door Fred Soeteman LEEUWARDEN - Justitie vindt dat fors beknibbeld moet worden op de schadeclaims van 'de Twee van Putten', die na het uitzitten van hun gevangenisstraf wegens verkrachting en doodslag alsnog zijn vrijgesproken.

De Puttense zwagers Wilco Viets (31) en Herman du Bois (41) zijn, voordat hun proces vorig jaar voor revisie werd heropend, zes jaar en acht maanden hun vrijheid kwijt geweest, tweederde van de straf van tien jaar waartoe zij waren veroordeeld. In april van dit jaar oordeelde het gerechtshof in Friesland alsnog dat het 'onwaarschijnlijk' is dat zij in 1994 stewardess Christel Ambrosius (23) na seksueel geweld om het leven hebben gebracht.

Het is de eerste keer dat een rechterlijk college in Nederland over schadevergoeding moet oordelen in een zaak waarin de straffen in hun geheel zijn ondergaan.

Advocaat-generaal mr. S. Tempel, pogend de schade voor de staat binnen de perken te houden, concludeerde gisteren voor het gerechtshof in Leeuwarden dat de staat slechts een fractie moet betalen van de totaal €4,4 miljoen die advocaat mr. G.G.J. Knoops voor zijn cliënten ziet weggelegd.

Dat bedrag is gebaseerd op €1000 per dag van het voorarrest, €750 per dag gevangenisverblijf en €500 per dag van het elektronisch huisarrest. Volgens mr. Tempel is er geen enkele reden zo sterk af te wijken van het standaardtarief van €70 per dag. Zijn 'bod' komt per persoon slechts tot ruim €160.000. De twee ton kosten van rechtsbijstand, sinds het herzieningsverzoek bij de Hoge Raad, kunnen in de ogen van de advocaat-generaal helemaal niet worden toegewezen. Volgens hem hebben Viets en Du Bois pas achteraf ervoor gekozen hun raadslieden niet pro Deo te laten werken. Zo kiezen zij voor vergoeding van kosten die 'goeddeels niet voor hun rekening hadden behoren te komen'.

Mr. Knoops verdedigde de hoge claims door te wijzen op het unieke karakter van 'de Puttense moordzaak'. De overheidsaansprakelijkheid is dan een andere dan in een doorsnee-zaak, vond hij. Het hof moet als uitgangspunt nemen dat de ex-verdachten zoveel mogelijk in de toestand moeten worden gebracht waarin zij zouden verkeren zonder dat de strafzaak had gespeeld.

Hij zocht aansluiting bij een uitspraak in Canada waar een man die 23 jaar opgesloten had gezeten, 22,5 miljoen gulden kreeg uitgekeerd. In Nederland toucheerden in 1988 twee broers, directeuren van beveiligingsbedrijf H., elk een half miljoen voor vijf dagen voorarrest, op verdenking van oplichting en valsheid in geschrifte. Omgerekend zouden Viets en Du Bois dan nu ruim meer dan €110 miljoen kunnen krijgen.

Advocaat-generaal mr. Tempel voerde aan dat extra hoge vergoeding voor het voorarrest in dit geval niet nodig is omdat in die periode wel degelijk sprake was van verdenking en 'ernstige bewaren', zoals door rechters meermalen werd vastgelegd, zodat 'van enig spoor van onrechtmatigheid geen sprake is geweest'. Op mr. Knoops' weerlegging van die visie, met verwijzing naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, liet mr. Tempel nadere reactie achterwege. Knoops hield het hof nog eens voor dat de verdenking vooral was gevoed door de 'bekentenissen' die tot stand waren gekomen na 'verleidingstechnieken' van de recherche, die de verdachten onjuiste gegevens had voorgeschoteld.

De advocaat-generaal beklemtoonde nog wel dat Du Bois en Viets in elk geval zélf de publiciteit hebben gezocht, die hen uiteindelijk zeer herkenbaar heeft gemaakt. Du Bois reageerde: "Dat hebben we gedaan omdat verder elke deur voor ons was dichtgegooid." De effecten van de procesgang illustreerde hij met: "In het dorp waar ik woon, zegt zeker vijftig procent van de mensen nog steeds dat ik de dader ben..."

Het hof neemt zes weken tijd om tot een uitspraak te komen.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 27 augustus 2002