door Alexandra van den Bos en Annet de Jong DEN HAAG - Hoofdrolspeler in de bouwfraude-affaire de Groningse Koop Groep is gisteren volledig door het slijk gehaald voor de parlementaire enquêtecommissie bouwnijverheid. Witwaspraktijken, omkoping van ambtenaren door smeergeld en uitbundige traktaties op bordeelbezoekjes passeerden in hoog tempo de revue op de achtste dag van de openbare verhoren.

Klokkenluider Bos wandelt met zijn vrouw over het Binnenhof in afwachting van het verhoor door de enquêtecommissie, waar Bos pijnlijke ontboezemingen zou doen over bezoeken met klanten aan dure seksclubs. (Foto: ANP)

De commissie heeft sterke aanwijzingen dat Koop vele miljoenen aan zwart geld heeft doorgesluisd naar schimmige bedrijven in Hong Kong en op de exotsiche Maagdeneilanden. Deze bedragen werden in de boeken omschreven als 'commissie- en aquisitiegeld'.

Met dit geld moesten soms "dorpelingen" in het buitenland tevreden worden gesteld als ze zich verzetten tegen de aanleg van bijvoorbeeld een pijpleiding door Koop, zo verklaarde diens huisaccountant J. Kruithof. De buitenlandse avonturen van de Groningse bouwer werden door enquêtecommissie in de frauduleuze hoek geduwd. "Het gaat hier om plekken die wij niet anders dan witwasparadijzen kunnen noemen'', zo stelt voorzitter Vos.

De accountant van KPMG werd zwaar onder vuur genomen door de commissie, omdat hij de boekhouding goedkeurde, terwijl de forensische dienst van KPMG een zeer belastend rapport over de onregelmatigheden binnen het bedrijf in de la had liggen.

Kruithof beweerde verder dat commercieel directeur Fred Veerman van Koop Tjuchem en holdingdirecteur Henk Koop hem hebben bezworen dat zij niets afwisten van een ondergrondse administratie. Veerman noemde de schaduwboekhouding van Bos tegenover de accountant een "sprookjesboek". Klokkenluider Ad Bos, die gisteren opnieuw werd verhoord, kwam echter met legio voorbeelden waarin hij samen met Veerman schuldig maakte aan prijsopdrijving bij aanbestedingen deed.

De commissie heeft verder beslag weten te leggen over de uitgebreide kasboeken van Koop, waaruit blijkt dat ambtenaren veelvuldig en uitgebreid in de watten werden gelegd door het bouwbedrijf. Op eigen verzoek werden zij getrakteerd op een avondje in een bordeel, maar ook schoof Koop hen afgeschreven bedrijfsauto's toe. Ad Bos heeft de commissie een lijst gegeven met de namen van honderd ambtenaren, die niet vies waren van het aannemen van gunsten van enkele honderden guldens of meer. Bos nuanceerde zijn eerdere uitspraken dat het hier om grootschalige corruptie gaat. Hij had het over een "grijs gebied". Het aannemen van grote sommen cash geld is volgens hem wél corruptie, maar concrete gevallen kent hij niet.

Ad Bos bekende dat hij regelmatig zelf met opdrachtgevers, zoals projectleiders van Rijkswaterstaat, een nachtclub had bezocht. Dat gebeurde meestal na afloop van een oplevering van een bouwwerk of een receptie in de bouwwereld. "Een keer ben ik met een opdrachtgever naar Yab Yum geweest, waar ik tienduizend gulden moest afrekenen'', zei hij met het schaamrood op de kaken.

Als directeur van Koop Tjuchem rekende hij in de jaren negentig tienduizenden guldens per jaar af met de creditcard van de zaak voor bordeelbezoek, dinertjes en cadeautjes voor ambtenaren. Zo stelde Bos een keer voor om het vakantieverblijf van een ambtenaar en zijn vrouw op Curacao te veraangenamen door hun hotelrekening te betalen, een golfbrevet of duikcursus kado te doen en een auto te regelen. Uit een onderzoek van KPMG Forensic naar de boekhouding van Koop blijkt verder dat ambtenaren van Koop "goederen" verstrekt kregen. Forensisch accountant Rozekrans komt vandaag tekst en uitleg geven over ondoorzichtige geldstromen bij Koop. Ook moeten de directeuren Veerman en Koop en adjunct-directeur Spaargaren zich vandaag verantwoorden.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 5 september 2002