AMSTERDAM - Philips maakt een einde aan de bijzondere positie van Nederland binnen het elektronicaconcern. Philips Nederland heeft decennialang beschikt over de status van afzonderlijke concernregio met een eigen directie. Ons land, dat in 1891 diende als bakermat voor Philips, gaat binnen de onderneming voortaan deel uitmaken van het onderdeel Europa, Midden-Oosten en Afrika.

Philips benadrukt dat ondanks deze maatregel, die bedoeld is om de kosten verder terug te brengen, ons land belangrijk blijft voor de onderneming. "We hebben hier nog steeds 30.000 werknemers", geeft een woordvoerder aan.

Toch staat juist de Nederlandse werkgelegenheid bij het elektronicaconcern onder zware druk.

De afgelopen vijftien jaar is het aantal Philips-medewerkers in ons land ruim gehalveerd. Verder kondigt Philips de laatste maanden met grote regelmaat reorganisaties aan die bij vestigingen overal in het land - van Roosendaal tot aan Stadskanaal - vaak honderden banen per ingreep kosten. Eerder deze week heeft het concern nog bekendgemaakt dat er 430 arbeidsplaatsen verloren gaan bij lokaties in Oss, Eindhoven, Deurne/Maarheeze en Roosendaal. Een deel van het werk wordt verplaatst naar Polen.

De komende jaren dreigt er in ons land nog veel meer werk te verdwijnen bij Philips. Zo liet directeur Alexius Collette van Philips Drachten, waar scheerapparaten worden gemaakt, deze week alvast weten dat vanaf 2005 een deel van de productie naar China wordt verplaatst. Het schrappen van banen bij de vestiging in Drachten, dat circa 2000 medewerkers telt, zal uit het oogpunt van productie en ethiek geleidelijk gaan. "Want als je alleen de keiharde cijfers laat gelden, zou je sneller gaan", vulde de openhartige Philips-topman Ad Veenhof zijn collega Collette aan.

Traditioneel kon Philips in ons land altijd rekenen op de grote loyaliteit van zijn medewerkers. Stakingen kwamen dan ook niet vaak voor. Maar de dreiging die momenteel bij de onderneming in de lucht hangt, heeft de medewerkers in de fabrieken in grote onzekerheid gebracht.

Eind vorige maand legden duizenden Philips-werknemers verspreid over het hele land het werk neer. Bij het vestiging in Hoorn lag de productie op die dag voor het eerst in 32 jaar stil door een staking. En bij Philips Drachten werd zelfs voor het eerst sinds 1950 massaal gestaakt.

Officieel ging het om een cao-conflict. Maar zelfs Philips-president Gerard Kleisterlee erkende dat de onrust ook te maken had met de verdwijnende werkgelegenheid in ons land. Door het hoge loonpeil is de concurrentiepositie van Nederland verzwakt, benadrukte Kleisterlee.

Hoewel beleggers vaak positief staan tegenover het schrappen van banen, heeft de sociale onrust bij Philips echter ook bij hen tot bezorgdheid geleid. "Wanneer komt er bij Philips nu eens een einde aan de eindeloze reeks reorganisaties?", vroeg een bezorgde belegger recent tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van het elektronicaconcern. Terwijl buiten tientallen stakende werknemers luidruchtig hun ongenoegen lieten blijken over het sociale beleid bij Philips, keek Kleisterlee met een strenge blik rond in de zaal in het Amsterdamse Okura Hotel waar ruim 400 aandeelhouders zich hadden verzameld. Zijn antwoord was extreem kort: "Nooit."

Volgens voorzitter Ad Verhoeven van de vakcentrale Unie MHP onderscheidt de vorig jaar benoemde Philips-baas zich met dit antwoord in geen enkel opzicht van zijn voorgangers. "Begin jaren negentig heeft Jan Timmer dit ook al geroepen", herinnert de vakbondsvoorman zich.

Na een decennium waarin Philips wereldwijd tienduizenden arbeidsplaatsen schrapte en een aantal concernonderdelen verkocht om te kunnen overleven, leek met het aantreden van Kleisterlee een einde te zijn gekomen aan de reeks grote saneringen. Het elektronicaconcern zou zich gaan richten op groei, zo was de gedachte. Mede door de sterk teruglopende wereldeconomie nam Kleisterlee echter onmiddellijk na zijn benoeming het saneerdersmes ter hand. De Philips-top liet vorig jaar zomer weten dat er in 2001 circa 10.000 arbeidsplaatsen zouden verdwijnen.

In reactie daarop verklaarde Verhoeven destijds dat het er waarschijnlijk veel meer zouden worden. "Ik heb toen gezegd dat er 25.000 banen in twee jaar verloren zouden gaan. Nou, het komt al aardig in de richting", stelt hij met gemengde gevoelens vast.

Afgelopen januari bleek bij de publicatie van de jaarcijfers namelijk dat er vorig jaar bij Philips niet de voorspelde 10.000, maar 18.600 arbeidsplaatsen zijn verdwenen. Tegelijkertijd meldde Kleisterlee een nieuwe lijst te hebben samengesteld van 27 activiteiten, samen goed voor een omzet van ongeveer €1 miljard, die vóór medio volgend jaar kunnen worden afgestoten.

Verhoeven is geschrokken van de hoeveelheid banen die met de nieuwe herstructurering dreigt te verdwijnen bij Philips. "Aan die activiteiten hangt een kaartje van 14.000 medewerkers. Ik had gedacht dat het er minder zouden zijn. Overigens komt de omzet van die onderdelen eerder op 2 miljard euro dan op 1 miljard."

Volgens Verhoeven staan door deze nieuwe ingreep van Philips "duizenden banen" op de tocht in ons land. Voor de meeste activiteiten die op de lijst van Kleisterlee staan, wordt een koper gezocht. Maar als die niet wordt gevonden, dreigt er sluiting.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 13 april 2002