PRETORIA - Congo en Rwanda hebben gisteren een akkoord gesloten in de Zuid-Afrikaanse stad Pretoria dat een einde moet maken aan een van de bloedigste conflicten in Afrika, de nu al vijf jaar durende oorlog in Congo. "Er mag geen bloed meer vloeien", zei de Congolese president Joseph Kabila voordat hij samen met zijn Rwandese ambtgenoot Paul Kagame zijn handtekening onder het akkoord zette.
Congolese passanten volgen het nieuws in de kranten, zoals die worden opgehangen door verkopers in de straten van de hoofdstad Kinshasa. (Foto: AP)
Het conflict, dat wel Afrika's Eerste Wereldoorlog wordt genoemd, heeft aan naar schatting tweeënhalf miljoen mensen het leven gekost. De vraag is of het akkoord, dat in een tijdschema voorziet voor de uitvoering van een eerder verdrag dat de twee landen sloten, uitvoerbaar is.
De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki, samen met VN-secretaris-generaal Kofi Annan opsteller van het akkoord, is optimistisch. "Dit is een glorieuze dag voor Afrika", aldus Mbeki gisteren in Pretoria.
De eerste problemen doemden gisteravond echter al op. Volgens het akkoord moet president Paul Kagame van Rwanda zijn troepenmacht uit Congo terugtrekken, in ruil voor de ontwapening en arrestatie van 12.000 Hutu-rebellen door president Joseph Kabila van Congo. Deze Hutu-rebellen, die door Rwanda verantwoordelijk worden gehouden voor de genocide op Tutsi's en gematigde Hutu's in 1994, peinzen er niet over de wapens in te leveren. "Wij accepteren niet dat wij als kinderen of criminelen worden behandeld", reageerde Christophe Hakizabera, leider van de Rwandese Hutu's in Congo, gisteravond.
Geweld
Voor Kagame is de arrestatie en ontwapening van de Hutu's - "de genocidale krachten achter het conflict in onze regio" - het hart van het akkoord. Kabila prefereert deze rebellen over te halen het land te verlaten, "maar als geweld nodig is, wordt er geweld gebruikt". Hutu-leider Hakizabera: "Ze moeten niet proberen geweld te gebruiken, anders zijn wij gelegitimeerd weerstand te bieden."
Volgens het gisteren overeengekomen tijdschema heeft Kagame 90 dagen de tijd om de troepenmacht van 20.000 Rwandese militairen uit het oosten van Congo terug te trekken. De ontwapening en arrestatie van de Hutu-milities moet gebeuren met hulp van een vredesmacht van de VN, die op dit moment weliswaar al in Congo is gestationeerd, maar militair gezien niet is toegerust voor deze taak.
Rwanda viel indertijd Congo binnen om een einde te maken aan invallen van Hutu-rebellen. Die waren in 1994 uit Rwanda gevlucht nadat de Tutsi-minderheid daar na de volkerenmoord op Tutsi's de macht had gegrepen. Hutu's waren voor die genocide verantwoordelijk.
Bij de strijd in Oost-Congo zijn naast Rwanda en Congo ook andere landen betrokken, waaronder Angola, Oeganda, Zimbabwe en Namibië. Deze landen trokken hun troepen al eerder terug uit het diamantrijke Congo.
De presidenten Kabila, Kagame en Mbeki zullen elke maand bijeenkomen om de vooruitgang van het vredesproces te bespreken.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}
