De Telegraaf-i [] Begroting 2001

&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT="">

MINISTER AARZELT OF HIJ NA 2002 NOG WEL DOORGAAT
Gerrit Zalm verrast met droombegroting

door SJUUL PARADIJS en RONALD VEERMAN

DEN HAAG - Gerrit Zalm glimt. Net als in de afgelopen jaren overigens, want de minister van Financiën heeft het weer voor elkaar: een begroting die de vorige editie met vooral veel goed nieuws in de schaduw plaatst.

De bewindsman is zelf overdonderd door het succes. Zes jaar regeert Zalm zonder slappe knieën. Een zegetocht voor het wonderkind van de VVD. De lasten voor de burger gaan fors omlaag, de overheid investeert miljarden extra in onderwijs en gezondheidszorg, de staatsschuld daalt en er is een overschot. Een tien met een griffel.

"Voor het eerst sinds 1950 is er nu een Miljoenennota waarin meer wordt ontvangen dan uitgegeven. Er was echt niet voorzien dat dit begrotingsoverschot zo snel zou optreden", zo stelt Zalm tevreden vast. "Ik dacht eerlijk gezegd dat dit misschien door louter toeval aan het eind van de kabinetsperiode in 2002 net had kunnen gebeuren, maar het gaat dus echt veel beter dan verwacht."

De koopkrachtplaatjes zijn bijkans nog fraaier. Door ƒ6,6 miljard aan lastenverlichting gaan de meeste mensen er minstens 3 tot maximaal ruim 7% op vooruit. De grote klapper is echter de staatsschuld, waar in één keer maar liefst ƒ21 miljard op kan worden afgelost.

De verklaring voor al dit moois is logisch: reeds zeven jaren achtereen een flinke economische groei. Zalm ontkent dat het louter de economische rugwind is die voor de successen heeft gezorgd.

"Het is echt een hele lange opgang. De langste sinds de oorlog en er zijn nog geen echte tekenen dat het minder wordt", aldus de bewindsman. "Het paarse beleid van de afgelopen zeven jaar zorgt wel degelijk voor een flink deel zelfgemaakte groei."

Zalmnorm
De minister is blij dat zijn harde financiële regels de Zalmnorm eigenlijk niet meer ter discussie staan. De geluiden om de afspraak voor volgend jaar op te rekken zijn volgens Zalm verstomd. Alleen de kleinste coalitiepartner D66 stelt nog pogingen in het werk, die tot mislukken zijn gedoemd.

"Uit deze begroting blijkt dat we ook bij strikte handhaving van de regels heel veel extra kunnen doen", zo wijst Zalm op de ƒ7 miljard aan extra uitgaven. "Over een aanpassing van de Zalmnorm heb ik al enige tijd niets meer gehoord."

Ook de komende jaren moet het beleid daarom solide blijven, met flinke begrotingsoverschotten als uitkomst. Zalm voelt veel voor de suggestie van een aantal topambtenaren om de komende tien jaar op een overschot van zo'n 2 procent te mikken en zo de staatsschuld in een snel tempo af te lossen. De schuld moet in 2025 zijn verdwenen. Ook zijn 'rivaal' van oudsher, PvdA-fractievoorzitter Ad Melkert, omarmt een snelle en volledige aflossing van de staatsschuld.

Maar kan de minister het eigenlijk allemaal nog wel zo veel mooier maken? Het fraaie overschot is er al, de staatsschuld daalt in een zeer rap tempo en zelfs in absolute zin treedt er volgend jaar voor het eerst een daling op.

Zalm peinst zichtbaar over de echte financiële uitdagingen die nog voor hem liggen en komt eigenlijk niet veel verder dan dat de volgende begroting van 2002 een mijlpaal gaat worden omdat dan voor het eerst met euro's wordt gerekend.

Toch is het werk nog niet af. "Het karakteristieke van Paars is dat we ons met lange-termijn-vraagstukken kunnen bezighouden. Infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg, knelpunten in de arbeidsmarkt. Zodat er ook bij een kabinetsformatie geen cowboy-achtige besluiten worden genomen", aldus Zalm.

Participatie
De bewindsman acht de participatie van een hele grote groep Nederlanders die nu al dan niet bewust aan de kant staat belangrijk. Het grote aantal 55-plussers dat nog steeds vervroegd met pensioen gaat, stoort de bewindsman zichtbaar.

"De komende jaren moeten we echt volop doorzetten om veel meer 55-plussers aan het werk te houden. Daar loopt Nederland echt achter en is veel te winnen", aldus Zalm. "Twee miljoen Nederlanders hebben een uitkering. Ik beschouw dat als een goudmijn, die we kunnen delven. Dat is een goed en sociaal recept. Mensen aan het werk helpen."

Een direct antwoord op de vraag of hij er na 2002 daarom maar beter mee kan stoppen om als een zeer succesvolle minister te worden herinnerd, wordt vriendelijk ontweken. De goed onderbouwde redenen waarom hij er nog een periode aan zou moeten vastplakken blijven echter ook achterwege.

De bewindsman laat wel doorschemeren acht jaar op een ministerie al een hele lange tijd te vinden. Wanneer Zalm in 2002 inderdaad een punt achter zijn ministerschap op Financiën zou zetten, dan laat hij een mooie erfenis na.

"Ik sprak laatst een groep ambtenaren van mijn ministerie en die moesten allemaal erkennen dat ze nog nooit met een andere minister hadden gewerkt. Dat geeft wel te denken", aldus Zalm.

De eerste VVD-premier hoeft hij in 2002 echter niet te worden. "Dat ligt niet voor de hand", aldus Zalm, die Paars III als het meest logische volgende kabinet blijft zien. "Ik ben niet een echte politicus. Wat de VVD straks graag met mij wil, speelt natuurlijk een rol, maar het beroep dat mijn vrouw op mij doet weegt toch wel wat zwaarder", zo laat de minister slim alle opties open.

Bij een volgende formatie zal de VVD een samenwerking met GroenLinks uit de weg moeten gaan. "Het is niet erg aantrekkelijk om met hen in een coalitie te gaan zitten. Ze kijken fundamenteel anders aan tegen zaken. Het zou echt onverstandig zijn als we dit zouden doen", geeft Zalm alvast een schot voor de boeg.

Premier Wim Kok, inmiddels sinds 1989 lid van het kabinet, mag van de VVD-minister na 2002 nog best een paar jaartjes doorgaan als premier. Als Kok tot 2006 zou blijven, zit hij in totaal 17 jaar in het kabinet. "Met zijn 64 jaren krikt hij de gemiddelde leeftijd dan tenminste nog ietsje op", zo grapt hij geamuseerd.