DEN HAAG - Een lachje kon er gistermiddag niet meer af bij Wim Kok als hij het ontslag van zijn tweede kabinet bekendmaakt. In de hal van het kantoor van de Rijksvoorlichtingsdienst is de kabinetscrisis om half drie 's middags voor de buitenwereld een feit. "Ik ga straks naar de Koningin," klinkt het somber uit de mond van de minister-president "om het ontslag van alle ministers aan te bieden".

Zaterdag en zondag rijpte bij Kok het idee om af te treden in verband met de keiharde conclusies in het NIOD-rapport over Srebrenica. Telefoonsessies met partijgenoten Klaas de Vries en Ad Melkert waren daarvoor nodig.

Maandagochtend werd het feit definitief beslecht. In het Catshuis, de ambtswoning van de premier, velde Kok in bijzijn van PvdA-lijsttrekker Ad Melkert, Jeltje van Nieuwenhoven, staatssecretaris Dick Benschop en Klaas de Vries, het Salomonsoordeel: Kok neemt het voortouw en stapt op. De VVD-top, bijeen in de Wassenaarse woning van Hans Dijkstal, kwam 's avonds tot dezelfde conclusie.

(Foto: ANP)

Voor PvdA-bewindsman Klaas de Vries, die gisterochtend een wandelingetje maakte van zijn ministerie van Binnenlandse Zaken naar het Binnenhof, stond het resultaat van het extra kabinetsberaad al vast. "Het afgelopen weekeinde tekende het zich al af," zegt De Vries over het besluit van Kok. "Het is niet alleen de VVD die de stekker eruit trekt, maar het zal breder blijken te zijn."

Voor de vele toeristen op het Binnenhof was het smullen geblazen. Alle bekende en onbekende bewindslieden konden worden bewonderd. Voor sommigen zal het ook meteen de laatste keer zijn.

(Foto: ANP)

Onderwijs-staatssecretaris Karin Adelmund roemde voor het kabinetsberaad ongevraagd haar eigen verdiensten voor het onderwijs. "Er is 6,7 miljard euro extra voor het onderwijs," prees Adelmund haar eigen beleid.

Voor Landbouwstaatssecretaris Geke Faber, nog steeds de grote onbekende in het kabinet, was er totaal geen belangstelling van de dagjesmensen. Faber prees Pronk, maar kan weer op zoek naar een burgemeesterspost. Ook staatssecretaris Van der Ploeg (Cultuur) zei sympathie te hebben voor het standpunt van Jan Pronk.

De spanning op het Binnenhof was groot. "Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik niet kan doorgaan," zo begon premier Kok het crisisberaad in de Treveszaal.

(Foto: ANP)

Vice-premier Els Borst staat achter de ramen, waar het voltallige kabinet bijeen was, zenuwachtig te lachen tijdens een van de vele schorsingen van het beraad. Om half drie vertrekt Kok onder grote belangstelling in zijn BMW naar Huis ten Bosch, waar koningin Beatrix net is teruggekeerd van een bezoek aan prins Claus in het AMC. "Het lijkt wel alsof er een lijkstoet voorbij trekt," zegt een voorbijganger, terwijl Kok op de achterbank de ontslagbrief nog eens doorneemt.

Het bezoek aan koningin Beatrix duurt kort. De vorstin vraagt premier Kok, de ministers en staatssecretarissen alles te doen tot 15 mei aanstaande wat in het belang van het koninkrijk nodig is. In de Tweede Kamer legt Kok vervolgens om 17.10 uur namens het kabinet zijn verklaring af. Niet 'zijn' ministers Pronk (Milieu) en De Grave (Defensie) hebben de val veroorzaakt, maar Kok zelf ging zijn collega's voor. "Komen is niet eenvoudig, gaan is nog moeilijker. Vooral als je je eigen moment kiest," besluit Kok de meest dramatische dag in zijn politieke loopbaan.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 17 april 2002