BRUSSEL - De Europese ministers van Transport hebben gisteren het groene licht gegeven voor het grootste gezamenlijke technologische project dat de Unie ooit op touw heeft gezet: het satelliet-plaatsbepalingssysteem Galileo. Het hele project, waarmee met kanttekeningen en aarzelingen is ingestemd, gaat maar liefst €3,2 miljard kosten. Op te hoesten door de lidstaten en het bedrijfsleven.

Eigenlijk hadden de transportministers al niets meer te zeggen; de Europese regeringsleiders gaven Galileo tijdens hun top medio deze maand in Barcelona al hun zegen. Engeland, Duitsland en Nederland, de grootste critici, moesten zich gewonnen geven.

.

Galileo moet de tegenhanger worden van het Amerikaanse Global Positioning System (GPS) dat al lang beschikbaar is, alleen beter en met meer toepassingsmogelijkheden. Het moet een stelsel worden van 30 satellieten die vanaf 2008 overal ter wereld plaatsbepaling mogelijk moeten maken tot op een meter nauwkeurig. Er kunnen verkeersgeleidingssystemen (filebestrijding) aan worden gekoppeld, gestolen auto's mee worden opgespoord, tolwegen mee worden bediend, fraude mee worden bestreden en het milieu mee worden bewaakt. Zelfs huisarrest behoort tot de mogelijkheden, alsmede opsporing van zoekgeraakte kinderen en huisdieren mits ze een bandje met zender om de nek hebben. Galileo zal uitwisselbaar zijn met GPS en voor de eenvoudige diensten hoeft niet te worden betaald.

In eerste instantie hebben de EU-ministers nu een bedrag van €450 miljoen vrijgemaakt voor de ontwikkelingsfase. Al eerder had de Europese ruimtevaartpoot ESA €550 miljoen opzij gelegd en er was al €100 miljoen uitgegeven. Alles bij elkaar is er dus €1,1 miljard beschikbaar voor ontwikkeling. "Vanaf 2003 gaan we dan een inschrijving houden om te zien in hoeverre het bedrijfsleven geïnteresseerd is mee te betalen. Dat zullen we dan pas echt weten, maar de voorwaarde blijft dat er genoeg commerciële belangstelling moet zijn om het project uiteindelijk van de grond te tillen", aldus gisteren de Nederlandse minister van Verkeer, Tineke Netelenbos, in Brussel.

Aangezien volgend jaar al duidelijk is hoe de vlag erbij hangt, is dan nog niet het hele bedrag van €1,1 miljard voor de ontwikkeling uitgegeven, maar naar schatting de helft. Totaal 38 Europese bedrijven, vnl. Franse, Italiaanse en Spaanse, hebben zich al gemeld om in elk geval een deel van die koek binnen te harken.

Als het project dan toch niet doorgaat, is dat onderzoeksgeld weg, maar Netelenbos gaat niet van dit scenario uit. "Als je zover bent, komt de rest ook wel." Maar ook als in 2005 de satellieten gelanceerd zijn en bij de proeven blijkt dat er complicaties zijn of de zaak niet naar behoren functioneert, kunnen de EU-ministers nog steeds aan de rem trekken. Er is dan al wel erg veel geld 'door het putje'.

Een aantal lidstaten, met Nederland voorop, had vanaf het begin twijfels. Waarom aan iets beginnen dat al gratis beschikbaar is (het Amerikaanse GPS-systeem)? Maar de commissie bleef lobbyen; er zouden 140.000 banen bijkomen en het zou goed zijn als Europa niet altijd afhankelijk zou zijn van de Amerikanen en een eigen systeem zouden hebben. Overigens hebben ook de Russen al hun eigen GPS en zal Galileo niet gebruikt worden voor militaire toepassingen, in tegenstelling tot het Amerikaanse GPS waar alle legers ter wereld mee werken.

Duitsland stond lange tijd aan de Nederlandse kant, maar ging om vanwege de Duitse ruimtevaartindustrie en de beloofde banen. Boze tongen beweren dat Duitsland de gele kaart voor zijn begrotingsbeleid die de commissie wilde geven mede heeft weten te voorkomen door 'om te gaan' wat betreft Galileo, het stokpaardje van de commissie dat al bijna was begraven.

Maar volgens Netelenbos zijn er nu voldoende garanties ingebouwd dat geen bodemloze put is opengetrokken; Nederland zou op veel punten zijn zin hebben gekregen. Zo mogen particuliere bedrijven pas na de openbare aanbesteding zitting krijgen in de speciale onderneming voor Galileo, terwijl de commissie ze nu al wil laten meepraten. Ook moeten alle kosten, ook als ze tegenvallen, worden opgevangen binnen de bestaande begroting. De lidstaten komen dus niet voor onaangename verrassingen te staan, de commissie moet dan elders de kraan dichtdraaien.

En dan is er natuurlijk nog de ruzie over waar het hoofdkwartier van Galileo moet komen.

De commissie pleit voor Brussel, maar dat willen de lidstaten (die al niet uit de verdeling van de huidige agentschappen komen) niet.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 27 maart 2002