door Frank van Vliet BEIROET - Het eensgezinde vredelievende gezicht dat de Arabische wereld op de top in Beiroet had willen tonen, viel op de eerste dag al uiteen door een ordinaire ruzie tussen gastheer Libanon en de Palestijnse vertegenwoordigers over het niet uitzenden van een toespraak van de Palestijnse leider Jasser Arafat.

President Assad (Foto: REUTERS)

De Palestijnen, die boos wegliepen uit de vergadering en hun paspoorten al hadden opgehaald, bonden later wat in nadat werd toegezegd dat Arafat de vergadering vandaag direct mag toespreken. De Palestijnse delegatie zal daarom weer aan het overleg deelnemen.

Het incident was vooral pijnlijk voor de Saoedi-Arabische kroonprins Abdullah die de conferentie gebruikt om zijn vredesplannen uiteen te zetten. Zoals verwacht bood Abdullah Israël namens de Arabische wereld "vrede en normale betrekkingen" aan in ruil voor de Israëlische aftocht uit bezet gebied. Daaronder vallen de Palestijnse Westoever, de Gazastrook en de Golan-hoogvlakte die voor de Israëlische overwinning in 1967 aan Syrië behoorde. Er moet een onafhankelijke Palestijnse staat komen met als hoofdstad "het nobele Jeruzalem".

Op een bepaald moment in zijn speech richtte Abdullah zich direct tot het Israëlische volk. Hij hield de Israëli's voor dat vrede niet door het pistool, maar door overleg wordt bereikt. Zegslieden van diverse Arabische landen verklaarden 'off the record' dat het aanbod vooral gericht is op de Israëlische bevolking. Van premier Ariel Sjaron verwacht de Arabische wereld niets. De toespraken en de commentaren kwamen allen voor het nieuws van de Hamas-aanslag in Netanja bekend werd.

Het gewicht van de top in Beiroet is danig afgenomen door de afwezigheid van Arafat, de Egyptische president Hosni Moebarak en de Jordaanse koning Abdallah. Moebarak zei uit solidariteit met de Palestijnen thuis te zijn gebleven. Abdullah had het over "vermoeidheid" maar hij moet thuis uiterst voorzichtig laveren. De helft van de inwoners van zijn land, inclusief zijn vrouw, is Palestijns.

Een naaste medewerker van de Saoedi-Arabische kroonprins, Abdel al Jabeir, zei gisteren dat al het tumult niets afdoet aan het belang van het vredesplan. Hij twijfelde er niet aan dat de top morgen het idee zal omarmen.

Dat bleek ook al uit de speech van Jasser Arafat, die hij voor de televisiezender Al Jazeera hield, inplaats van voor een rechtstreekse verbinding met zijn Arabische broeders in Beiroet.

Een van de landen die nog roet in het eten zou kunnen gooien is Syrië. President Bashar Assad stelde gisteren voor alle banden met Israël te verbreken totdat dit land zich heeft teruggetrokken uit bezet gebied. Aangenomen wordt echter dat ook Syrië het invloedrijke Saoedi-Arabië niet voor de voeten zal lopen. Wel zal Syrië trachten het eindvoorstel "te versterken".

Belangrijk is de terminologie die gebruikt zal worden in betrekking tot de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen. Ook gisteren bleef Abdullah daar vaag over. Israël heeft meerdere malen verklaard niet akkoord te gaan met een terugkeer van de 3,5 miljoen Palestijnse vluchtelingen.

Israël vroeg gisteren in een eerste reactie om verduidelijking van gebruikte termen in de speech, met name over de woorden "normale betrekkingen", die leken neer te komen op diplomatieke erkenning, zonder banden op het gebied van bv. handel, cultuur en toerisme.

Het was gisteravond niet geheel duidelijk waarom Arafat het directe contact werd onthouden. De Libanese minister van Cultuur, Ghassan Salameh, die dienst doet als de officiële zegsman van de top, zei dat het geschil was ontstaan omdat Arafat moest wachten op eerdere sprekers. De Libanese president Lahoud zei dat een directe uitzending niet was toegestaan uit angst dat Israël daarop zou inbreken.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 28 maart 2002