buitenland KENIA - Wie wordt de nieuwe president van Kenia? Over zes maanden zijn er in dit Oost-Afrikaanse land verkiezingen en volgens de huidige Keniase grondwet moet de 78-jarige president Daniel arap Moi aftreden. Niemand heeft enig idee wie hem zou kunnen opvolgen. Ondertussen volgen in het Keniase parlement de intriges elkaar sneller op dan ooit.

Aanhangers van Raila Odinga, de secretaris-generaal van KANU, betogen op 30 juli voor hun hoofdkwartier nadat bekend was geworden dat Odinga zich kandidaat had gesteld voor het presidentschap. (Foto: EPA)

Volgens de huidige Keniase grondwet, aangenomen in 1992, is de president na twee ambtstermijnen van vijf jaar verplicht te vertrekken. Dat zou betekenen dat Moi dit jaar zijn functie neer moet leggen. Ruim twee jaar geleden begon regeringspartij KANU, die het land regeert sinds de onafhankelijkheid in 1963, daarom met pogingen de grondwet te wijzigen.

Het was niemand van het gewone volk duidelijk waarom een grondwetswijziging nodig was. Toch kreeg de regeringspartij het voor elkaar een commissie aan te stellen die momenteel nog steeds voorstellen voorbereidt voor het hervormen van de constitutie. De bevolking aanvaardde het, vooral omdat het plan leek in te spelen op de steeds grotere onvrede die de afgelopen jaren in Kenia merkbaar is geworden.

Het land is de meest welvarende natie in dit deel van Afrika. Er is nog steeds een relatief goede infrastructuur. Vergeleken bij Kenia's buurlanden is het een oase van rust; er is geen oorlog zoals in Somalië en Soedan.

Maar Kenia is onder Mois bewind afgegleden naar corruptie en de politiek is verdeeld geraakt langs etnische lijnen. De economie heeft zwaar te lijden van het slechte telefoonnet en van corrupte ambtenaren.

Het enige waarop Moi zich kan beroemen, is dat er onder zijn bewind geen openlijke oorlog is uitgebroken. Hoewel de commissie voor het hervormen van de grondwet al jaren bezig is, zijn er tot dusver geen concrete voorstellen uit gekomen. De KANU-partij stelde dan ook in juni maar voor om Moi nog een extra jaar als president te geven en te wachten tot er een nieuwe grondwet is. Protesten van de bevolking en van de VS en Groot-Brittannië hebben ervoor gezorgd dat dit plan weer is teruggedraaid.

Dus gaan de geplande verkiezingen door aan het einde van dit jaar. Een datum is nog niet bekend. Ondertussen is het parlement meer dan ooit het toneel waar politieke schijnbewegingen worden uitgevoerd in een poging de hoogste post in de wacht te slepen.

De op drie na grootste partij van het land, de NDP, ging aan het begin van dit jaar op in regeringspartij KANU. De NDP heeft vooral aanhang van de Luo, een van de grootste etnische groepen van het land. Door de fusie hoopt Moi, zelf van de Kalenjin-stam, ook deze Luo's aan zich te binden. De oppositie is hopeloos verdeeld geraakt; een verkiezingsoverwinning voor KANU lijkt waarschijnlijk.

De laatste ontwikkeling is dat Uhuru Kenyatta, de 41-jarige zoon van Yomo Kenyatta, de eerste president van Kenia, Moi wil opvolgen. Hij werd daarin gesteund door een publieke oproep, ruim een week geleden, van zijn gerespecteerde moeder, Mama Ngina, een van de weduwen van Kenia's eerste president. Sinds enkele maanden melden de lokale kranten bijna dagelijks weer een detail in de machtsstrijd in de aanloop naar de verkiezingen.

Moi wordt regelmatig genoemd in de groep van Afrika's rijkste mannen. Toch ging hij omzichtiger te werk dan bijvoorbeeld de inmiddels overleden Zaïrese dictator Mobutu, die bijna openlijk de miljoenen uit de staatskas naar zijn paleizen droeg. Moi zou 'slechts' zeven huizen hebben op verschillende plaatsen in Kenia. Verder wordt hij in verband gebracht met dertig bedrijven in het land. Volgens velen is zijn grootste zorg wat er met hem gebeurt als er eenmaal een andere president is.

Moi zal dan ook met veel aandacht de afgelopen weken de berichten hebben gelezen over de manier waarop de nieuwe regering in een ander Afrikaans land, Zambia, oud-president Frederick Chiluba wilde behandelen. De overeenkomsten tussen de twee landen zijn groot. Ook met Zambia ging het onder het bewind van Chiluba, de tweede president ooit van het land, bergafwaarts.

Nadat er een nieuwe regering was, werd de roep van de bevolking om berechting van hun corrupte oud-president Chiluba steeds groter. Vervolgens werd Chiluba's politieke onschendbaarheid opgeheven, de nachtmerrie van vele Afrikaanse oud-presidenten. Want dat opent de mogelijkheid dat hij zich moet verantwoorden. En dus moet vertellen wat er zich werkelijk achter de schermen heeft afgespeeld.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 7 augustus 2002