|
Vijf routes door de boswachterijen
van Kootwijk en Garderen
Genieten op de Veluwe
van een ongerepte natuur
door HENK DE KONING
KOOTWIJK - Hertog Arnoud van Gelre, mocht u hem kennen, had in zijn tijd
niet veel op met de Veluwe. In het jaar 1432 liet hij zich in ongunstige
bewoordingen aldus over de Veluwe uit: "Een wild, in eenzaamheid verloren
land, waar bovendien veel misdrijven plaatsvinden."
Tegenwoordig is de Veluwe juist vanwege zijn rust en natuurlijke schoonheid
het meest bezochte natuurgebied van ons land. Met ruim 90.000 hectare (120.000
voetbalvelden) tevens het grootst aaneengesloten recreatiegebied dat wij
hier kennen.
Een ongerept stukje Veluwe, zo is ons land ook nog!
Met uitgestrekte bossen, romantische beekdalen, glooiende heuvels, uitgestrekte
heide-velden en blinkende zandverstuivingen. Wij wandelden door de boswachterijen
van Garderen en Kootwijk en genoten met volle teugen van dit unieke stukje
Nederland.
In 1878 maakt burgemeester C.A. Nairac van Barneveld een wandeling over
de Veluwe naar Kootwijk en te oordelen naar zijn verslag hierover was dit
een dikke tegenvaller.
De man verhaalt: "De tocht is bar, 't gaat dwars door de zandverstuivingen;
een geregelde weg ontbreekt." Hij waarschuwt bovendien: "Wie de zanden niet
terdege kent, zal weldoen zich er niet alleen in te wagen". Zelf lapte hij
dit advies aan zijn laars hetgeen Nairac stempelt tot een eigenzinnig burgervader.
Ging bij zijn vertrek een hoeraatje op, bij terugkeer zweeg het publiek
verrast.
Wandelend en spelend in een zandbak vol leven.
Veel is intussen op de Veluwe veranderd. De beruchte zandverstuivingen bijvoorbeeld
verkleinden zich van ruim 14.000 naar krap 1000 hectare, het gevolg van
ontginning en de sterke verstedelijking van ons land. Gelukkig ging niet
heel de woeste schoonheid van het gebied verloren. Kootwijkerzand bijvoorbeeld,
is voortdurend het grootste actieve stuifzandgebied van Europa.
"Wandelaars die vandaag de voetsporen van burgemeester Nairac willen drukken,
hoeven niet langer bevreesd te zijn in een enorme zandzee te verdrinken",
zo sust Staatsbosbeheer angsthazen in het door haar uitgegeven boekwerkje:
"Wandelen in een zandbak vol leven."
Het routeboekje onder andere verkrijgbaar bij alle VVV-kantoren op de Veluwe
- beschrijft met tal van wetenswaardigheden en achtergrondverhalen vijf
met zorg gekozen wandelroutes Deze lopen dwars door de mooiste gebieden
van Garderen en Kootwijk. De afstanden variëren van ruim 15, 6.5 en 16 km.
Groene haltes
Bijzonder in dit verband zijn de 'Groene Haltes' van de Midnet-bussen die
het begin- en eindpunt van de tochten vormen. Dit maakt het gebruik van
auto's in deze kwestbare natuurgebieden overbodig.
Ook nu weer bestaat de mogelijkheid voor ƒ12.50,- een lekkere picnickmand
te bestellen bij restaurant 't Hilletje in Kootwijk, waardoor het u onderweg
aan niets hoeft te ontbreken.
 Beukenstammen met zongedroogd gras op de Veluwe. Een natuurlijk schilderij.
De Veluwe is vele duizenden jaren geleden gevormd door ijs, water, en tenslotte
de mens. In de loop van twee miljoen jaar deponeerden de Rijn en de Maas
talloze tonnen slib, zand, grond en keien in deze 'groene tuin' van Nederland.
Ten tijde van de laatste ijstijd veranderde de Veluwe eerst nog even in
een boomloze poolwoestijn waar heel anders dan de leuke hertjes van tegenwoordig
mammoeten, rendieren en wolharige neushoorns prominent de dienst uitmaakten.
De wind had vrij spel en verplaatste grote hoeveelheden zand over enorme
afstanden.
De tientallen meters hoge Renderklippen bij Epe en Heerde en de heuvelruggen
bij Hoog Soeren en Kootwijk zijn daar nog het imposante bewijs van. Regen
en smeltwater deden de rest, zochten hun weg naar de Rijn en Maas en vijlden
diepe dalen uit. Het Zuid-oostelijk deel van de Veluwe en de omgeving van
de Posbank zijn daar nog overblijfselen van.
Bloeiende heide op de Veluwe, zo afwisselend is het landschap in Nederlands
grootste aaneengesloten natuurgebied.
"De paden op, de lanen in." We gooien er een wandellied tegenaan en zie:
wolken stapelen zich op, zand waaiert ritselend voor onze voeten uit en
als het donkert komen in het hakhout de 'aardmannetjes' tot leven. Wezens,
die volgens een oud Germans volksgeloof zijn ontstaan uit een kruising van
een trol met een kabouter. Ze hebben geen kwaad in de zin, maar stoken graag
vuurtjes waarin ze onduidelijke zaken tot nog meer onduidelijks smeden.
Zwarte kousen
 Op de Veluwe woont ongeveer de helft van de Gelderse bevolking, waarbij
het protestantse deel overheerst. Wie het vroeger over de Veluwe had dacht
ogenblikkelijk aan donderpreken en kerkgangers met zwarte kousen en hoewel
in tal van Veluwse dorpjes het woord van de kansel nog altijd wet is, heeft
de moderne tijd toch ook hier zijn sporen in velerlei zin nagelaten. Zelfs
Play Boy ligt in de schappen.
Het Veluwse landschap is hoog en droog. Het oppervlaktewater is er schaars.
Slechts in het overgangsgebied van de Gelderse Vallei naar het Veluwemassief
staat het grondwater op sommige plaatsen pal onder het maaiveld. Her en
der kabbelt een beekje.
In het prachtige gebied de Loofles, in de boswachterij Kootwijk, waar we
door komen, is ten behoeve van de recreatie zelfs een fraai grondwatermeer
gegraven. Op warme dagen biedt dit verkoeling aan duizenden recreanten.
Ook wij strijken er even neer voor verkwikkende teug uit onze veldfles.
Wie op de Veluwe dieren in het wild wil bespieden moet zich wel rustig houden.
Zenuwpezen verstoren het wild. Daarom houden wij ons stipt aan de raadgevingen
van Staatsbosbeheer: loop altijd tegen de wind in; loop zo mogelijk met
de zon in de rug; beweeg u uitermate langzaam en blijf roerloos staan als
u denkt dat een dier u heeft opgemerkt. Aan dit alles gehoor gevend is de
kans niet denkbeeldig achterwaarts sluipend, ruggelings in het water van
de Loofles te kwakken en dat is helemaal uit den boze, gelet op punt 5 van
de aanbevelingen: Maak geen gerucht!
Edelherten vind je in het Nationale Park de Hoge Veluwe.
De boswachterijen Kootwijk en Garderen-Oost zijn rijk aan bossen. Het eerste
deel van onze circa 15 km lange wandeltocht voert door een woud van dennen;
in het begin van deze eeuw aangeplant om de zandverstuivingen te beteugelen.
Voelen wij bereids een blaar? Nee, steentje in de schoen.
Het bos van de Zanderdennen dat we nu respectvol betreden dateert al van
het jaar 1850. In een groot deel van de monumentale bossen op de Veluwe
staat sinds lange tijd de natuurfunctie voorop. Uitheemse boomsoorten als
de douglasspar moeten daarom uit dit landschap verdwijnen. Wandelend door
de boswachterij Kootwijk komt u eikenbossen tegen, grillig, krom en noestig
als in een griezelfilm. Het zijn restanten van de vroegere welbekende eike-hakhoutbossen.
Er wordt naar ons gefloten en dat is logisch, want in de boswachterijen
Kootwijk en Garderen-Oost komen, behalve veel zoogdieren, tientallen soorten
vogels voor. Daaronder weer zeldzame exemplaren als de boomleeuwerik, de
zwarte specht en de geelgors en met een beetje geluk kruist zelfs de havik,
buizerd, of wespendief uw pad. Dieren die nog niet zo lang geleden op de
Veluwe waren uitgestorven.
Moe en voldaan van zoveel prachtige natuur strijken we voor een welverdiend
maal neer in kasteel Cannenburch. Het imposante monument bevindt zich aan
de rand van het dorp Vaassen. Het sfeervolle café-restaurant is ondergebracht
in het koetshuis. Dit gedeelte beschikt nog over een oude stenen vloer en
aan de muren bevinden zich zelfs nog de ringen waaraan vroeger de paarden
werden vastgebonden. Aan het begin van de 15e eeuw waren ook de watermolen
en het bos Vogelhegge eigendom van de kasteelheer. Het bos behoort nog tot
het landgoed, de watermolen niet meer.
Kasteel Cannenburch bij Vaassen. Het voormalig koetshuis is ingericht als
cafe-restaurant.
Inlichtingen Gelders Bureau voor Toerisme, tel:026-3332033.
Foto's : Gelders Bureau voor toerisme
Publicatiedatum = 22 augustus 1998
| 