|
Ook de apotheek is museum in Florence
door Jos van Noord
FLORENCE - In Florence kun je van al je problemen af komen. De groten der aarde weten dit al jaren, maar verder is het jammer genoeg slechts in kleine kring bekend. Het zou op aarde zoveel prettiger toeven worden als meer mensen met zeurende problemen eens naar Florence gingen, naar de 'Officina Profumo Farmaceutica di Santa Maria Novella' in het centrum van deze museumstad van Toscane.
In
het plafond van de farmacia zijn prachtige schilderingen aangebracht van
de vier werelddelen, waar de apotheek eeuwen geleden al medicijnen naar
exporteerde.
Hillary Clinton,koningin Beatrix, koning Juan-Carlos van Spanje en koningin
Paola van België, maar ook Caroline van Monaco, Barbara Streisand,
Nicole Kidman, Andrea Bocelli en Sting kun je zomaar tegen komen in de
wachtkamer bij de officiële Florentijnse kruidendokter. Die heeft
pillen, kruiden, drankjes en zalfjes tegen zoals hier wordt beweerd "tutti
i problemi", alle problemen dus.
Aroma
"Het is er sjiek de fiebel", had onze leuke Nederlandse gids Miriam Welsing ons op het koffieterras aan de Piazza della Repubblica tevoren al gewaarschuwd. Miriam woont al acht jaar in Florence, spreekt vloeiend Italiaans en kent de adembenemend mooie kunst- en cultuurhoofdstad van Toscane op haar duimpje.
Eau
de Cologne komt eigenlijk uit Florence. Dit was het rozenwater van Catarina
de'Medici, die zich rijkelijk besprenkelde met 'Acqua delle Regina.' De
farmacia verkoopt kruiden, pillen tegen "tutti i problemi".
Als je niet weet waar de apotheek precies zit, loop je er zo aan voorbij. Tenzij de voordeur open staat, want dan waaiert er een heerlijk aroma van veldbloemen de Via della Scala in.
De kruidenapotheek en parfumerie zijn elke werkdag open. Binnen is het,
als zoveel gebouwen in het centrum van Florence, eigenlijk een museum:
prachtige plafondschilderingen, oorspronkelijke tegelvloeren en eeuwenoude
vitrinekasten met apothekersgerei, receptboeken, aardewerk medicijnpotten,
weegschalen, pillendozen en vijzels uit de 16e eeuw en een binnenhof met
cipressen, waar je de mond bij open valt.
Fresco's
De apotheek zit er al sinds de dertiende eeuw! In die tijd bouwden dominicaanse monniken tussen de wijngaarden en landerijen ten westen van Florence een kloostercomplex met een nieuwe kerk, de Santa Maria Novella. Het klooster, nu midden in de stad, is tegenwoordig in gebruik als opleidingsinstituut van de Carabinieri, de Italiaanse politie.
Als
het licht uitvalt in de 14e-eeuwse sacristie, thans de officiële
wachtkamer van de kruidendokter waar de lijdensweg van Jezus in fresco's
op de muren prijkt, zegt Miriam mij in het pikdonker dat de dominicanen
vanuit deze apotheek al zeven eeuwen terug hun homeopathische geneesmiddelen
ontwikkelden, eerst voor kwakkelende monniken maar later ook voor gewone
stervelingen buiten de kloostermuren.
Lavendel
In de hof van het klooster, il chiostro grande, was vroeger de medicinale kruiden- en bloementuin voor de aromatherapieën en de parfumerie van de apotheek; nu liggen de uitgestrekte velden vol rozen, irissen, lavendel, mimosa en kamille buiten Florence en sinds de apotheek in 1865 (toen Florence nog hoofdstad van Italië was) werd verkocht aan de familie Stefani is de ingang verhuisd naar de Via della Scala.
De
ingang van de eeuwenoude kloosterapotheek, tegenwoordig aan de Via della
Scala: als je 't niet weet, loop je er zo aan voorbij.
Al in de Renaissance-tijd gingen de producten van de Florentijnse apotheek
heel Europa door en dat kwam vooral door Caterina de'Medici, zus van de
toenmalige hertog van Florence, die met de Franse koning Hendrik de Tweede
was getrouwd. Caterina vond Frankrijk maar niks en zij liet niet alleen
de pillen en poeders tegen haar kwaaltjes uit Florence komen, maar zij
gaf ook opdracht om alle recepten van de Toscaanse keuken in het Frans
te vertalen en legde daarmee de basis voor wat nu de Franse keuken is.
Verhalen
Zo zijn er van de apotheek van Santa Maria Novella veel prachtige verhalen en als het mij even begint te duizelen, komt Miriam, onze prima guida olandese, prompt met anti-stresspillen: een pepermuntachtig anti-hystericum uit de apotheek, waar ook kaneel in blijkt te zitten en dat dus ook prima werkt tegen zweetvoeten. Het middel is al sinds de uitvinding ervan in 1612 door frater Angiolo Marchissi een best-seller van de apotheek en nog steeds erg in trek bij overspannen wereldleiders.
Stefania
Tamburini opent de middeleeuwse vitrinekasten van de apotheek om ons 16e
eeuwse aardewerk medicijnpotten te tonen.
Zeepjes, drankjes, zalfjes, poeders en pillen, pasta's, elixers, lotions:
alles wordt in deze oudste apotheek van de wereld handgemaakt en prachtig
verpakt. In het laboratorium zijn verscheidene medewerksters juist bezig
met het schillen van sinaasappels: met iriswortelpoeder wordt er een speciale
likeur van gemaakt tegen constipatie. Je zal er maar last van hebben!
Platvoeten
Haaruitval, losse tanden, klutsknieën, wintertenen, winderigheid, wankelmoedigheid, vetzucht, platvoeten, buikloop of benauwdheid: er zijn kruidige oplossingen voor "tutti i problemi", zo benadrukt 'dottoressa erborista' Chicca Farinon, die wel kwijt wil dat koningin Beatrice een illustere cliënte is, maar niet wil zeggen wat de Regina d'Olanda zoal gebruikt. "Dat gaat anderen niks aan." Chicca heeft natuurlijk de Kerstboodschap van onze koningin gehoord: een beetje privacy graag!
Miriam, onze guida
olandese, wordt door de Carabinieri die tegenwoordig in het Florentijnse
klooster hun opleidingsinstituut hebben, op handen gedragen. Links: Pier-Luigi
en rechts van Miriam: Giuseppe, Luca en Santino.
Eigen foto's
Miriam geeft nog een rondje anti-hysteriepillen en een tevreden rust maakt zich van ons meester. "Pico bello!" roepen wij in ons beste Italiaans, maar Miriam schudt meewarig haar hoofd. "Zeg in Italië nooit 'Pico bello' want dat is hier een niet-bestaande uitdrukking. Italianen zullen hun schouders ophalen en denken: die is niet helemaal lekker!"
REISWIJZER
Florence is eigenlijk één groot openluchtmuseum: vrijwel alle bezienswaardigheden liggen op loopafstand. Wie op pad wil met een kundige Nederlandse gids: Miriam Welsing, telefoon of fax: 0039 055 234 5640.
Meridiana vliegt nu tweemaal daags rechtstreeks tussen Schiphol en Florence. Introductietarief tot eind maart: f 469. Tel. 020-316 4224.
Lunch-tip: Da Rocco, Mercato San Ambrogio. Diner-tip: Caffè Bigallo, Via della Proconsolo.
Publicatiedatum = 15 januari 2000
