door Ronald Veerman DEN HAAG - De financiële problemen voor het nieuwe kabinet stapelen zich op nu de economische groei volgend jaar nauwelijks uit het slop komt en de werkloosheid in 2003 zeer fors oploopt tot 385.000 personen.

Vooral de nieuwe minister van Financiën Hoogervorst wacht zwaar weer, want zonder nadere maatregelen dreigt volgend jaar een zeer pijnlijk en fors financieringstekort van 0,8 procent.

Deze dramatische cijfers blijken uit de nieuwe en wederom neerwaarts bijgestelde prognoses van het Centraal Planbureau, die gisteren binnen het kabinet zijn verspreid en de basis vormen voor de Macro Economische Verkenning (MEV).

Het door het nieuwe kabinet al als 'zuur' aangekondigde jaar 2003 lijkt daardoor nog eens extra negatief te worden voor burger, bedrijf en overheid.

Terwijl ruim een maand geleden door het CPB nog werd gerekend op een herstel van de economie en een groei van 2,25 procent in 2003 blijft hier nu nog slechts 1,5 procent van over. Ook dit jaar is slechts sprake van een schamele groei van 0,75 procent.

Nadat CDA, LPF en VVD vorige maand knarsetandend genoegen leken te nemen met een financieringstekort van 0,2 procent in 2003 is in de nieuwe cijfers van het CPB plotsklaps sprake van een verviervoudiging tot 0,8 procent. De cijfers, zo melden kringen rond het kabinet, zijn dan ook ingeslagen als een bom.

Ook op de arbeidsmarkt vallen dit jaar en volgend jaar harde klappen door de tegenvallende economie. De werkloosheid stijgt dit jaar al tot 300.000 personen en neemt in 2003 nog eens met een forse 85.000 toe tot maar liefst 385.000 personen. Voor het eerst in jaren kent Nederland daardoor weer een werkloosheidspercentage van 5 procent.

Pijnlijk voor de coalitie is dat de lonen tot nu toe nauwelijks reageren op de slechtere economische omstandigheden, waardoor het bedrijfsleven de winsten extra ziet verdampen. Zo rekent het CPB dit jaar op een cao-loonstijging van gemiddeld 3,75 procent en in 2003 op 3,25 procent.

Enig positieve is dat de inflatie verder blijft dalen en na 3,5 procent dit jaar in 2003 op 2,5 procent uitkomt. De groei van de export neemt daarentegen juist weer af door de duurdere euro, waardoor in plaats van 7 procent groei in 2003 nu 'slechts' 5,75 procent resteert.

In de nieuwe cijfers zijn de maatregelen uit het strategisch akkoord van CDA, LPF en VVD verwerkt, maar ook deze kunnen het effect van de fors tegenvallende belastinginkomsten niet wegpoetsen. Met name de vennootschapsbelasting, de btw en de inkomstenbelasting blijven miljarden euro's achter bij eerdere prognoses.

Minister Hoogervorst zal daardoor alleen via zeer rigoureuze en pijnlijke aanvullende maatregelen nog in staat zijn de forse min van 0,8 procent weg te poetsen, maar in Den Haag wordt niet verwacht dat de nieuwe coalitie alsnog met het benodigde forse bezuinigingspakket van 4 miljard euro op de proppen zal komen om het tekort te dekken.

Het naar voren halen van de voor latere jaren geplande lastenverlichting, zoals minister Heinsbroek (Economische Zaken) wil, lijkt nu echt definitief onmogelijk omdat het tekort daardoor alleen maar verder oploopt.

Ook het door CDA gesteunde alternatief om de premies te verlagen lijkt nauwelijks nog een optie omdat daardoor de staatsschuld als percentage van het nationaal inkomen voor het eerst in jaren weer zal gaan stijgen. In 2003 daalt dit cijfer nog slechts marginaal van 51,3 naar 49,6 procent, terwijl kort geleden nog op 47,1 werd gerekend.

Vooral voor CDA en VVD is het pijnlijk dat het kabinet op prinsjesdag een stevig tekort moet presenteren. Beide partijen roepen immers sinds in 2000 voor het eerst weer sprake was van een overschot op de begroting dat nooit meer mocht worden teruggekeerd naar een situatie met begrotingstekorten.

Vooral voor de linkse oppositiepartijen wordt het daardoor prijsschieten op prinsjesdag, nadat zij tijdens de recente verkiezingscampagne door VVD en CDA regelmatig beschuldigd werden van 'potverteren' en als een dreiging werden gezien voor een terugkeer van het begrotingstekort.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 7 augustus 2002