Hoewel het nog onduidelijk is wat de economische gevolgen van de aanslagen in de Verenigde Staten precies zijn, verwacht minister Zalm van Financiën niet dat de Nederlandse economie er erg onder zal komen te lijden. "We kunnen nu wel een stootje hebben", aldus de VVD-bewindsman.

De groei van de economie is met 2 procent duidelijk lager dan de afgelopen jaren, maar dankzij het behoedzame begrotingsbeleid heeft de Nederlandse economie volgens Zalm een flinke buffer opgebouwd. "Twee procent, daar valt behoorlijk mee te leven", aldus Zalm. Maar hij erkende dat de zeven vette jaren voor paars nu wel voorbij zijn. Niettemin kan het komend jaar nog eens 3,6 miljard euro (7,9 miljard gulden) extra worden uitgetrokken voor onder meer de gezondheidszorg, het onderwijs en de veiligheid. Voor de zorgsector is 1,4 miljard euro (3,1 miljard gulden) beschikbaar. Een groot deel daarvan gaat naar de verbetering van de arbeidsomstandigheden van het zorgpersoneel.

Het onderwijs kan rekenen op 1 miljard euro (2,1 miljard gulden) extra. Daarvan wordt 0,5 miljard euro (1,2 miljard gulden) gebruikt om het werk van leraren aantrekkelijker te maken. In totaal gaat 0,6 miljard euro (1,3 miljard gulden) naar de veiligheid, waarvan 181,5 miljoen euro (400 miljoen gulden) aan betere werkomstandigheden voor agenten wordt besteed. De resterende 0,6 miljard euro (1,4 miljard gulden) is voor de overige departementen en gaat eveneens voor een belangrijk deel naar een verbetering van de arbeidsomstandigheden in de collectieve sector.

Van de 1,3 miljard euro (2,9 miljard gulden) voor lastenverlichting wordt 0,7 miljard euro (1,5 miljard gulden) ingezet om werken aantrekkelijker te maken. Ouderen, herintreders, WAO'ers en bijstandsgerechtigden kunnen rekenen op een fiscaal voordeel als ze aan de slag gaan of blijven. Het voordeeltje komt op 2723 euro (6000 gulden), uitgesmeerd over drie jaar. Ook werkgevers die uitkeringsgerechtigden, ouderen of herintreders in dienst nemen worden fiscaal beloond. Voor de scholing van werknemers is tenslotte nog eens zo'n 90 miljoen euro (200 miljoen gulden) beschikbaar.

De Nederlandse staatsschuld daalt verder naar 47,3 procent van het nationaal inkomen en bedraagt eind volgend jaar 217 miljard euro (478 miljard gulden). Net als in 2001 verwacht Zalm ook volgend jaar een begrotingsoverschot van 1,0 procent.

De Raad van State is tevreden over de resultaten voor het begrotingsbeleid van minister Zalm, maar noemt het riskant dat het kabinet vasthoudt aan de extra uitgaven die in april van dit jaar al waren aangekondigd. De verslechterde economische vooruitzichten hadden reden kunnen zijn om minder uit te geven dan het kabinet zich had voorgenomen.

Zalm is het niet eens met de kritiek. Hij vindt dat de regering het hoofd koel moet houden, ook als het Nederland economisch wat minder voor de wind gaat. Nederland is volgens hem wel sterk afhankelijk van de ontwikkelingen in de Amerikaanse economie. Maar de financiële markten zijn ook naar aanleiding van de terroristische aanslagen in de VS nog niet in paniek geraakt, aldus Zalm. Hij hoopt dat dat zo blijft en dat de Amerikaanse regering verstandig reageert op de terreuracties. "Als iedereen het hoofd koel houdt, kan er weinig gebeuren."

Terug naar Begroting 2002