Zo verdwijnen zijn portefeuille en zijn gsm uit z'n jas. "Laat dus nooit iets in je jas zitten als je die in de trein achter je op hangt", zegt Keijzer.

Op de roltrappen in de stations verdwijnen dikwijls portemonnees uit de ritsvakjes van rugzakken, zo weet de Spoorwegpolitie. "Dat is al zo vaak gebeurd en de eigenaar voelt niks, want het gebeurt altijd in het gedrang en aan de buitenkant van een rugzak, die je per definitie niet ziet. Stop dus nooit een portemonnee in dat vakje. Een portemonnee hoort niet in een rugzak en, als je met koffers op reis bent, ook niet in de kleinste tas. Die kleinste tas wordt het eerst gestolen! Onze ultieme tip is: doe je portemonnee altijd in een binnenzak. Of in zo'n speciaal zakje, dat je om je nek draagt, maar wel onder je kleding", zegt Keijzer. "En kijk vooral uit in elke vorm van gedrang. We hebben het al zo dikwijls gehoord: twee zakkenrollers lopen voor je uit, je stapt in de trein en twee zakkenrollers achter je beginnen te dringen, want die twee voor je houden de boel op. Dat hebben ze tevoren precies zo afgesproken. De duwers beginnen zich te verontschuldigen, sorry hoor en ook hun handlangers die de boel op houden excuseren zich en intussen worden al je zakken gerold."

De Spoorwegpolitie is helemaal niet te spreken over het speciale bagagecompartiment in de Thalys-treinen en andere TGV's op het Franse spoorwegnet. "Dat is reuze praktisch, want de bagage staat in het passagierscompartiment niemand in de weg. Maar het is ook vragen om diefstal, want er is geen enkel toezicht en als iemand met je koffer weg loopt en uitstapt, dan kan niemand aan de neus van de dief zien dat die koffer niet van hem is", zegt agent Keijzer. "Hou je laptoptas bij je, steek desnoods een arm of een been door het hengsel of de lus en laat je bagage nooit zonder toezicht in de trein staan, want anders wordt 't wel heel eenvoudig om de spullen te stelen."

"Het klinkt misschien vreemd", zegt Keijzer, "maar reizigers van en naar Schiphol zou ik adviseren: wees asociaal! Als iemand vraagt of je even wilt helpen met zijn of haar bagage, zorg dan voor alles dat eerst al je eigen bagage onder toezicht is, bijvoorbeeld bij je reisgenoot. Pas daarna zou je iemand anders kunnen helpen. Maar nou komt het mooie: dan hoeft het vaak niet meer, want dan is de handlanger van degene die geholpen moest worden, de dief die het op jouw tas had voorzien, al verdwenen om een ander slachtoffer te zoeken!"