Publicatiedatum: 26-03-2001

Motiveren werkt demotiverend

Wordt u ook zo moe van al die gemotiveerde mensen? Alleen al het woord motivatie heeft op mij een demotiverende werking. Zo was ik laatst, als waarnemer, aanwezig op een motivatie-training voor gemeenteambtenaren. Nu zijn de begrippen 'motivatie' en 'ambtenaar' met elkaar in tegenstrijd, maar daar leek de motivatie-trainer zich niets van aan te trekken. Hij deed er alles aan om het vrijwel gedoofde levensvuur van de deelnemers weer aan te wakkeren. Als een kloon van Emile Ratelband schreeuwde hij kreten als 'het leven is een uitdaging', 'je kunt meer dan je denkt' en 'voel je kracht en verleg je grenzen'. Na nog een uur van wilde gebaren omlijst met clichés als 'tegenslagen zijn levenslessen', 'je moet ervoor gaan' en 'vandaag is het begin van de rest van je leven', moesten de groepsleden gaan staan, hun vuisten naar de hemel ballen en in koor roepen: 'Mijn droom wordt werkelijkheid'. Mijn droom op dat moment was om, na een paar belegde broodjes en een kopje koffie, lekker te genieten van een sigaretje. Dat lukte en ik dacht: 'Die man heeft nog gelijk ook.'

Alle gekheid op een stokje: het maatschappelijk geschreeuw om dynamiek, groei, prestatie, tempo, visie, missie, passie en... motivatie moet elk normaal mens het gevoel geven dat hij slap, passief, stuurloos, ongeïnspireerd, doelloos, lui en... ongemotiveerd is.

Sterker nog, één van de redenen dat steeds meer mensen een opgebrand gevoel hebben, om psychische redenen in de wao belanden of voorgoed afhaken op de banenmarkt is mijns inziens dat zij zich niet meer thuis voelen in een wereld waar steeds nadrukkelijker gevraagd wordt om MEER. Het is een stil protest tegen een samenleving die nooit tevreden is. Het is toch te gek voor woorden dat bedrijven hun beleggers tegenwoordig trakteren op een 'winst-waarschuwing'; alsof iedereen zich ervoor schaamt dat niet iedere dag de zon schijnt. Goed, het is leuk om plannetjes te verzinnen voor de toekomst, een avondcursus erbij te doen omdat je altijd al Italiaans had willen leren of de bereiding van een avondmaaltijd extra lekker te maken. Maar om de boog constant gespannen te houden is dom en slecht voor de gezondheid. En het vervelende is dat menigeen zich schuldig voelt als hij 's middags een tukje wil doen, op zondag niet klust of zijn kinderen voor het gemak bij de tv parkeert. Daarom zou ik de opgejaagde Nederlander willen motiveren om het fileprobleem te laten voor wat het is, de wachtlijsten in de zorg als onvermijdelijk te accepteren en treinvertragingen te leren zien als een signaal om even op het leven te reflecteren.

En voor al die mensen die momenteel overspannen thuiszitten of zich met pijn en moeite door een depressie heen worstelen, zeg ik: je komt er altijd sterker uit tevoorschijn al was het alleen maar omdat je beter dan wie dan ook leert beseffen dat rust niet roest, maar de ziel geneest; of zoals in de Talmoed staat: 'Stilte en rust is de remedie tegen alle kwalen'.

© 1996-2002 Dagblad De Telegraaf en Jeffrey Wijnberg
Alle rechten voorbehouden