door Pieter van der Sloot MOSKOU - Wandelend over de Kresjatik, de centrale ader van de Oekraïense hoofdstad Kiev, wordt de bezoeker getroffen door de vele kraampjes waar de laatste cd's en dvd's met Hollywoodfilms voor spotprijzen te koop liggen.

Van vaderlandse bodem en illegaal natuurlijk, want Oekraïne is met 49 miljoen inwoners niet alleen het grootste land van Oost-Europa, maar tevens onbetwist het meest corrupte, waar schandaal na schandaal zich al jarenlang ophoopt.

De Verenigde Staten schatten dat het jaarlijks zo'n 75 miljoen dollar aan inkomsten uit intellectuele eigendom misloopt in deze voormalige sovjetrepubliek waar de kiezer komende zondag naar de stembus gaat om een nieuw parlement - de Rada - te kiezen.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden drong nog vorige week bij Kiev aan op eerlijke en transparante verkiezingen, waarop president Leonid Koetsjma furieus reageerde door te blazen dat Washington niet moest denken dat zijn land "een voetbalveld is voor strategische partners".

De verhoudingen tussen het Westen en Koetsjma - die openlijk flirtte met zowel de Europese Unie als de NAVO - waren ooit duidelijker beter. Maar dat veranderde ruim twee jaar geleden toen de president hoofdverdachte werd bij de moord op de kritische internetjournalist Georgi Gongadze, wiens verminkte en onthoofde lijk in een bos werd gevonden.

Acht maanden later draaide de socialistenleider Oleksandr Moroz in de Rada een geluidstape af, waarop duidelijk te horen was hoe Koetsjma in grove taal opdracht gaf om Gongadze uit de weg te ruimen. "We hebben Tsjetsjenen nodig om hem te ontvoeren en te laten verdwijnen."

Iedereen dacht dat de dagen van Koetsjma waren geteld. Maar Koetsjma overleefde, hoewel slechts weinigen twijfelden aan de echtheid van de banden. De president wendde zich steeds meer af van het Westen en haalde de banden aan met grote broer Rusland, 's lands grootste leverancier van goedkope aardgas en olie. De betrekkingen tussen Moskou en Kiev zijn inmiddels uitstekend.

De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) stuurt honderden waarnemers naar de kiesstrijd om de 450 zetels die te vergeven zijn en waaraan zo'n dertig politieke groeperingen meedoen. De belangrijkste partij is het kiesblok 'Onze Oekraïne' van de hervormingsgezinde oud-premier Viktor Joesjtsjenko, gevolgd door de communisten van Pjotr Simonenko en de partij 'Voor een Verenigd Oekraïne' van de huidige premier Anatoli Kinach.

De oppositie, onder wie de fotogenieke Joelia Timosjenko die zelf wordt verdacht van miljoenenfraude met grondstoffendeals tussen Rusland en Oekraïne, klaagt dat tegenstanders van de regering nauwelijks toegang krijgen tot de media. Net als in Rusland zijn de Oekraïense media traditioneel op de hand van de regering, maar alom is er hoop dat de Rada er na zondag hervormingsgezinder zal gaan uitzien. "Ik denk dat men deze parlementsverkiezingen voor de eerste maal 'bourgeois' kan noemen", meent Oleksander Soehonjako, hoofd van de Oekraïense Bank Associatie. "De nieuwe parlementariërs zullen, naar ik verwacht, voor de economie gunstige voorwaarden scheppen."

Hoewel het gemiddelde inkomen in Oekraïne - ooit bekend als 'de graanschuur van Europa' - op nog geen 45 euro per maand ligt en het land wordt geteisterd door een hoge werkloosheid, zit de economie er duidelijk in de lift. Na een groei van het bruto nationaal product (bnp) van 5,8 procent in 2000, werd vorig jaar een groei van maar liefst 9,1 procent gerealiseerd.

Deze opbloei komt voornamelijk op het conto van Viktor Joesjtsjenko, die vanaf 1999 als premier een aantal hervormingen doorvoerde maar in april vorig jaar door de Rada ten val werd gebracht. De communisten zagen in hem een vriend van het IMF, terwijl een kliekje zakentycoons met veel invloed in het parlement bevreesd waren voor zijn begonnen oorlog tegen de corruptie.

"De verwachting is dat premier Kinach na de verkiezingen gedwongen wordt zijn biezen te pakken en dat Joesjtsjenko kan verdergaan met de hervormingen waarmee hij drie jaar geleden is begonnen", zegt een commentator van de Oekraïense Observer.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 28 maart 2002