In Malawi werd in februari de noodtoestand afgekondigd. Een combinatie van droogte en overstromingen heeft tot de grootste misoogsten in ruim 50 jaar geleid. De afgelopen maanden zijn de voedselprijzen er met 60 procent gestegen, en dat voor een bevolking die onder de armoedegrens leeft.

Vier maanden geleden werd in Zimbabwe de noodtoestand van kracht. Hier heeft vooral wanbeleid tot de voedselschaarste geleid. President Robert Mugabe jaagt blanke eigenaren van grote boerenbedrijven weg. Ook hier heeft de recorddroogte haar verwoestende werk gedaan. In het aangrenzende Zambia is de situatie niet veel beter. Door overstromingen in het zuiden en oosten is een kwart van de oogst mislukt.

Volgens Bellamy is er behalve een voedselcrisis "ook een gezondheidscrisis en een watercrisis." De Unicef-directeur spreekt van een "dodelijke combinatie". Zo leiden overstromingen en droogte tot voedselschaarste. De prijzen stijgen daardoor, maar de mensen hebben geen cent te makken. In een gebied waar 20 procent van de bevolking met hiv/aids is geïnfecteerd en tal van andere ziekten hun sporen nalaten, leidt ondervoeding al snel tot de dood.

Er is ook waterschaarste, gebrek aan onderwijs en politieke instabiliteit. Dit laatste heeft vooral in Angola tot een crisis van enorme omvang geleid. Een 27 jaar durende burgeroorlog heeft vier miljoen Angolezen van huis en haard verdreven. In moeilijk bereikbare kampen wachten ruim een miljoen mensen op voedselhulp. Een lichtje aan het einde van de tunnel is het staakt-het-vuren tussen de regering en de rebellen van de onlangs overleden Jonas Savimbi.

De VN-Veiligheidsraad besloot eerder deze maand tot een VN-missie om de vrede in het land te bewaren. Secretaris-generaal Kofi Annan arriveerde zondag in Angola. "Ik hoop een eerlijke discussie te hebben met president Dos Santos over de reconstructie van de infrastructuur, het onderwijs en gezondheidsfaciliteiten."

Annan zal net als Bellamy naar Johannesburg afreizen om de VN-top voor Duurzame Ontwikkeling bij te wonen. De Unicef-directeur zal er pleiten voor water- en sanitaire voorzieningen op scholen, al heeft ze weinig hoop dat er concrete resultaten op de top worden geboekt. Eerder dit jaar was de belangstelling voor een grote voedseltop in Rome al minimaal en tijdens de bijeenkomst van de G-8 in juni, waar Afrika centraal zou staan, werd ook maar weinig concrete hulp toegezegd. "De tijd van de grote toppen is voorbij", zegt Bellamy aan de vooravond van 'Johannesburg'. "Dit zou wel eens de laatste kunnen zijn."