door Teije Brandsma FREETOWN - Honderdduizenden kiezers in Sierra Leone brachten gisteren hun stem uit in de eerste presidents- en parlementsverkiezingen sinds het einde van de burgeroorlog. De uitslag zal in het voordeel zijn van de zittende president Ahmed Tejan Kabbah en zijn SLPP-partij, zo is de verwachting. De grote vraag is echter niet wie wint; cruciaal is of er weer oorlog komt als de VN en de Britten zich terugtrekken uit Sierra Leone.

De verkiezingen zijn een grote test voor de nog fragiele vrede die het West-Afrikaanse land met moeite verkreeg. President Ahmed Tejan Kabbah bracht gistermorgen vroeg zijn stem uit, na met een applaus te zijn begroet door zo'n 400 mensen die in twee lange rijen voor de stembus stonden.

Uren voor de aanvang van de verkiezingen stonden overal in de hoofdstad Freetown al groepen vrolijke mensen te wachten om hun stem uit te brengen onder toeziend oog van blauwhelmen van de vredesmacht van de Verenigde Naties. Iets meer dan 2,3 miljoen van de vijf miljoen inwoners hebben zich opgegeven om te stemmen.

Het afgelopen decennium was Sierra Leone het toneel van een van Afrika's bloedigste oorlogen. Rebellen van het Verenigd Revolutionair Front RUF vochten tegen de regering en specialiseerden zich in het afhakken van handen. Inzet waren de rijke diamantmijnen. De gewelddadigheden kostten tienduizenden mensen het leven.

Giballa Sesay, wiens handen werden afgehakt door de rebellen in Sierra Leone, brengt zijn stem uit in de hoofdstad Freetown. (Foto: AP)

Controle over de mijnen betekende een stroom van geld, waarmee wapens werden aangeschaft. Twee jaar geleden vielen de RUF-rebellen Guinee aan. Ze bleken de sterkte van dat land onderschat te hebben. De Guinese militairen sloegen keihard terug. De VN was toen al enige tijd in het land en deed vruchteloze pogingen voor vrede te zorgen.

Veel haalde het niet uit; honderden VN'ers werden gegijzeld. De patstelling werd verbroken toen kolonisator Groot-Brittannië zich ermee bemoeide. Britse troepen wisten de VN'ers te bevrijden en vernietigden daarna een rebellengroep. "Toen realiseerden we ons dat je tegen de Britten en de VN niet kunt vechten", zegt een ex-rebel van de RUF-beweging.

Nu heeft de regering de diamantmijnen overgenomen, is de RUF een politieke partij, wordt er nauwelijks meer gesmokkeld en is de oorlog officieel over. De RUF, met Pallo Bangura als lijsttrekker, heeft nauwelijks aanhang en krijgt waarschijnlijk slechts enkele zetels.

De verkiezingscampagnes zijn relatief rustig verlopen, vooral omdat er veel buitenlanders aanwezig zijn. Zo is de VN er inmiddels met 175.00 troepen aanwezig, de grootste VN-operatie ooit. "Maar ik denk er iedere dag over na wat er gebeurt als de VN hier weer vertrekt'', zegt hoofdredacteur Paul Kamara uit Freetown zorgelijk.

Een aanwijzing voor wat beslissend wordt, is te vinden in het stadje Bo, aan de rand van het diamantgebied. Hier liggen twee kantoren van compleet verschillende organisaties naast elkaar. Het eerste is het informatiekantoor van mensenrechtenorganisaties. Er hangen posters met enigszins naïeve teksten als: 'Sla iemand niet als hij op een andere partij stemt'. Afgezien van twee vrijwilligers is er niemand. Honderd meter verderop ligt het kantoor van diamantexporteur Mohammed Shour. De mijnwerkers verdringen zich hier; ze willen de beste prijs voor hun stenen krijgen.

Als er weer oorlog komt, zal die opnieuw gaan over de verdeling van de kostbare mineralen. Vrede op de lange termijn hangt af van de vraag of de regering erin slaagt ook na het vertrek van de VN alle bevolkingsgroepen mee te laten profiteren van de immense bodemschatten van Sierra Leone.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 15 mei 2002