AMSTERDAM - De roep van Jaap Blokker om meer blauw op straat heeft gisteren op grote schaal bijval gekregen van winkeliers, politie en zelfs politici, de groep die Blokker nu juist de mantel uitveegde.

Over één zaak is iedereen het eens: het aantal overvallen op winkels neemt toe, net als het geweld dat daarbij gebruikt wordt. Dat de grootste boosdoeners van Antilliaanse, Marokkaanse of Oost-Europese afkomst zijn, is een stelling die veel minder wordt onderschreven.

Jaap Blokker, topman en mede-eigenaar van de gelijknamige winkelketen, stelde in het jaarverslag van zijn bedrijf dat het "er alle schijn van heeft dat winkel- en straatroven in multicultureel Nederland vooral een monocultureel verschijnsel zijn". Met name niet-Nederlanders zouden voor het gros van de roofovervallen verantwoordelijk zijn.

Dat "bepaalde bevolkingsgroepen oververtegenwoordigd zijn", wil een woordvoerder van het Nederlands Politie Instituut wel bevestigen. "Maar wij beschikken niet over keiharde cijfers waaruit blijkt welk deel van de overvallen door asielzoekers en illegalen wordt gepleegd", stelt de zegsman daarbij. Jaap Blokker geeft juist deze twee groepen mede de schuld van "de sociale verloedering die in onder meer onze winkelstraten tot uiting komt".

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat Blokkers constatering dat overvallen steeds gewelddadiger worden wel een juiste is. Tussen 1991 en 2000 nam het aantal winkeldiefstallen weliswaar af, van ruim 52.000 tot 42.000, maar het aantal gewelddadige overvallen - op winkels, maar ook banken en benzinestations - juist toe, van bijna 1200 tot 3000. Net zo min als de politie houdt het CBS bij wat de afkomst van de daders is.

Dat is niet het gevolg van een politiek taboe, benadrukt het CBS. Blokker stelde eerder al eens dat er wel degelijk zo'n taboe rust op het leggen van een relatie tussen allochtonen en criminaliteit. "Wij krijgen de cijfers niet aangeleverd van politie", stelt een woordvoerder van het CBS.

De politie zegt op haar beurt dat ze te maken heeft met een definitieprobleem. "Een vierdegeneratie Marokkaan is een Nederlander. Het gaat ons te ver om op basis van uiterlijk alleen te bepalen of we te maken hebben met een allochtoon."

Naast mensen van Antilliaanse en Marokkaanse afkomst, nemen volgens Blokker ook lieden met een Oost-Europese achtergrond een groot deel van de roofovervallen voor hun rekening. De winkelier krijgt in dat verband bijval van de Raad Nederlandse Detailhandel en de Nationale Winkelraad. Die waarschuwden nog geen maand geleden voor "een Oost-Europese misdaadgolf".

Sinds de invoering van de euro begin dit jaar zou sprake zijn van "een explosieve stijging van winkeldiefstal, kassabonfraude, oplichting, grepen in de kassa en bedreiging". Uit meldingen en aangiften bleek volgens beide winkeliersorganisaties dat sprake is van georganiseerde misdaad op landelijk niveau, waarbij de detailhandel maandelijks miljoenen euro's schade lijdt.

Het Landelijk Bureau Bestrijding Rassendiscriminatie (LBR) vindt de uitspraken van Blokker veel te ver gaan en wil een gesprek over zijn ideeën. "Blokker wekt de suggestie dat het asielbeleid iets te maken heeft met criminaliteit", aldus een woordvoerder. "Dat is niet zo. Blokker gaat een stap te ver." Het bureau neemt geen juridische stappen tegen de winkelier. Het is niet de juiste weg om met een rechtszaak te dreigen, aldus de woordvoerder.

Het VVD-Kamerlid Cornielje vindt dat Blokker groot gelijk heeft. "Het nieuwe regeerakkoord begint niet voor niets met de zinsnede 'Nederland moet veiliger worden' en er is ook al heel wat gebeurd in de vorige kabinetsperiode." Volgens de liberaal is de oproep van Blokker "een steuntje in de rug voor het nieuwe kabinet". Hij benadrukt dat het onder paars voor de VVD moeilijk was om met de PvdA een strenger veiligheids- en integratiebeleid tot stand te brengen.

Bij oppositiepartij PvdA is de "emotionele roep" om meer blauw op straat juist slecht gevallen. Volgens het PvdA-Kamerlid Wolfsen zijn de uitspraken van Blokker één lange reeks vooroordelen. "Het is een schande dat alles dat met criminaliteit te maken heeft in de schoenen wordt geschoven van illegalen en asielzoekers. Ik vind het stuitend en ondoordacht", aldus Wolfsen. De PvdA'er heeft op zich wel begrip voor de noodkreet dat er te weinig politie op straat is. Maar de suggestie dat er onder het landsbestuur van de PvdA te weinig tegen winkeldiefstal is gedaan, is "aantoonbaar onjuist".

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 7 augustus 2002