Skiën neemt vogelvlucht in Turkije
ANKARA - Nederlandse wintersporters ontdekken Turkije. Waren het in de winter van 1995 slechts enkele tientallen landgenoten die zich in dat Aziatische land op de lange latten waagden, afgelopen winter waren dit er al enige honderden. Een verademing zijn de zeer rustige pistes. Soms staat er slechts een handvol mensen op de skies.
Er zijn zeven skigebieden in Turkije, waarvan er vier zijn uitgerust met hotels. De Reiskrant bezocht er twee en was aangenaam verrast over de mogelijkheden. Het ene gebied heet Kartalkaya en ligt ongeveer tweehonderd kilometer te noorden van Ankara, in de buurt van de stad Bolu. De andere bezochte piste ligt in Erzurum, in het oosten van Turkije.
Er gaan geen rechtstreekse vluchten vanuit ons land naar de stad aan de voormalige zijde-route in het oosten van Turkije. Er moet na een bijna vier uur durende vlucht een nacht in Ankara worden doorgebracht. "Er lopen hier minder vrouwen met een hoofddoekje om dan bij jullie in de grote steden", grapt de 29-jarige Turkse begeleider Murat Bilal tijdens een avondje stappen in het uitgaanscentrum van de Turkse hoofdstad.
Hij wordt door zijn vader op de huid gezeten om te trouwen. Bijna elke dag van het vierdaagse verblijf wordt hij door familieleden op zijn mobiele GSM-telefoon (het GSM-net is ook door onze telefoons te gebruiken) gebeld met de mededeling dat zijn vader weer een aantrekkelijke partner voor hem heeft gevonden. Op het laatst kon hij kiezen uit vijf vrouwen. "Maar ik heb er nog geen tijd voor", aldus de vrolijke vrijbuiter.
Op zijn werk valt niets aan te merken. Hij zegt onder meer goede ervaringen met Russische en Nederlandse toeristen te hebben. Zo goed zelfs dat hij alleen nog maar reizen voor Nederlanders en Russen wil begeleiden.
Directeur Atilay Uslu van Snowman Tours uit Haarlem bevestigt dat hij de enige West-Europese touroperator is die reizen van enige omvang naar het oosten van Turkije samenstelt. "De enige andere buitenlanders zijn Russen." De vluchten tussen Schiphol en Turkije worden uitgevoerd door de nationale Turkse luchtvaartmaatschappij Turkish Airlines.
Een week skiën in Kartalkaya inclusief volpension, skipas en transfer is er vanaf f 899,-. Directeur Atilay zegt over het gebied in het oosten van Turkije dat de pistes geweldig zijn. Maar dat de stad Erzurum nogal somber is. Dat mag voor hem dan het geval zijn. Wie er voor het eerst komt kijkt z'n ogen uit.
Een geoefend skiër glijdt er in amper een half uurtje af van de twintigste eeuw naar de middeleeuwen. De piste op de ruim 3000 meter hoge berg Palandöken gaat bij voldoende sneeuw door tot aan de stad, waar de skies tussen gesluierde vrouwen worden losgeklikt.
De reis terug naar het bescheiden doch hypermoderne skigebied kan dan niet met een skilift worden gemaakt, maar wel voor vijf knaken met een taxi. Onderweg naar de top staan groepjes Turken op een barbecue hun middageten te bereiden. Wie maar even belangstelling toont wordt onmiddellijk uitgenodigd een vorkje mee te prikken.
Het eten in hotel Dedeman, halverwege de berg, is ongekend goed, zo bevestigt ook de internist prof. dr. Evert J. Dorhout Mees, die samen met zijn vrouw Turkije doorkruist. Hij woont op dit moment in de Turkse kustplaats Izmir en heeft van daaruit al menig skigebied in Turkije bezocht. "Het is er heerlijk skiën", zegt zijn vrouw.
Opmerkelijk in het oosten zijn de wandelende tenten op de piste. Er zit geen voor- of achterkant aan. Het blijken zwaar gesluierde vrouwen te zijn. Zelfs hun ogen zijn bedekt; ze kijken door een gaasje de wereld in. De tegenstellingen zijn dan ook enorm. Het lijkt of er maar twee soorten Turken bestaan: rijken en armen.
De rijken verpozen zich 'boven' in de dreunende disco. De drank, waaronder de nationale alcoholische versnapering raki, vloeit er rijkelijk. Beneden in de stad wachten schoenpoetsers gelaten op klanten en doet de stem van de imam zich vijf keer per dag vanaf minaretten op moskeeën gelden. Zo was het. Zo is het. En zo zal het daar wellicht wel altijd zijn, zegt Günay Ayvaz somber.
Het skigebied en zijn omgeving in één zin samenvatten kan ze niet. "Dat is te moeilijk." De Nederlandse van Turkse ouders studeerde twaalf maanden geschiedenis in deze plaats. "Hier skiën vrouwen met hoofddoekjes niet. De profeet Mohammed hield niet van sport", verzucht ze. Verderop in Iran staan gesluierde vrouwen wel op de skies, weet de sportieve Günay.
Ze heeft na een half jaar studie haar buik al min of min vol van het gebied. "Het is misschien gek en ik mag dan wel van Turkse afkomst zijn, maar mijn hart gaat sneller kloppen als ik kerkklokken hoor luiden", bekent ze. Het uitgaansleven van Erzurum kent dan ook z'n beperkingen.
Er is wel een hoerenbuurt. Russinnen bieden er hun diensten aan. De wijk is alleen streng verboden voor vrouwen..., luidt een merkwaardige verordening. Dit blijkt overigens alleen voor de plaatselijke dames te gelden. De Turken in het oosten vertonen dan ook trekjes die we in ons land eveneens steeds vaker tegen komen: eigen volk eerst.
Tijdens een discussie met studiegenoten bleek volgens Günay dat minderheden Oost-Turkije hun mond maar moeten houden. Rechten hebben ze niet." Ze vroeg haar studiegenoten, zo zegt ze in het zonnetje op een terras bij de skipiste op de berg Palandöken, hoe ze het zouden vinden als Nederlanders Turken in Holland net zo zou behandelen als zij de minderheden in Oost-Anatolië.
Het in dit soort discussies gebruikelijke 'ja, maar dat is anders' was niet van de lucht. "Gelukkig stonden de docenten achter mij en hebben mijn medestudenten in Oost-Turkije wellicht een gezonder kijk op hun samenleving gekregen."
Het verschil tussen Erzurum en het skigebied Kartalkaya is die tussen dag en nacht. De klimmende landweg van de stad Bolu naar de top van de berg is ruim 30 kilometer lang en voert door een prachtige natuur. Langs de weg staan mannen bij houtvuurtjes en bieden sneeuwkettingen te huur aan. En in het vroege voorjaar steken duizenden wilde bloemen hun kopjes boven de smeltende sneeuw uit.
De rust is overweldigend. Het zou een uitstekend gebied zijn om te langlaufen. Maar daar hebben de Turken nog niet bij stil gestaan. Het landschap is glooiend en een geoefende langlaufer zou er uitstekend op de lange latten uit de voeten kunnen. Vooralsnog is men in het gebied alleen nog maar gericht op het alpineskiën.
Het hotel Dorukkaya staat midden op de piste en heeft eigen skiliften. Er is nog een hotel in de buurt, die eigen skiliften beheert en een derde hotel opent wellicht in het nieuwe seizoen. Snowman Tours onderhandelt met beide hotels voor een skipas, die op alle liften kan worden gebruikt. De sneeuw en de hellingen zijn fantastisch. Er zijn blauwe en rode pistes en er is zelfs een zwarte afdaling.
De Nederlandse wintersporters worden in een dependance van het hotel ondergebracht; de oberj (Turks voor herberg). De kamers en beddengoed zijn schoon en bij het restaurant is een grote open haard, waar toeristen 's avonds bij elkaar komen voor een hapje en een drankje. De Nederlanders zijn razend populair bij het personeel. "Het zijn sociale drinkers en geven royale fooien", weet Murat Bilal. Er zijn zelfs kelners aan een cursus Nederlands begonnen.
Op de top van de berg Kartalkaya hebben skiërs vanuit een café een schitterend uitzicht over de bosrijke omgeving. Volgens Murat Bilal zitten er nog beren en wolven in het gebied. Maar ook de Turkse jetset strijkt er een paar weken per jaar en in de weekeinden neer. Ee'n zo'n beroemdheid is de oud-premier mevrouw T. Ciller.
Het Turkse hoogseizoen is doorgaans in de eerste twee weken van februari. Inlichtingen Snowman Tours, Schoterweg 25, 2021 HZ Haarlem, telefoon: 023-5260878/023-5250306. Voor kinderen van anderhalf jaar en ouder is er in beide ski-oorden gratis kinderopvang.
Publicatiedatum = 5 oktober 1996
