|
Rondje barok door Den Bosch
door Harry Muller
's HERTOGENBOSCH - Het is nog maar een paar dagen geleden, dat de
Brabantse hoofdstad 's Hertogenbosch door het carnaval helemaal in feeststemming
was. Genieten van het leven, dat deed men ook al in de tijd van de barok.
Daarom heeft de VVV in deze stad rondom een tentoonstelling met werken
van barokschilders uit de tijd van Rubens een feestelijk arrangement met
ingrediënten als muziek, kunst en vooral veel en lekker eten samengesteld.
De Bossche binnenstad is er klaar voor om u in barokke sferen te verwelkomen.
Wij gingen een dagje mee.Genieten van kunst, muziek en veel en lekker
eten.
Middeleeuwse
structuur behouden gebleven
In een restaurant dichtbij de kathedraal van Sint Jan in het centrum van
Den Bosch worden we 's morgens met barokmuziek ontvangen. Sander Teepen
en Joke Geerets van het conservatorium in Tilburg spelen een duet voor
hobo Opus V van de componist Jean Baptiste Loeillet de Gant en hebben
zich speciaal voor deze gelegenheid gestoken in de prachtige kledij uit
de baroktijd. Dat is een aardige binnenkomer, te meer daar ook de koffie
al klaar staat, waarbij een Bossche bol geserveerd wordt. Het gebak van
soesjesdeeg is helemaal gevuld met room en daarna gedompeld in de chocola.
Het lijkt wel een complete maaltijd die nogal populair is bij de Brabanders,
want dagelijks worden er enkele duizenden stuks van verkocht. Kennelijk
kijkt men daar niet op een calorietje meer of minder.
Meesters
Voor
de tentoonstelling 'Meesters van het Zuiden' in het Noordbrabants Museum
Museum is veel belangstelling.
Een korte wandeling brengt ons naar het Noordbrabants Museum met de tentoonstelling 'Meesters van het Zuiden. Barokschilders rondom Rubens'. Daar krijgen we te horen, dat deze beroemde schilder vaak vele tientallen leerlingen rondom hem heen verzamelde, die aan de lopende band schilderijen maakten. De meester zelf zorgde dan voor de moeilijkste onderdelen van het kunstwerk als de hoofden, de handen en de voeten.
Er hangen werken van bijvoorbeeld Antoon van Dyck, Gaspard de Crayer,
Thomas Willeboirts Bosschaert, maar ook van Theodoor van Thulden die in
Den Bosch geboren werd. Hij schilderde in 1648 de zegetocht van stadhouder
Frederik Hendrik. Het werk bestaat uit een aantal panelen, die als decoratie
dienen in de Oranjezaal van het Paleis Huis ten Bosch. Bij hoge uitzondering
verleende de Koningin toestemming om het paneel waarop ook de stadswapens
van Breda en Den Bosch staan afgebeeld, voor deze speciale tentoonstelling
uit te lenen. De overige werken werden in bruikleen afgestaan door verschillende
Europese musea, maar ook het Metropolitan Museum of Art in New York stuurde
een schilderij. Deze tentoonstelling is nog te zien tot en met 7 mei.
Paleis
Het museum is gevestigd in het vroegere paleis van de militaire gouverneur van de stad en werd gebouwd in de stijl van het Paleis op de Dam in Amsterdam. Later woonde daar de commissaris der Koningin in de provincie Noord-Brabant. In de fraaie tuin laat men regelmatig beelden en andere ruimtelijke kunst zien.
Zandsteen
Rond het middaguur komen we aan bij het stadhuis. De gevel van zandsteen
werd gebouwd in de stijl van de Hollandse barok en kwam gereed in 1670.
Onze gids wijst op twee bloteriken met een knots, die als versiering op
de gevel zijn aangebracht. Ze worden in de stad de wildemannen genoemd.
Elk half uur kan men van de klanken van een carillon genieten. Daarbij
hoort een speelwerk met ruiters te paard, in de volksmond de 'perdjes'.
Het
Stadhuis van Den Bosch.
Ga gerust het stadhuis binnen. Je komt dan in een hal terecht, eigenlijk ook een soort museum. De wandschilderingen uit de 19e eeuw zijn erg mooi. Opvallend zijn de spreuken, zoals deze: 'Het puntje van een gaeuwe pen is het felste wapen dat ik ken.' Verder hangen er een aantal schilderijen, waarbij ook een afbeelding van het stadshuis zoals dat er voor het jaar 1670 uit zag. De ruimte is verder opgevuld met enkele kleine kanonnen. In het stadhuis zijn verschillende werken van de barokschilder Theodoor van Thulden te zien, bijvoorbeeld in de kamer van de burgemeester en in de vroegere raadszaal die behangen is met gobelins waarop een bostafereel is afgebeeld. De vogels werden er later stuk voor stuk in geweven, want die moesten extra betaald worden.
Sloop
Bij de wandeling door het oude centrum van de stad merk je, dat de oude Middeleeuwse structuur met smalle kronkelige straatjes behouden is gebleven. Dat is helaas niet het geval met de huizen, want die werden in het verleden veel te snel gesloopt. Tussen de huizen zijn vaak steegjes, die soms maar iets meer dan een meter breed zijn. Ook rechts naast het stadhuis was eens zo'n steeg, maar die heeft men dicht gebouwd. Zo ontstond het smalste huisje van Den Bosch.
De
kathedraal van Sint Jan werd ook versierd met werken van barokschilders.
We lopen natuurlijk ook even bij de kathedraal van Sint Jan naar binnen.
Deze gotische kerk is 115 meter lang, 62 meter breed, in het middenschip
29 meter hoog is en met een toren van 73 meter, waarin 59 klokken hangen.
Prachtig zijn de glas-in-loodramen en als versiering dienen ook ongeveer
600 beelden binnen en buiten de kerk. Om de kerk nog mooier te maken heeft
men een aantal kolossale barok-schilderijen met religieuze voorstellingen
opgehangen.
Rust
Regelmatig komen mensen de kerk binnen om even tot rust te komen, te bidden of in een van de kapellen een kaarsje te branden. De lunch wordt gebruikt in het restaurant 'de Opera', volgens onze gids nogal barok-achtig ingericht. Allerlei toeters en bellen hangen aan de wanden, variërend van een opgezette vis, een toiletpot, een oude kinderwagen tot plastic druiven toe. We beginnen met een glas champagne, omdat deze drank aan het eind van de 17e eeuw ontdekt werd door de blinde Benedictijner monnik Dom Pierre Pérignon.
Intussen wordt iets verteld over het eten in de tijd van de barok met een bloeiende eetcultuur in Frankrijk. Koning Lodewijk XVIII was zelfs een fervent kok. De hoge adel zat op een stoel aan tafel, de lage adel op krukjes en de kinderen moesten staan. Men snoot z'n neus met het linnen op tafel. Geen wonder dus, dat na elke gang al het tafellinnen vervangen werd.
Kliekjes
Bij
de koffie worden we verwelkomd met muziek van een barokensemble.
Vier keer per dag kwam er een maaltijd op tafel. 's Morgens werd er brood gegeten, tussen de middag soep, een gerecht met vlees en een nagerecht. Later op de middag werden de kliekjes opgegeten en 's avonds laat was er weer brood. Onze lunch is bereid volgens een authentiek recept uit de baroktijd. Het is een bouillon met groenten en eekhoorntjesbrood en als hoofdgerecht wordt een gevulde appel geserveerd met een mousse van zuurkool en geconfijte fazant.
Cursus
De dag wordt besloten met een cursus glas schilderen. Een ieder krijgt twee wijnglazen en mag die zelf gaan kleuren met een penseeltje en wat glasverf. Wie goudverf gebruikt, moet de glazen thuis nog even in de oven zetten. Anders laat deze verf los in de afwasmachine. Hoewel alle deelnemers aan deze baroktocht erg lovend waren over mijn kunstig beschilderde glazen, was het thuisfront minder positief. Ik verwacht dan ook, dat ze binnenkort in de glasbak zullen verdwijnen.
Aan
het eind van de dag volgen we een cursus glasschilderen.
Wie daarna nog lust heeft om te eten, kan deelnemen aan een high tea in het restaurant Pilkington's. Het dagje barok met luisteren, bewonderen, beleven, proeven, ontdekken en genieten eindigt, zoals het begon. Alleen de Bossche bollen komen nu niet meer op tafel, maar maken plaats voor schalen met scones, taarten, kommen met room, sandwiches, warme gerechten en thee zoveel je wilt.
Onze magen protesteren en te veel lekkers wordt naar de keuken terug gestuurd.
REISWIJZER
Tot en met 2 mei 2000 kunt u op dinsdagen en donderdagen met heel wat facetten van de barok in 's Hertogenbosch kennis maken. De prijs van het arrangement bedraagt ƒ117,50 per persoon. Wie deel wil nemen aan de high tea moet ƒ30 extra betalen.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de VVV 's Hertogenbosch, Markt 77, 5211 JX 's Hertogenbosch, telefoon 073-6149986.
Publicatiedatum = 11 maart 2000
