Massaal verzet tegen rekeningrijden

Het gehele jaar 1999 wordt beheerst door de kabinetsmaatregel om in 2001 een begin te maken met het omstreden rekeningrijden. Automobilisten moeten dan in de ochtendspits elektronisch betalen.

Op de A12 bij Harmelen zijn elf portalen over de weg gebouwd voor een proef met rekeningrijden. In de portalen zijn sensoren en camera's verwerkt.

In januari start de ANWB een enorme campagne tegen invoering. Volgens de automobilistenbond moeten de weggebruikers straks betalen om in de file te mogen staan. "Mensen kunnen niets anders dan in de spits in de auto zitten. Het openbaar vervoer zit immers ook mudvol," zegt ANWB-directeur Paul Nouwen.

Uit een enquête blijkt dat 80% van de 4 miljoen leden tegen is. Een telefonische steekproef van De Telegraaf levert 98% tegenstanders en slechts 2% voorstanders op.

De oppositie wint terrein. Het bedrijfsleven geeft de voorkeur aan de aanleg van nieuwe betaalstroken die tegen betaling gebruikt kunnen worden.

De VVD komt haar autominnende aanhang tegemoet door te verklaren dat invoering pas mag plaatsvinden als de garantie wordt gegeven dat de files met 30% afnemen. Het CDA was al tegen. Fractieleider Jaap de Hoop Scheffer plakt op zij oude rode eend de sticker tegen rekeningrijden. Dat doen tienduizenden mensen met na.

Oud-verkeersminister Tjerk Westerterp waarschuwt dat hij de maatregel tot de hoogste rechter zal aanvechten. Met de carpoolwisselstrook in Muiden had hij daarmee ook succes.

Minister Wim Kok en minister Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) reageren boos op zoveel weerstand. Netelenbos vindt dat de ANWB demagogie bedrijft. Ook als het rekeningrijden niet werkt, wil ze doorgaan. Kok is minder zuur. Hij veroordeelt weliswaar de ANWB-actie, maar piekert er niet over zijn lidmaatschap op te geven. "Anders ben ik straks bij pech van alle hulp verstoken."

In februari bemoeit PvdA-fractieleider Ad Melkert zich met de strijd. Ook zijn aanhang staat in de file. Hij zegt dat met de opbrengst van de elektronische tol de wegenbelasting moet worden verlaagd.

Netelenbos doet een beetje water bij de wijn. Ze vertelt dat de proef zich in eerste instantie richt op de vier grote steden die worden omsingeld met 65 tolpoorten. Ze huurt ook het adviesbureau Berenschot in die het volk warm moet maken voor rekeningrijden.

In april zegt de bewindsvrouw in heel voorzichtige bewoordingen dat het rekeningrijden niet overal wordt ingevoerd als blijkt dat de 'toltikken' niet bijdragen in de strijd tegen de files. Ze erkent tevens dat er onvoldoende steun bij burgers en bedrijven bestaat. Tegelijkertijd probeert ze Amsterdam te paaien om als proefkonijn te dienen. Een deel van de inkomsten mag de stad in eigen zak steken. De hoofdstad wil echter een versnelde aanleg van de 2e Coentunnel en een snelle aanleg van de Westrandweg in ruil voor het tolkordon.

In oktober wordt de gemeente Utrecht door de minister gekieteld om aan het experiment mee te doen. Ook daar zijn grote bezwaren.