SARAJEVO - In zeven jaar tijd heeft het Westen meer dan 5 miljard euro geïnvesteerd in Bosnië om de etnische nationalistische krachten die het land in een gruwelijke oorlog van etnische zuiveringen stortten, te marginaliseren. De uitslag van de zaterdag gehouden verkiezingen in Bosnië halen een streep door dit streven.
|
Paddy Ashdown (Foto: EPA)
|
Daarbij is het voor de NAVO, de VN en de EU vooral schokkend, dat ook de in de afgelopen jaren steeds gematigder geworden moslimgemeenschap gekozen heeft voor een terugkeer naar etnisch nationalisme.
Etnisch nationalisme leek onder de moslims zijn langste tijd te hebben gehad. Dat was minder het geval bij de Bosnische Kroaten en Bosnische Serviërs.
Terugkeer naar etnisch nationalisme was voorspeld. Dat gaf de westerse bewakers van de 'etnische vrede' in Bosnië vorige week nog alle aanleiding de Bosnische bevolking op te roepen te kiezen voor hervormers en gematigden. Daarbij werd zelfs gedreigd, dat stemmen voor etnische nationalistische partijen tot een dichtdraaien van de geldkraan zou leiden.
Die waarschuwingen leken gisteren vergeten. Volgens Paddy Ashdown, de Britse VN-coördinator voor Bosnië, betekent de winst van de etnische nationalistische partijen niet "dat Bosnië wil terugkeren naar het verleden. Dit was een proteststem, een hulpkreet", aldus Ashdown gisteren.
Ook EU-buitenlandgezant Javier Solana, die veel tijd en energie heeft gestoken in het handhaven van de vrede in de regio, gelooft niet dat de bevolking van Bosnië en Herzegovina terug verlangt naar de oude tijden.
"Wat we zien lijkt een stem van frustratie maar zeker geen stem om terug te keren naar het nationalisme van tien jaar terug", zei Solana gisteren. Net als Ashdown ziet hij deze verkiezingen als "een uitdrukking van teleurstelling over het gebrek aan verandering".
Het protest bleek vooral uit het feit dat 45 procent van het electoraat niet kwam stemmen.
De grote verrassing was de winst van de Partij voor Democratische Actie (SDA), de moslim nationalistische partij die twee jaar geleden uit de macht werd verdreven. Aan Servische kant won de Servische Democratische Partij, ooit opgericht door de nu voortvluchtige oorlogsmisdadiger Radovan Karadzic. Bij de Kroaten heeft de Kroatische Democratische Unie opnieuw de meeste stemmen vergaard. Alle drie etnische nationalistische partijen waren de politieke motoren tijdens de oorlog die tussen 1991 en 1995 in Bosnië aan 250.000 mensen het leven heeft gekost en grote delen van het land "etnisch" hebben "gezuiverd".
Ashdown en andere westerse vertegenwoordigers verklaarden gisteren te verwachten dat de nationalisten zich tijdens de verkiezingscampagne hebben verplicht tot voortzetting van hervormingen.
Het Westen, zo lieten vooral de Bosnische media gisteren noteren, heeft zijn beloften niet waargemaakt en daarmee de nationalisten in de kaart gespeeld. Daarbij werd vooral gewezen op het feit dat de pro-westerse hervormingen 60 procent van de Bosniërs tot werklozen heeft gemaakt.
Ook elders in de Balkan steekt etnisch nationalisme steeds meer de kop op. In Servië staat Vojislav Kostunica, de huidige president van het restant van Joegoslavië, genoteerd als de gedoodverfde winnaar van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen daar aanstaande zaterdag.
Kostunica wordt een gematigd nationalist genoemd, maar hij was gisteren de eerste om uitbundig de Servische nationalisten in Bosnië geluk te wensen met hun overwinning.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}