AMSTERDAM - Sinds vorige week vrijdag zit hij in het strengst beveiligde huis van bewaring van Nederland, de EBI in Vught. De door Bulgarije aan Nederland uitgeleverde Joegoslavische topcrimineel Sreten J., alias Joca, wordt door justitie gezien als het brein achter de moorden op de Amsterdamse drugsbaronnen Klepper en Femer. Met de arrestatie van 'koning J.' hoopte de hoofdstedelijke recherche de rust in het criminele milieu weer te hebben teruggebracht.

De 'Joeslavische moordmachine' Joca J. werd vorige week vanuit Bulgarije naar ons land overgevlogen. Een 'kroongetuige' met wie de politie nu besprekingen voert, werpt mogelijk een nieuw licht op zijn veronderstelde betrokkenheid bij een aantal liquidaties. (Foto: REUTERS)

Niets is echter minder waar. Achter de schermen woedt nog steeds een 'vuile oorlog' tussen diverse criminele kopstukken, zo blijkt uit onderzoek van deze krant. Inzet: de 'nalatenschap' van Sam Klepper en de macht in de Amsterdamse onderwereld.

Met een zucht van verlichting stapte Joca J. vorige week vrijdag zijn cel in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught binnen. Als we tenminste zijn advocaat mr. J. Boone mogen geloven. De meest gevreesde gangster van Nederland, die vorige week vrijdag door Bulgarije aan ons land werd uitgeleverd, zou in Sofia onder extreme omstandigheden zijn opgesloten. "Toen hij in Vught arriveerde, was hij echt opgelucht", aldus Boone. "Liever in de strengst beveiligde gevangenis van Nederland dan overgeleverd te zijn aan de Bulgaarse politie", liet J. zijn advocaat weten.

Inmiddels is de tevredenheid van de man, die door justitie wordt gezien als het brein achter een aantal liquidaties in de Amsterdamse onderwereld, alweer verdwenen. Joca is boos, vooral omdat hij van het Amsterdamse openbaar ministerie nog steeds niet te horen heeft gekregen waarvan hij nu precies wordt verdacht. Formeel zit J. nu alleen een oude straf van drie jaar uit. Bij een arrestatie in 1992 had hij geschoten op een politieman, die wonder boven wonder ongedeerd bleef. Nadat hij door een procedurefout op vrije voeten kwam, verdween J. spoorloos. Door de uitvoering van deze oude straf kan de aanklacht van het openbaar ministerie nog even op zich laten wachten.

"Mijn cliënt hoort dus niets en verkeert in grote onzekerheid", zegt mr. Boone. "Zijn uitlevering is gevraagd in verband met mogelijke betrokkenheid bij de dood van Klepper en Femer. Maar intussen weigert justitie de beschuldiging te onderbouwen. Ik acht dit volstrekt onjuist."

Hoewel politie en openbaar ministerie er dus het zwijgen toe doen en zelfs niet willen duidelijk maken wat J. nu precies wordt verweten, blijkt wel degelijk veel belastend materiaal over de 'Joegoslavische moordmachine' bij de recherche voorhanden te zijn. Er is zelfs belangrijk nieuwe informatie beschikbaar, die alle eerdere theorieën over de achtergronden van de liquidaties in de Amsterdamse onderwereld in de prullenbak doet belanden.

Uit processen-verbaal waarover deze krant beschikt, komt naar voren dat de Amsterdamse rechter-commissaris mevrouw mr. Van Kamp al op 21 april vorig jaar een gerechtelijk vooronderzoek tegen J. heeft geopend. Aanleiding is de tip die op 14 oktober 2000 (vier dagen na de moordaanslag op Sam Klepper) bij de chef van de Regionale Criminele Inlichtingendienst (RCID) binnenkomt. "Joca, de leider van een criminele organisatie Joegoslaven, heeft een tweetal Joegoslaven naar Nederland laten komen om alhier 'klussen' voor hem op te gaan knappen. Joca heeft deze mannen ondergebracht bij S. Hij is de man die alles regelt voor Joca in Nederland, waaronder het onderbrengen van Joegoslaven", aldus de letterlijke tekst van het proces-verbaal.

Op 8 november 2000 komt de volgende informatie bij de politie binnen: "De op televisie getoonde compositiefoto van de dader van de aanslag op Sam Klepper vertoont grote gelijkenis met S.D. Deze S. zit ook achter de aanslag op Latschko, waarbij deze vijf keer is geraakt. S. werkt in opdracht van Joca." Blijkens een proces-verbaal van een dag later, komt dan de volgende informatie bij de politie binnen: "Kort na de liquidatie van Sam Klepper hebben mensen van de groepering Joca, John Mieremet bezocht. Mieremet is verzocht een miljoen te betalen. Hij weigert echter te betalen."

2001 krijgt politie-inspecteur Herman van Ommen van de RCID een tip dat J. zich schuil zou houden in een appartement aan de Persoonshaven in Rotterdam. Nog dezelfde avond doet een arrestatieteam van de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond een inval en houdt een verdachte aan. Na onderzoek blijkt het echter niet om Joca te gaan, maar om een andere, illegaal in Nederland verblijvende, Joegoslaaf. In juni van dit jaar slaagt justitie er eindelijk in om Joca in de Bulgaarse hoofdstad te laten arresteren. Volgens de Bulgaarse politiekolonel Milanov wapperde de verdachte meteen met dikke stapels dollarbiljetten. In het politiebureau bood hij aan een deel van de Bulgaarse staatsschuld af te lossen zodra hij zou worden vrijgelaten.

Joca Sreten J. wordt door politie en justitie als een 'grote vis' beschouwd. Vriend en vijand erkennen hem als leider van de 'Joego's', een groep niets en niemand ontziende criminelen, over wie in de Amsterdamse onderwereld met ontzag wordt gesproken. Tussen Nederlandse topcriminelen en de 'Joego's' bestaat al jaren een soort haat-liefdeverhouding. Met sommige drugsbaronnen heeft de organisatie van J. een goede verstandhouding, met anderen leven de 'Joego's' op voet van oorlog.

Oude vetes tussen de 'Joego's' en enkele Nederlandse topcriminelen werden verder aangescherpt na de dood van maffiabaas Klaas Bruinsma in 1991. J. profileerde zich daarna als de absolute leider van de 'Joego's' en liet zich begin jaren negentig bijstaan door een andere Joegoslaaf voor wie de Nederlandse onderwereld veel respect had: Zeljko Raznatovic, alias Arkan de roofkat, die op 15 januari 2000 werd vermoord. Nadat Joca in '93 door een vormfout vrijkwam, vertrok hij naar Oost-Europa, maar bleef volgens de politie toch in contact staan met de Nederlandse onderwereld, die regelmatig bij hem zou aankloppen om liquidaties te laten uitvoeren.

Zo moet het in de ogen van de recherche ook zijn gegaan bij de liquidatie van Sam Klepper. J. zou zijn bezocht door een Nederlandse topcrimineel, die tegen betaling van 500 kilo hasj de opdracht tot een aanslag op Klepper zou hebben gegeven. Over het motief zijn verschillende theorieën. Sam Klepper zou een grote partij drugs hebben 'geript' en geweigerd hebben daarvoor een boete te betalen, maar de politie houdt er ook rekening mee dat de aanslag een late vergelding was voor de mislukte poging tot liquidatie van Heineken-ontvoerder Cor van Hout, die in 1993 voor zijn woning in de Deurloostraat werd neergeschoten.

De zwijgzaamheid van de recherche over de precieze verdenking tegen J. heeft nog een andere, hoogst opmerkelijk reden, zo ontdekte deze krant afgelopen week. Justitie blijkt in het diepste geheim te onderhandelen met een 'kroongetuige', die bereid is alle informatie te verschaffen over de bloedige conflicten in de onderwereld en de daarmee gepaard gaande (poging tot) liquidaties van Johnny Mieremet op 26 februari jl. en Magdy Barsoum enkele dagen later. Deze getuige heeft in besprekingen met de politie laten doorschemeren over zeer explosieve informatie en bewijzen te beschikken, die een heel nieuw licht op de zaak werpen en mogelijk op sommige punten ontlastend zijn voor Joca J.

Bronnen binnen politie en justitie bevestigen dat het om onthullende informatie gaat, die een doorbraak kan betekenen in het tot nu toe moeizame onderzoek naar de reeks liquidaties in de Amsterdamse onderwereld. De op handen zijnde deal met de kroongetuige is inmiddels besproken met het college van procureurs-generaal.

De informatie die nu bij de politie voorhanden is, komt erop neer dat er na de liquidatie van Sam Klepper een inmiddels hoogopgelopen zakelijk conflict is ontstaan over diens nalatenschap. De ruzie gaat tussen twee partijen: de voormalig zakenpartner van Klepper, Johnny Mieremet, en aan de andere kant de omstreden Amsterdamse vastgoedhandelaar Willem Endstra, diens zakenvriend Heineken-ontvoerder Willem Holleeder en een aantal andere topcriminelen.

Mieremet stelt rechthebbende te zijn van een grote partij onroerend goed ter waarde van vijftig miljoen gulden, dat is ondergebracht in Heerfur BV, een dochteronderneming van 'California Properties BV'. Aandeelhouders van deze vastgoedonderneming zijn Ria Eelzak (al jaren de vaste levenspartner van Mieremet) en Mapollo, een besloten vennootschap die in handen is van de familie Endstra. Volgens goedingelichte bronnen stelt Mieremet dat er als gevolg van dit conflict is geprobeerd hem op 26 februari jl. te liquideren.

Mieremet werd toen onder vuur genomen, kort nadat hij op de Keizersgracht het kantoor van zijn juridisch adviseur mr. Evert Hingst had verlaten. Volgens Mieremet, die de aanslag wonder boven wonder overleefde, zou met name Willem Holleeder er op uit zijn 'Heerfur BV' in handen te krijgen en deze onderneming op naam van zijn vriendin Maaike Dijkhuizen (dochter van de eigenaar van de Amsterdamse Rembrandtoren) willen zetten. Politiebronnen bevestigen over informatie van die strekking te beschikken en zeggen er inmiddels rekening mee te houden dat mogelijk niet Joca J. achter de liquidatie op Mieremet zat, maar degenen met wie de Amsterdammer een zakelijk conflict heeft. Afgelopen week zouden de advocaten van Mieremet overigens een kort geding hebben aangekondigd tegen Endstra cs. om de financiële belangen van Mieremet en diens vriendin Eelzak in Californië Properties BV veilig te stellen.

Intussen werkt de Amsterdamse recherche hard aan de deal met de kroongetuige en het voorbereiden van gerechtelijke beslagen op vennootschappen die daarna zullen worden uitgevoerd. "Als die overeenkomst rondkomt, zou het wel eens een hete nazomer kunnen worden voor een aantal kopstukken uit de Amsterdamse onderwereld", voorspelt een justitiële bron. "Je kunt het onderzoek dan vergelijken met domino-day; één voor één gaan de stenen om. In een hele lange reeks."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 24 augustus 2002