door Rolien Créton KARLSKRONA - Blakend van zelfvertrouwen ging de Zweedse sociaal-democratische regering anderhalve maand geleden de verkiezingsstrijd in.

Göran Persson. (Foto: EPA)

Inmiddels zijn de verkiezingen, die morgen zullen worden gehouden, een nek-aan-nekrace geworden tussen de regering en de centrumrechtse oppositie. Toch zal de Zweedse sociaal-democraten een historische afstraffing bespaard blijven zoals is gebeurd met zusterpartijen in omringende landen.

Bij het binnentreden van de streng beveiligde militaire scheepswerf in Karlskrona aan de Oostzee is het of de tijd heeft stilgestaan. De Zweedse scheepsbouwers, zich voortbewegend op rood met blauwe 'eenheidsfietsen', noemen zich met trots 'arbeider'. Met een ingebouwd automatisme betuigen ze eeuwige trouw aan de sociaal-democratische partij. En al snel komen de superlatieven.

"De sociaal-democratische premier Göran Persson is als een vader voor me", zegt de 30-jarige scheepswerker Glenn Wiberg. "Ik heb in niemand zoveel vertrouwen als in deze man."

Kritiek op overheidsinstellingen is er wel degelijk. Oudere werknemers wijzen angstvallig op lange wachtlijsten van ziekenhuizen. De jongere scheepsbouwers benadrukken de schandalig volle klassen van hun kinderen. Maar een machtswisseling lijkt bijna tegen een natuurkundige wet in te gaan. Wiberg: "We moeten zuinig zijn op het folkhemmet, het Zweedse solidariteitsprincipe. Daar is iedere Zweed van overtuigd."

Op het centrale plein in Karlskrona debatteren plaatselijke politici over de torenhoge Zweedse belastingen die de verzorgingsstaat met de ruime sociale voorzieningen in stand houden. Behalve parlementsverkiezingen worden er morgen ook gemeenteraads- en provinciale verkiezingen gehouden.

Het centrumrechtse blok, vier partijen waaronder de conservatieven en liberalen, heeft zich verenigd in een poging de sociaal-democratische premier Göran Persson onderuit te halen. De oppositie wil meer privatiseringen doorvoeren, maar heeft te kampen met frustraties van de Zweedse bevolking rondom particuliere instellingen.

De afgelopen jaren heeft de pragmatische sociaal-democratische regering in beperkte mate privatiseringen in conservatieve gemeenten als Stockholm toegestaan. En het zijn met name de particuliere ziekenhuizen in Stockholm die de bevolking wantrouwig hebben gemaakt.

Historicus Kalle Bergman: "Het idee is ontstaan dat de rijken op deze manier wachtlijsten overslaan. En we krijgen voor het eerst te maken met verhalen over bejaardentehuizen die gerund worden door professionele bedrijven zonder hart voor de zaak. Dat schrikt de Zweden af en daar plukken de sociaal-democraten de vruchten van."

Volgens Bergman zullen de centrumrechtse partijen altijd moeten opboksen tegen het oeroude Zweedse solidariteitsprincipe. "Het zit diep geworteld. Een hulp in de huishouding wordt hier pijnlijk gevonden. En de hel breekt los als deze werkster ook nog eens een allochtoon blijkt te zijn."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 14 september 2002