De Telegraaf-i [] Begroting 2001

&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT="">

Vermeend: Geen mededogen
met uitkeringsgerechtigde

Nederlanders met een uitkering zijn gewaarschuwd! Mededogen en vrijblijvendheid worden onder het bewind van de 51-jarige Willem Vermeend taboe verklaard. De minister van Sociale Zaken, die halverwege de rit het estafettestokje overnam van Klaas de Vries, haalt de bezem door uitkeringsland. "Iedereen kan werken in deze tijd of werken aan scholing. Het excuus van 'die mensen hebben het moeilijk' geldt niet meer."

door ANNET DE JONG en SJUUL PARADIJS

DEN HAAG - De immer fanatieke blik in zijn ogen verraadt dat de energieke Vermeend weer broedt op nieuwe plannetjes. Zijn eigen kroonjuweel, het revolutionaire belastingstelsel dat in 2001 ingaat, ligt inmiddels alweer ver achter hem. Hij is er het type niet naar om te teren op successen uit het verleden.

"Ik ga weer een verkenning doen, net als bij het belastingplan. Nederland verandert de komende tien jaar als gevolg van de vernieuwde economie. Dat heeft enorme gevolgen voor arbeidsmarkt en de lonen. Werknemers krijgen in de toekomst waarschijn meer en meer betaald in aandelen en opties. En dat heeft weer gevolgen voor het poldermodel", brainstormt de PvdA'er.

Vermeend houdt ervan om dingen groots aan te pakken. De liefde tussen de snelle ritselaar en het logge, stoffige ministerie van Sociale Zaken bevindt zich dan ook nog in een kwetsbare fase. De bewindsman joeg op de dag van zijn aantreden al zijn hele ambtenarenapparaat in de gordijnen door te eisen dat zij alleen nog maar op één A4-tje aan hem mochten rapporteren. "Ik moet in één oogopslag kunnen zien wat er ligt en of het iets is", zo luidde toen zijn stellige overtuiging.

Vermeend zou zichzelf nu op de borst kunnen kloppen, vanwege de groeiende werkgelegenheid en het teruglopende aantal uitkeringen en de rooskleurige koopkrachtcijfers voor alle Nederlanders. Maar dat doet hij niet. De PvdA'er kijkt en denkt vooruit. De snelle economische veranderingen en de daarmee gepaard gaande krapte op de arbeidsmarkt eisen forse wijzigingen van het beleid: er is werk te over, maar er zijn te weinig werkenden.

Hij waarschuwt dan ook voor euforie en verfoeit de suggestie dat het paarse kabinet na twee jaar uitgeregeerd is. "Het land is nog niet af. Kijk naar de wao-problematiek, de zorgsector, de veiligheid. Natuurlijk gaat het goed met Nederland, maar ik zie ook enkele wolken aan de prachtige hemel. Als we zo doorgaan, zijn we onze voorsprong snel kwijt. De loonkostenontwikkeling gaat problemen opleveren als we de matiging niet vasthouden", orakelt de PvdA'er.

Schaduwzijde
De florerende economie heeft een schaduwzijde voor het sociale beleid. Er worden nog steeds miljarden gepompt in maatregelen die wellicht niet meer nodig zijn. "Het arbeidsmarktbeleid wordt onder de loep genomen. We hebben ƒ12 miljard aan maatregelen om de werkgelegenheid te stimuleren, maar het is nog maar zeer de vraag of die allemaal doelmatig en doeltreffend zijn. Dat beleid dateert uit de arbeidsmarktsituatie van vijftien jaar geleden", zegt de minister.

Vermeend sluit niet uit dat de Melkertbanen op termijn zullen verdwijnen. Doordat er banen genoeg zijn, is het in veel sectoren niet langer nodig om gesubsidieerd werk te scheppen. Bovendien blijken de mensen met zo'n baan problemen te hebben met het doorstromen naar een 'normale' baan.

De bewindsman wil alles op alles zetten om de mensen die nu nog een uitkering ontvangen, weer aan de slag te krijgen. Nederland telt 450.000 mensen in de bijstand. Voor sancties deinst hij niet terug en voor mededogen is geen plaats meer in de 21e eeuw. "Als een werkloze passende arbeid of scholing krijgt aangeboden en hij weigert, dan moet hij of zij onmiddellijk een sanctie krijgen, zonder pardon!"

Gemeenten
Gespierde taal van de man die eist dat alle mensen met een uitkering meewerken. "De vrijblijvendheid gaat eraf. Voorheen hadden gemeenten vaak nog zoiets van 'ach, die mensen hebben het toch al zo moeilijk', maar dat moet nu echt ophouden. Gemeenten die dat doen, worden ook gekort of krijgen een boete."

De schaarste aan personeel heeft gevolgen voor de kwaliteit van de dienstverlening, erkent Vermeend. "Maar ik ben ervan overtuigd dat slechte kwaliteit zichzelf afstraft. De overheid heeft daar te weinig invloed op."

Hoe ernstig de personeelstekorten ook zijn, Vermeend piekert er niet over om op grote schaal buitenlandse werknemers naar Nederland te halen. "Dat hebben we een keer gedaan en dat is niet goed uitgepakt. Nu gebeurt het alleen op tijdelijke basis in de zorg en in de informatie- en communicatiesector en onder zeer strikte voorwaarden", zegt hij.

Zijn volgende ambitie is om werken aantrekkelijker te maken voor ouderen, zodat meer 65-plussers actief blijven. "Ik denk daarbij aan deeltijd-vut of deeltijd-pensioen. Dat moeten we stimuleren", aldus Vermeend. En zo belanden we bij de bekendste oudere werknemer van Nederland, premier Wim Kok zelf.

"Ik hoop dat Wim Kok zich nog jong genoeg voelt om de lijst te trekken en bij een verkiezingsoverwinning ook een derde paars kabinet te leiden. Je moet een winnend team niet veranderen. Als Kok niet doorgaat, ligt Melkert het meest voor de hand als opvolger", meent hij.

Zelf voelt Vermeend zich prettig in zijn rol als vakminister. Maar of dat nog een keer op Sociale Zaken zal zijn, valt te betwijfelen. Vermeend lijkt zijn oog te hebben laten vallen op Volksgezondheid. De PvdA'er bemoeit zich nu al actief met de blauwdruk voor een nieuw stelsel van zorgverzekeringen, dat in de volgende periode wordt ingevoerd.