AMSTERDAM - De Lijst Pim Fortuyn (LPF) heeft gisteravond ternauwernood een hevige interne crisis bezworen die had kunnen leiden tot de val van het kabinet. De ruzie tussen vice-premier Bomhoff en minister Heinsbroek (Economische Zaken) dreigde te escaleren, maar werd uiteindelijk gesust mede nadat premier Balkenende zich persoonlijk met de LPF-kwestie had bemoeid.

Ook binnen de LPF-fractie werden de neuzen tijdens de zoveelste tumultueuze vergadering één kant op gezet. Fractieleider Wijnschenk kreeg van de meeste leden het vertrouwen en van een enkeling "het voordeel van de twijfel", waardoor een nieuwe scheuring voorlopig lijkt afgewend.

Bomhoff en Heinsbroek staken na crisisberaad op het ministerie van Volksgezondheid de duimen omhoog.

De fractietop en vrijwel alle bewindslieden van de LPF waren bij het overleg aanwezig. Er werd spaghetti gegeten terwijl werd afgesproken dat de LPF de rijen weer zou sluiten.

"Wij zijn allemaal lid van de vereniging LPF en hopen dat te blijven tot het einde van het kabinet-Balkenende II'', aldus Bomhoff. "Dit is de groei van een jonge en spannende beweging.''

Heinsbroek noemde het "een prima avond''. Volgens Heinsbroek was het een zeer leerzame week waarin "wij elkaar beter hebben leren kennen en nu alles hebben uitgepraat.'' Namens het interim-bestuur zegde advocaat Hammerstein steun toe aan Wijnschenk en de gehele LPF-fractie. Wijnschenk zelf zei dat er "een hele constructieve basis' was gelegd voor de toekomst van de LPF.

Eerder die dag bereikte het conflict tussen de LPF-bewindslieden een hoogtepunt toen vice-premier Bomhoff weigerde naar een verzoeningsgesprek te komen op het ministerie van Financiën. Heinsbroek stond er op dit gesprek te voeren om Bomhoff "uit het kamp van interim-partijvoorzitter Ed Maas" te halen. LPF-staatssecretaris Van Eijck (Financiën) zou op zijn ministerie bemiddelen tussen de twee kemphanen.

Bomhoff meende echter dat Heinsbroek zich maar bij hém op het departement moest melden als hij iets te zeggen had. Bovendien wenste hij niet in een "kamp" te worden ingedeeld en was hij nog minder bereid om te praten over het vice-premierschap, waarop Heinsbroek eerder deze week zat te loeren.

Volgens Heinsbroek heeft hij nooit een claim gelegd op het vice-premierschap. De lezing van LPF-Kamerlid Herben is dat Heinsbroek in de veronderstelling was dat hij als partijleider automatisch vice-premier zou worden. "Heinsbroek was opgelucht toen wij hem uitlegden dat dit een misverstand was", aldus Herben die meldde dat er veel misverstanden waren opgehelderd.

Zo had Wijnschenk nooit bedoeld Maas van wat dan ook te beschuldigen en had hij ook nooit bedoeld de fractie en partij te schofferen door in zijn eentje te beslissen dat Heinsbroek de LPF-kar moest gaan trekken. Wijnschenk beloofde beterschap.

Het LPF-Kamerlid Van As, die zelf de ambitie had om fractieleider te worden maar het aflegde tegen Wijnschenk, stelde het functioneren van de leider aan de orde. Hij eiste excuses van Wijnschenk in de richting van interim-voorzitter Maas, die hij ervan beschuldigde vastgoedmagnaten te ronselen voor de verkiezingen van Provinciale Staten. Excuses kwamen er niet, maar wel gaf Wijnschenk toe dat hij "fout" was geweest. "Hij luistert goed naar ons", aldus Herben.

Zaterdag praten de provinciebestuurders over het functioneren van de fractietop en met name van Wijnschenk en Hoogendijk, die eerder nog dreigden te worden geroyeerd als LPF-lid. Heinsbroek zei dat deze bijeenkomst eigenlijk niet meer nodig is, maar Wijnschenk "kijkt er naar uit om eindelijk de achterban te ontmoeten.'' Ook Bomhoff, Heinsbroek en interim-bestuurder Hammerstein gaan naar deze beladen vergadering.

Volgens Wijnschenk is het de bedoeling dat de LPF "maandag duidelijk maakt waar ze inhoudelijk voor staat.''

De oppositiepartijen eisen van het kabinet opheldering over de gevolgen van de LPF-crisis voor de stabiliteit van het kabinet-Balkenende. De regeringspartijen verzetten zich hier eerst tegen, omdat het gaat om een partijkwestie en er binnen het kabinet er niets aan de hand zou zijn. De premier werkt aan een brief aan de Kamer, maar liet mondeling al weten dat de stabiliteit van het kabinet niet in gevaar is en dat de LPF moet doen waar de 1,6 miljoen kiezers hen voor heeft gekozen. De LPF-crisis noemde de premier "gedoe".

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 4 oktober 2002