DEN HAAG - De PvdA heeft een pijnlijke nederlaag geleden bij een poging het besluit over de deelname van Nederland aan de bouw van de Joint Strike Fighter (JSF) voorgoed af te blazen. Een kleine meerderheid van de Kamer verwierp gisteren een PvdA-voorstel om de JSF-deelname 'controversieel' te verklaren na de val van het kabinet, en er daarom niet meer over te stemmen.
De Tweede Kamer stemt daarom volgende week alsnog over de deelname van de Nederlandse industrie aan de JSF als opvolger van de F16. Dat betekent een forse tegenvaller voor PvdA-leider Melkert, die aan de stemming wil ontkomen omdat zijn fractie zwaar verdeeld is. Melkert zelf is wel voorstander van het meedoen aan de JSF waarvoor het kabinet ruim 800 miljoen euro wil uittrekken.
Kamerleden van CDA en VVD die voor de JSF zijn liepen gisteren handenwrijvend door de wandelgangen omdat "de PvdA nu met de billen bloot moet". De stemming viel onverwacht ongunstig uit voor de PvdA, 65 tegen 72, omdat twee D66-Kamerleden de tactische koerswijziging van hun fractieleider De Graaf niet hadden meegekregen.
D66, tegenstander van de JSF, was het debat ingegaan met de bedoeling om de PvdA voor het blok te zetten en toch te laten stemmen op dinsdag. Toen PvdA-Kamerlid Dijksma echter verklaarde dat volgens haar fractie het kabinet geen JSF-overeenkomst mag tekenen als er niet over gestemd is, ging de meerderheid van de D66-fractie om en steunde alsnog de PvdA.
CDA-leider Balkenende stelt dat JSF voor de PvdA een "hoofdpijndossier" is. "Soms moet je helderheid bieden, maar dat doet de PvdA niet," zegt hij.
Staatssecretaris Van Hoof (Defensie) reageerde gisteren opgetogen over het besluit van de Kamer. Zelfs als alle PvdA'ers dinsdag zouden tegenstemmen maakt het JSF-voorstel een kans omdat CDA, VVD, ChristenUnie en SGP met samen 75 van de 150 zetels ervoor zijn. Om het voorstel te verwerpen is een absolute meerderheid nodig, bij het staken van de stemmen gaat het gewoon door.
Morgen besluit het kabinet of de JSF-overeenkomst met de Amerikanen getekend kan worden als de Kamer het dinsdag niet verwerpt, ook al is het kabinet demissionair. De VVD-ministers zijn daar in elk geval groot voorstander van. De D66-bewindslieden waren al tegen. Van de PvdA-ministers heeft alleen Pronk het voorstel niet gesteund.