AMSTERDAM - De parlementaire enquête Bouwnijverheid legt niet alleen illegale afspraken tussen aannemers bloot, maar zet tegelijkertijd de huisaccountants van de bouwbedrijven zwaar in hun hemd. Accountants die duidelijke signalen of zelfs harde bewijzen kregen over het gebruik van valse facturen, het bestaan van schaduwboekhoudingen of het betalen van 'steekpenningen' vonden het allemaal prima en gaven - soms na een nader onderzoekje - zonder probleem een goedkeurende verklaring af. Zolang het geknoei maar geen ingrijpende gevolgen heeft voor de jaarrekening, is er voor accountants weinig aan de hand.

Jan Kruithof ... verantwoordelijkheid houdt hier op... (Foto: ANP)

Bij relatief 'kleinere' onregelmatigheden in verhouding tot het ondernemingsvermogen - waarbij het voor een normaal mens om zeer forse bedragen kan gaan - laat de accountant het bij een waarschuwing aan het management van het bedrijf. "Dan houdt onze verantwoordelijkheid op," verklaarde gisteren accountant Jan Kruithof.

Hij is partner bij KPMG, al een jaar of tien de huisaccountant van Koop Tjuchem, het bouwbedrijf dat in de verdachtenbank staat door de schaduwboekhouding die ex-werknemer en kroongetuige Ad Bos naar buiten bracht.

Ondanks de onthullingen van Bos begin november 2001 en dubieuze bevindingen van forensische accountants van KPMG uit een nader onderzoek werd de jaarrekening van de Koop Groep over 2001 op 5 april van dit jaar goedgekeurd door KPMG. Koop hoefde van de accountant alleen melding te maken van de ophanden zijnde parlementaire enquête.

De enquêtecommissie moet straks een oordeel vellen over de manier waarop de accountants van de bouwbedrijven hun werk hebben gedaan, maar intussen wordt de kwalijke geur die rond het eens zo eerzame beroep van accountant hangt steeds sterker.

Met groeiende ergernis volgt directeur Peter Legerstee van de NOvAA, de vereniging van Accountants-Administratieconsulenten (AA's), de verhoren. "Het zijn allemaal Registeraccountans (RA's) van de vier grote kantoren die worden gehoord, maar de hele beroepsgroep wordt er op aangekeken. Als accountant zeg ik 'weg met die mensen'. Van de 10.000 accountants in ons land doen het overgrote deel het ontzettend goed, maar het imago van de accountant wordt enorm geschaad door hetgeen bij de enquêtecommissie naar voren komt."

Legerstee, die benadrukt dat AA's wettelijk evenveel bevoegdheden hebben als RA's, vervolgt: "Gelukkig zijn er bij de bouwfraude geen AA's betrokken. Maar in het midden- en kleinbedrijf, ondanks groei bij de grotere bedrijven nog steeds onze belangrijkste markt, wordt ook het vertrouwen in onze onafhankelijkheid en integriteit aangetast. Accountants krijgen de laatste tijd hatelijke opmerkingen naar hun hoofd als zij een goedkeurende verklaring afgeven zoals 'zeker om je in te dekken'."

De NOvAA-directeur legt uit wat er van een accountant verwacht mag worden. De accountant moet controleren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de financiële positie van de onderneming. Er mag zelfs een kleine afwijking in de cijfers zitten. "Maar als het beeld klopt dan is een accountant verplicht een goedkeurende verklaring af te geven. Een 'getrouw beeld' betekent overigens niet automatisch 'rechtmatig'." Wettelijk houdt daar de taak van de accountant op.

Accountants liggen sinds de recente reeks boekhoudschandalen toch al onder vuur. De concurrentiestrijd heeft er in de afgelopen jaren toe geleid dat sommige accountants voor weinig geld controles verrichten in de hoop daarmee zeer lucratieve adviesopdrachten binnen te slepen. Die activiteiten moeten volgens de nieuwe gedragscode vanaf volgend jaar strikt gescheiden worden.

De beerput rond de bouwfraude gaat via de verhoren van de enquêtecommissie steeds verder open. Legerstee somt op: "Illegale afspraken tussen aannemers, de kartelwaakhond NMa die heeft zitten pitten, corrupte ambtenaren, noem maar op. Wat mij stoort is dat uitgerekend degene die geen taak heeft in de controle op de rechtmatigheid van zaken, de accountant, nu de zwartepiet krijgt. Dit straalt enorm uit naar onze mkb-praktijk. Iedere AA heeft gemiddeld 100 cliënten, reken maar uit. Dit is onverteerbaar voor ons." PAGINA 31

zoek naar gerelateerde artikelen

do 5 september 2002