BRUSSEL - Europa komt er steeds meer achter dat het fiscaal gezien geen eiland kan zijn, zo blijkt maar weer eens uit het vertrek van Ahold's interne financieringsmaatschappij naar Zwitserland. De pogingen om fiscale douceurtjes voor internationaal opererende bedrijven af te schaffen leiden er alleen maar toe dat de landen om Europa heen met open armen klaar staan om de kapitaalvlucht op te vangen. De OESO vordert bovendien maar moeizaam in de strijd tegen belastingparadijzen die niet mee willen werken aan het opheffen van misstanden, belastingontduiking en het witwassen van geld.

Oorspronkelijk had de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in Parijs 41 landen aangemerkt als belastingparadijs, in 2000 werd die lijst ingekort tot 35 landen en gisteren heeft de OESO bekendgemaakt uiteindelijk zeven landen op een zwarte lijst te zetten waartegen uiteindelijk vanaf april volgend jaar sancties genomen kunnen worden zoals het opzeggen van belastingverdragen. Het wordt dan minder lucratief zaken te doen met Monaco, Andorra, Liechtenstein, Liberia, de Marshalleilanden, Nauru en Vanuatu. De zeven krijgen nog een jaar de tijd hun leven te beteren. De landen die zijn afgevoerd van de zwarte lijst (o.a. de Antillen en Aruba) hebben toegezegd meer informatie te geven over hun belastingwetten en juridische constructies, maar niet over individuele gevallen.

Daarmee blijven er grote verschillen in belastingdruk binnen en buiten de EU. Voorlopig zijn er nog weinig of geen Nederlandse multinationals die het voorbeeld van Ahold volgen en hun financiële hoofdkantoor buiten de EU vestigen, in het geval Ahold in Zwitserland. Het is ook nog vroeg dag. Formeel is de procedure van de Europese Commissie tegen het Nederlandse fiscale regime voor concernfinanciering nog niet eens gestart. Maar de Europese commissarissen Monti en Bolkestein zijn vastbesloten oneigenlijke concurrentie (c.q. verkapte staatssubsidies) via gunstige fiscale regelingen uit te bannen. En dat kan uiteindelijk wel tot een uittocht leiden, wat de individuele landen belastingnadeel oplevert en (zij het gering) werkgelegenheid kost. De Zwitsers kijken het allemaal glimlachend aan. Naarmate de EU strenger in de leer wordt en fiscaal gunstige regelingen (bedoeld om bedrijven binnen te halen) beknot omdat het om verkapte staatssteun zou gaan, zien zij hun 'business' toenemen. En naast Zwitserland zijn er nog enkele belastingparadijzen in de buurt als Liechtenstein, Andorra, Monaco en San Marino die niet vies zijn van brievenbusmaatschappijen.

Maar Zwitserland blijft de grootste luis in de pels van de commissie. Het land heeft grote en uiterst deskundige banken met wereldwijde connecties. En het staat niet alleen klaar de corporate finance-activiteiten van multinationals over te nemen, ook wat betreft de kruistocht van de commissie en de EU-ministers van Financiën tegen het ontduiken van belastingheffing op over de grens geparkeerd spaargeld is Zwitserland een sta-in-de-weg.

De gesprekken tussen eurocommissaris Bolkestein met de Zwitserse minister van Financiën en interim-premier Villiger verlopen moeizaam. De EU is met "derde landen" onderhandelingen begonnen over het uitwisselen van fiscale gegevens, alleen onder die voorwaarde zijn Luxemburg en Oostenrijk bereid hun bankgeheim op te heffen. Maar Zwitserland peinst er niet over zijnbankgeheim op te heffen en wil hooguit praten over een bronheffing op rente. Dat betekent dat dan ook Luxemburg zijn bankgeheim nooit zal prijsgeven en hooguit eveneens zal overgaan tot een beperkte bronheffing.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 19 april 2002