door Hans Kuitert SARAJEVO - Bosnië staat vandaag voor een heldere keuze: doorhobbelen op weg naar Europa of verder afglijden in het huidige moeras. Gaan de etnisch-nationalistische tendensen toch weer de boventoon voeren. Of kiezen de Bosniërs voor de multi-etnische samenleving en economische vooruitgang. Opvallend is de beperkte rol die vrouwen in de verkiezingscampagne hebben ingenomen.

Een bejaarde inwoner van de Bosnische hoofdstad Sarajevo houdt aan de vooravond van de verkiezingen een oude traditie in ere: het voeren van duiven. De verkiezingen van vandaag moeten uitwijzen of de Bosniërs kiezen voor toekomst of verleden. (Foto: EPA)

Er zijn angstaanjagende erfenissen van de oorlog. Zo'n 250.000 doden. Twee miljoen mensen van huis en haard 'gezuiverd', van wie er nog steeds 500.000 niet zijn teruggekeerd. En 600.000 mensen die hun heil zochten buiten de landsgrenzen en daar nog steeds verblijven.

Een westerse, zwaarbewapende hand boven Bosnië heeft de moslims, Kroaten en Serviërs in de afgelopen zeven jaar aangespoord hun geschillen vreedzaam op te lossen. Dat is een boodschap die aan de moslimweduwen van Srebrenica voorbijgaat, aan zovele andere Servische en Kroatische vrouwen in dit land. Liefst zestig procent van de circa 3,5 miljoen Bosniërs is vrouw, velen weduwe of wees.

Door een eis van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), is het aandeel van vrouwen in de diverse parlementen sterk gestegen, van bijna geen in 1997 tot rond de twintig procent nu.

Papier is geduldig. Invloed hebben de vrouwen amper. In de verkiezingscampagne waren ze praktisch onzichtbaar.

Samra Tojaga is een uitzondering voor de Volkspartij voor Vooruitgang. De 22-jarige is voormalig Miss Bosnië, die haar maten en wimpers heeft ingezet om aandacht te trekken.

En ze heeft ook een boodschap voor de goeddeels werkeloze jongeren. Die willen op de vlucht voor de 60 procent werkloosheid. "Jullie moeten blijven, we kunnen dit land niet aan de ouderen overlaten", zegt Tojaga.

Ze zal wel gekozen worden. Vrouwen zouden op vrouwen moeten stemmen, zeggen de vrouwelijke kandidaten allemaal. Dat zou alles dramatisch veranderen en zeker ook de gematigde krachten helpen. Mirjana Deak van de Partij voor Bosnië-

Herzegovina is niet hoopvol gestemd: "Dit land is agrarisch en patriarchaal. Vrouwen vragen aan hun man wat ze moeten stemmen, als ze al stemmen."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 5 oktober 2002