door Frank van Vliet BETHLEHEM - Nieuwe cijfers van de Wereldbank geven zo'n schokkend beeld van de leefomstandigheden in de Palestijnse gebieden dat de Amerikaanse ambassadeur in Israël spreekt van ,,een humanitaire ramp".

Zeventig procent van de Palestijnen leeft van minder dan 2 euro per dag. Daarmee duiken ze onder een armoedegrens die onofficieel ,,een falafal per dag" wordt genoemd. Het gevolg is dat ruim twintig procent van de kinderen onder de vijf jaar lijdt aan ondervoeding. Ter vergelijking: voor de start van de Al-Aksa Intifada, nu bijna twee jaar geleden, lag dat cijfer op 2,5 procent. Bijna de helft (45 procent) van de Palestijnse kinderen lijdt volgens het rapport aan bloedarmoede.

Ook de bond van Palestijnse medische hulporganisaties heeft aan de bel getrokken en is vooral verbaasd over de lauwe reactie van de wereld op het humanitaire drama.

,,Bijna een maand lang leven ongeveer twee miljoen bewoners van de Westoever onder een nagenoeg constant uitgaansverbod. Ziekenhuizen, scholen, universiteiten en gemeenten zijn daardoor geheel verlamd. Bovendien heeft de Israëlische maatregel een dramatisch effect op de al getroffen Palestijnse economie, waardoor de armoedegrens bijna het niveau van verhongering raakt. We zijn daarom verbijsterd over de zwakke internationale reactie", schrijft de organisatie in een oproep.

Niemand hoeft de 50-jarige Suad Hosh te vertellen dat er op de Westoever armoede wordt geleden. Ze kan het in haar eigen woning aan de rand van Bethlehem ruiken. Daar hangt een lichte geur van ammoniak, het gevolg van de pogingen van de familie Hosh om te overleven. In een smalle ruimte onder het huis kweekt de familie sinds een paar maanden kwartels.

In een zelfgemaakte broedmachine, niet meer dan een kastje van bordkarton met een sterke lamp erin, liggen tientallen eitjes. In kooitjes langs de muur is het resultaat van al die arbeid te zien, daar zitten de vogels te wachten op een koper. ,,We verkopen ze voor 25 sjekel (5,5 euro) per paar. Hier in de buurt weet iedereen ons al te vinden."

In een hoekje van het hok staan eierdozen hoog opgestapeld. Mevrouw Hosh ziet onze blik en bevestigt wat we al dachten: ,,Ja, de eieren zijn ook te koop." Echt leuk vindt ze het werk niet. ,,Het stinkt."

De kwartels zijn ook voor de familie een aardige aanvulling op het doorgaans niet al te gevarieerde menu. Zelf vindt Hosh vooral de eieren smakelijk. ,,En ze leggen er iedere dag één", zegt ze tevreden.

Dat de familie Hosh, die een bloeiend bedrijf in aluminium panelen had, ooit voor 'kwartelboer' zou spelen had de Palestijnse nooit verwacht. ,,We hadden het breed, echt een comfortabel leven."

Helaas werden de panelen vooral aan Israël verkocht en die handel ligt al twee jaar stil. Sinds die tijd teert de familie op het spaargeld, maar daarvan komt de bodem nu razendsnel in zicht. ,,Maar ik moet wel zes kinderen voeden en straks moeten ze weer netjes gekleed naar school, dus ik hoop dat de vogeltjes in trek blijven."

In de tuin van de familie Sansoer zijn de rozenstruiken al lang vervangen door planten die tomaten, komkommers en aubergines produceren. De 23-jarige Faten Sansoer kijkt met haar baby op de arm toe hoe haar moeder en schoonmoeder de tuin bewerken. Zelf helpt ze ook af en toe mee, maar van harte gaat het niet.

,,Ik hou niet van vieze modder", zegt ze en onwillekeurig gaat haar blik naar haar pas gelakte nagels. Ze had zich het leven wel anders voorgesteld toen ze drie jaar geleden als succesvolle marketingdeskundige in het huwelijk trad met een al even succesvolle advocaat. Voor de Intifada bestond haar leven uit reizen, uitgaan en andere zaken die het bestaan aantrekkelijk maken. ,,Nu is het zo saai. Iedere dag is hetzelfde. Je staat op, maakt koffie, bewerkt het land, drink nog wat koffie en dat is het. De tijd verstrijkt alleen maar, ik word er gek van."

Het werken in de tuin en op een stuk grond dat de familie elders bezit, gebeurt uit financiële noodzaak. Oudere buren hebben het jonge stel tips gegeven hoe ze de planten moeten behandelen. Als we vragen hoe het toch mogelijk is dat er onder deze omstandigheden nog steeds geen volksoproer is uitgebroken onder de Palestijnen, verzucht de jonge moeder: "Omdat geduld inmiddels onze tweede natuur is geworden."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 31 juli 2002