door Alexandra van den Bos en Annet de Jong DEN HAAG - De drie grootste accountantskantoren van Nederland hebben jarenlang geen vinger kunnen krijgen achter maar liefst 189 valse facturen waarmee woekerwinsten van de aanleg van de Schipholspoortunnel werden weggesluisd.

De facturen, ter waarde van 29 miljoen gulden, waren zo geraffineerd dat Deloitte&Touche, KPMG en Ernst&Young "om de tuin werden geleid". Dit verklaarde gisteren accountant J. van Schaik voor de parlementaire enquêtecommissie.

Alle valse facturen ten spijt had de NS formeel geen enkel recht om mee te delen in de extra winsten die bouwcombinatie KSS maakte bij de aanleg van de Schipholspoortunnel in de jaren '90, zo beweerde getuige C. Kragten. Hij onderhandelde voor NS over de prijs van het project.

Volgens Kragten heeft de NS nooit met de KSS afgesproken dat kwantumkortingen bij de aanschaf van bijvoorbeeld bouwmaterialen en andere lucratieve deals ook aan het spoorbedrijf ten goede zouden komen.

Bij de aanleg van de Schipholspoortunnel zouden de bouwers, Strukton en HBW, ruim negentig miljoen gulden aan winsten hebben opgestreken voor het megaproject. De extra opbrengsten konden niet direct worden ondekt in de boekhouding, omdat ze met behulp van valse facturen werden doorgesluisd naar Strukton Betonbouw en HBG.

Die konden er bijvoorbeeld de verliezen van minder renderende projecten mee opvangen. De bouwcombinatie trof uiteindelijk een schikking met Justitie en betaalde 50 miljoen gulden aan NS.

Getuige accountant F. van Schaik van Deloitte&Touche verklaarde ,,verbijsterd" te zijn dat hij en de collega's van KPMG en Ernst&Young in drie jaar tijd maar liefst 189 valse facturen door hun vingers hebben laten glippen. "Ze waren zeer geraffineerd", aldus Van Schaik, die van een "complot" sprak.

Drie getuigen van de bouwcombinatie, algemeen directeur K. Reitsma, administrateur B. Schenk, en bestuurslid B. Nagtegaal, verklaarden onder ede dat de NS absoluut niet is benadeeld. "De inkoopkorting komt ons toe. Wij zijn van mening dat de NS niet hoeft mee te profiteren'', aldus Nagtegaal, die erop wees dat het een "link werk'' was, waarbij KSS evengoed enorme financiële tegenvallers had kunnen krijgen.

Wel gaven de getuigen toe dat een geheime kas met zwart geld achteraf gezien niet door de beugel kon. Hiervan werden kinderen van werknemers die als vakantiekracht werden ingezet zwart uitbetaald. Projectleider Reitsma betaalde een schuifpui en een keuken uit de zwarte pot, en stortte het bedrag voor de privéaankopen zonder BTW terug. De fiscus legde een boete op.

Dat de bouwcombinatie uiteindelijk 50 miljoen gulden van de winst terugbetaalde aan de NS, vindt getuige Nagtegaal onbegrijpelijk. "Als het aan mij had gelegen was dat niet gebeurd. Het was om de lieve vrede te bewaren'', aldus Nagtegaal. Voormalig KSS-bestuurslig Koelman werd zelfs " behoorlijk pissig'' toen hij hoorde over de terugbetaling. "Het lijkt alsof je schuld bekent. Ik weiger om hier één fout toe te geven." Volgens hem waren de valse facturen "een onhandige manier om eerlijke winst over te brengen''.

De commissie onderzoekt of zij juridische stappen gaat nemen tegen getuige Terlingen, die gisteren indirect bekende in de eerste week van de openbare verhoren meineed te hebben gepleegd. De ex-directeur en voormalig vice-voorzitter van de bouwkoepel AVBB gaf toe dat hij beschuldigingen aan het adres van een topambtenaar van het ministerie van VROM niet hard kan maken. Terlingen twijfelt nu over zijn eigen verklaring dat de betrokken ambtenaar, Van der Jagt, zich schuldig heeft gemaakt aan het lekken van belangrijke informatie over locaties van toekomstige projecten. Bovendien heeft hij verklaard dat zijn getuigenis een schreeuw om aandacht was, omdat hij al lange tijd vecht voor eerherstel sinds hij enige jaren geleden werd verdacht van valsheid in geschrifte. Justitie seponeerde zijn zaak.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 10 september 2002