publicatiedatum: 18-04-2002

Gratis onderwijs

Dom lijken wil niemand en dom zijn al helemaal niet. En dat is in het dagelijkse sociale verkeer goed te merken. Politici wekken de schijn overal een antwoord op te hebben, in de klaslokalen steekt zelden een leerling de vinger op en alleen in het diepste geheim vragen managers aan een 'personal coach' om raad. En is het antwoord éénmaal gegeven, dan nog is de kans klein dat de vrager zijn meerdere erkent in de adviseur. Nee, mensen weigeren om zomaar zonder meer aan de ander de eer te laten het beter te weten.

En om eerlijk te zijn: dat vind ik pas echt dom. Want, alleen door vragen te stellen word je wijzer. Bovendien, iedereen vindt het leuk om zijn kennis over te dragen en zal uit pure ijdelheid vol enthousiasme de vragensteller van dienst willen zijn.. Zo heb ik laatst de kok van een plaatselijke Chinese restaurant gecomplimenteerd voor zijn heerlijk smakende tomatensoep en vroeg hem of hij mij de kunst wilde leren. Vol trots nodigende hij mij uit en trok een hele ochtend ervoor uit om mij de kneepjes van soepvak te leren. Hoe meer vragen ik stelde, hoe enthousiaster hij werd terwijl ik wel moest beloven zijn geheimen niet massaal te gelde te maken.

Aan het eind van de sessie glom hij tevreden en zei: "Wat is het toch bijzonder om iemand mee te maken die spontaan nieuwsgierig is" en we maakten een volgende afspraak voor een middagje 'Kantonese bami'. Je hoeft geen officiële student te zijn of een boekenwurm om veel aan de weet te komen. De kennis ligt op straat en de kunst is om het lef te hebben je eigen domheid aan anderen te tonen. De leraren stromen dan als vanzelf toe en het onderwijs is gratis.

UW REACTIES

Inderdaad het gratis onderwijs ligt op straat maar al te vaak wordt hiervan geen gebruik van gemaakt. Een onderliggende reden kan wellicht zijn het dat dan de andere persoon meer macht heeft en een soort bescherming van zijn/haar eigen werkzaamheden. Het dus niet kwetsbaar willen voelen. Grappig, want ik denk dat bijna altijd iemands (of een groep) gedrag vooraf verklaart kan worden op een hele simpele en kinderlijke wijze. Hoe oud en volwassen we ook zijn, er zijn hele natuurlijke of 'kinderlijke' basis gevoelens die ons verder cultuur of complex volwassen gedrag voor een groot deel eenvoudig kunnen verklaren. O.a. ijdelheid, ego, macht, speciaal willen voelen, aandacht willen hebben, etc. Je ziet dit ook in de politiek zoals in het artikel Gratis onderwijs wordt besproken. Compromissen die daar gesloten worden zijn misschien heel simpel te verklaren door een beetje aandacht voor bepaalde personen in combinatie met het toekennen van wat meer 'machtsgevoel' aan de ene partij of het willen ontwijken van conflict situaties. Slecht of goed? Ach, dit bestaat niet. Dit is onze sociale cultuur en hoe hi-tech we ook zullen zijn, dit verandert nu eenmaal niet. Ik ben geen socioloog, maar je zou dit ook op groepsgedrag kunnen bekijken. Misschien is het goed als enkele individuen heel erg nieuwsgierig zijn, terwijl de groep een ander gedrag vertoont. Als iedereen erg nieuwsgierig zou zijn, dan zou misschien de sturing in een samenleving ontbreken. Wat denkt u hiervan?

Marcel van Velzen, Madrid

Helemaal mee eens!! Ik denk dat mensen zich schamen om dingen te vragen omdat ze dan onbewust het gevoel hebben dat ze de ander boven zichzelf plaatsen. En hun (misplaatste) trots-gevoel laat dit natuurlijk niet toe. Wat wel lachen is: ik ben sportlerares op diverse sportscholen en in die functie nemen mensen dingen nog wel van je aan, je bent er immers voor aangenomen dus dat schept duidelijkheid. Je mag het legaal beter weten. Maar dan mijn (te dikke, onsportieve) familie! Op het moment dat ze me om advies vragen hebben ze er tegelijkertijd alweer spijt van, blijkt. Want gelijktijdig met mijn advies komt daar hun trots alweer om de hoek kijken. (Ik ben immers ook maar gewoon hun zusje/dochter en wie ben ik om het beter te weten)... tja… Zo kreeg ik van mijn vader leuke gymoefeningen uit 1935, die hij op kostschool had geleerd. Nadat ik een simpel trainingsprogrammaatje voor hem en mijn moeder had gemaakt, besloot hij toch die geweldige kostschooloefeningen maar weer van stal te halen. Vervolgens kreeg ik een (schaamteloze) demonstratie waarbij ik moeite had mijn lachen in te houden. Ik heb hem toen uitgebreid gecomplimenteerd. Wat kun je anders nog?

Ellis, Amsterdam

Helaas meneer Wijnberg leven we in een klimaat van 'voor wat hoort wat'. Sommigen stralen een oh zo grote egoïsme uit, dat je je wel snel bedenkt om iets te vragen. Anderen hebben totaal de behoefte niet om te helpen, omdat ze dat nooit thuis geleerd hebben bij de opvoeding of het gewoon simpel weg niet kennen of willen kennen. Helemaal mee eens dat een mens nooit te dom is om iets te leren van een ander. Gisteren niet, vandaag niet en morgen ook niet. Kennis moet mijns inzien doorstromen, ongelimiteerd en zuiver. Niemand is echt dom. Het is hoe je het bekijkt. Met welke bril op. Als de mens zou opgroeien tussen de dieren en terug geplaatst zou worden in onze huidige maatschappij, zou hij mijns inzien toch kunnen overleven. Ondanks dat het gros 'tweevoeters' op deze aardkloot deze 'oermens' als achterlijk en dom zou bestempelen. Nogmaals hoe relevant, toepasselijk is het in onze mensenleven?? Pas onmenselijk (oliedom) is het om je ogen te sluiten voor de oerinstincten, gedragingen, liefde, warmte en emoties van de andere soortgenoot.

D. de Jong, Utrecht

Maar is het ook niet heel vaak zo dat je voor achterlijk versleten wordt als je iets niet weet? Tegenwoordig wordt er zoveel van je verwacht, dat ik er af en toe helemaal moe van word. Echt! Ik heb een brede interesse, maar weet niet alles heel diepgaand. En er zijn van die mensen...die kunnen je het gevoel geven dat je een dombo bent. En dat weerhoudt denk ik veel mensen om wel te vragen. Want, inderdaad niemand wil graag dom gevonden worden. Ik ook niet, maar ik durf wel mijn meerdere te erkennen en van hem te leren, mits ik met respect word behandeld. Ik leer veel van uw provocaties. Mijn oprechte dank.

Iris, Zuidwolde

© 1996-2002 Dagblad De Telegraaf en Jeffrey Wijnberg
Alle rechten voorbehouden

UW REACTIES

Helemaal mee eens, mensen die hun onkunde of ongelijk niet toe kunnen geven missen een stuk intelligentie om dat wel te kunnen, je kunt immers nooit alles weten. Zoals mijn leraar scheikunde vroeger zei: "Domme vragen bestaan niet."

Akke
Amserdam

Op ons servicegerichte bedrijf hangen posters met de slogan: "Soms weet je collega het beter." Dus als iemand een onderdeel van het werkpakket niet helemaal beheerst, worden we gestimuleerd om dan niet zomaar wat uit te kramen en te doen alsof we het allemaal wel weten, maar de kennis van een collega in te schakelen. Zo zijn we elkaars leraar en leren we iedere dag (gratis) van elkaar.

Christa Karbet-Tijssen
Diemen

Ik kan me goed vinden in deze stelling. Zelf ben ik ook een type wat nogal leergierig en nieuwsgierig is. Als ik iets niet weet dan vraag ik het en schaam me hier niet voor. Onderstaande citaten ben ik al surfend op het net tegengekomen en passen m.i. wel bij dit onderwerp Mensen die denken alles (zeker) te weten, hebben nog veel te leren. Zeker zijn van iets kan ons regelrecht naar onwetendheid leiden.

Diana
Hoogvliet

Ik ben er helemaal met uw mening eens. Vaak lijkt het dat mensen geen interesse hebben voor elkaar. Vaak lijkt het je eigen mening duidelijk te profileren dat je je zin moet doordrukken. Als mensen uw manier zou kiezen om door te vragen een beetje interesse in elkaar zou de wereld toch heel anders uit zien, dan zou er minder vooroordelen zijn. Mensen zijn bang om hun gevoel te laten. Dat is blijkbaar voor veel mensen bedreigend met namen voor managers. Wat is mooier naast je zakelijke instelling ook ge voel bij je werk te gebruiken. Dat je je menselijke kwaliteiten gebruikt in je werk of dagelijkse leven. Wij hebben allemaal de basisbehoeftes nodig, warmte, aandacht, interesse liefde, vriendschap enz..

Ilya
Arnhem

Wel, leren doen we alleen als we het interessant vinden. Het verbaast mij soms dat sommige mensen zo weinig verschillende interesses tonen. Ik heb gemerkt dat er ook mensen zijn die dat wel hebben, en dat er mensen zijn die graag hun kennis willen uitdragen aan anderen, maar ook zijn er mensen die dat liever voor zichzelf houden. Dit is in sommige opzichten ook verstandig als het voor je boterham is, maar niet als het voor de ontwikkeling van de mensheid is. Er zijn ook nog mensen die net doen alsof ze iets interessant vinden om er maar bij te horen, dat is wel zielig. Maar soms kan dat handig zijn om iets voor elkaar te krijgen of te verkopen, maar dan voel je dat ze niet echt geïnteresseerd zijn, maar misschien steken ze er hopelijk dan toch nog wat van op.

G. Ledel
Huizen