VOLENDAM - Nederland is massaal aan de vibrator, zo blijkt uit cijfers van de belangrijkste Nederlandse seksproducenten. Meer dan één miljoen 'massagestaven' gaan er jaarlijks over de toonbank, waarmee dit product waarschijnlijk een hogere penetratiegraad heeft dan de deegroller. Nederland is kennelijk de schaamte voorbij, want we kopen jaarlijks voor ruim 220 miljoen euro aan erotische speeltjes, ondeugende lingerie en andere attributen die ons een handje moeten helpen bij het seksspel. Groezelige sekswinkeltjes met vale gordijnen maken plaats voor 'sfeervolle' pornosupermarkten op toplocaties in winkelstraten. VANDAAG HET TWEEDE DEEL VAN ONZE SERIE OVER DE SEKSINDUSTRIE: 'TOYS ARE US'!

Aaltje Kwakman (49) stanst metalen knoopjes in een leren sm-tuigje. Puur handwerk waarmee een meesteres haar seksslaaf in bedwang kan houden. Aaltje werkt in het naaiatelier van eroticabedrijf Christine Le Duc in Volendam. "Het is maar goed dat jullie niet tien minuten eerder hier waren", zegt deze moeder van vier kinderen. "Ik ben net klaar met 120 zwarte dildo's." Ze wijst op een krat met daarin een collectie banaankromme, zwarte 'massagestaven' die gehecht zijn aan een zwartleren tuigje. Gereed voor verpakking en verzending.

Aaltje vertelt glimlachend: "Op verjaardagsfeestjes vragen ze wel eens wat voor werk ik doe. Meestal zeg ik dan maar niet dat er op maandag weer 120 staven door mijn handen zijn gegaan. Ik vind het mooi werk. Het is ambachtelijk; ik kan met mijn handen werken. Het mooiste om te vervaardigen? Die SM-setjes, daar zit veel werk aan en daar kan ik echt iets leuks van maken."

Op hetzelfde industrieterrein waar speelgoedgigant Bart Smit haar hoofdkantoor heeft, zetelt Christine Le Duc, de 'Bart Smit' voor volwassenen. De Volendamse onderneming (dertig winkels) is voor veel Nederlandse huishoudens uitgegroeid tot de hofleverancier van de vibrator (mechanische staaf), dildo (niet-mechanische staaf), glijmiddelen, lingerie, genotkogeltjes en andere seksattributen.

Verkoopknaller is momenteel de Tarzan II, een 'digitaal regelbare droom van een vibrator met meerdere snelheden, digitaal afleesvenster en geavanceerde pressure-sensitive multispeed-control en uiteraard een geruisloos trilmotortje met geraffineerd anaalstaartje'. Prijzen: 85 tot 110 euro. Winstmarge: enkele honderden procenten. In 2001 verkocht Christine Le Duc 5500 Tarzans.

Samen met de véél grotere Duitse seksmultinational Beate Uhse, die genoteerd staat aan de Beurs van Frankfurt, zijn de Palingboeren de belangrijkste spelers op de Nederlandse markt van erotische hulpmiddelen. Een paar cijfers: Christine Le Duc haalde met haar dertig winkels in Nederland vorig jaar een omzet van 10 miljoen euro. Dat bedrag is exclusief het postorder- en internetbedrijf. Beate Uhse, die in ons land sterk is vertegenwoordigd met 34 erotic discount centers en het postorderbedrijf PABO, haalde vorig jaar naar eigen zeggen een omzet van circa 100 miljoen euro (winkels, postorder, groothandel, filmrechten en internet). De rest van de markt is in handen van andere spelers. Al met al een geschatte omzet van 220 miljoen euro.

Het porno-imperium Beate Uhse werd opgericht door de vorig jaar op 82-jarige leeftijd overleden Duitse pionier van de vrije seks, de voormalige Luftwaffe-pilote Beate Rotermund. Sinds de oprichting van de onderneming in 1946 is de erotiekonderneming onder haar leiding uitgegroeid tot een multinational met winkels in zeven landen en een export naar meer dan 50 landen.

De Nederlandse vestigingsplaats van Beate Uhse lijkt te stammen uit de tijd dat in ons land op seks nog een taboe rustte: zo ver mogelijk uit het zicht en zonder de kans dat je wordt betrapt. Het dorpje Walsoorden ligt in Zeeuws-Vlaanderen. Alleen per boot bereikbaar via het veer Kruiningen-Perkpolder of anders omrijden via Antwerpen. Het gekke is dat je ook de pakhuizen van postordergigant Neckermann en meubelparadijs Morres hier vindt. In dit vergeten stukje Nederland ligt het immense 'seksdorado' van Gerard Cok, pionier van de Nederlandse pornografie en inmiddels schathemeltjerijk. Sinds zijn ondernemingen PABO BV en Sanderijn BV in 1999 door Beate Uhse werden overgenomen, is Cok lid van de raad van bestuur van het Duitse seksimperium.

PABO verovert de Nederlandse markt onder meer met de geruisloze 'Pearl Butterfly vibrator met een roterende kop, twee snel vibrerende voelsprietjes, snel vibrerende vleugeltjes en roterende pareltjes voor optimale vaginale stimulatie'. Kosten: 89,95. In hun 'Wehkampcatalogus voor erotiek' staan ook capsules voor een royale zaadlozing. En wat te denken van de waterproof anaalvibrator. 'Deze flexibele vibrator heeft een superslanke kop waardoor je hem héél gemakkelijk kunt inbrengen'. Beate Uhse heeft 1500 verschillende staafvormige speeltjes in haar assortiment. Vorig jaar verkocht het bedrijf in heel Europa ruim 3 miljoen seksueel prikkelende massagestaven, waarvan bijna 1 miljoen in Nederland en dat is 80% van de Nederlandse markt.

Daarmee komt het totaal op 1,2 miljoen! We kunnen het bijna niet geloven. Een paar dagen later komen we op onze speurtocht in seksluilekkerland het beeldschone fotomodel Helena tegen. Zij is helemaal niet verbaasd. "Ik heb zelf zo'n veertig vibrators. Ze slingeren door het hele huis. Mijn werkster moet er hartelijk om lachen. Ze weigert die dingen echter af te stoffen."

Erotiekketen Christine Le Duc dankt haar naam aan Christine, echtgenote van oprichter Hans Hartog (Le Duc is het Frans voor hertog). Hij was het, die brak met de smoezelige sekswinkeltjes in achterafstraatjes; de fris ogende winkels van Christine Le Duc kom je in normale winkelstraten tegen.

"Het ranzige etiket van seksshop hebben we definitief overboord gegooid", zegt directeur Bart de Jong. "Ook vrouwen schamen zich niet meer om een blik te werpen in onze etalages of een greep te doen in een van de winkelschappen. Vorig jaar hebben we een klantenonderzoek uitgevoerd. Wat bleek? Eenderde van onze bezoekers zijn vrouwen van 20 tot 25 jaar, die echter slechts goed zijn voor 20 procent van de omzet. Zij willen vooral sexy lingerie, piercingringen en verzorgende middelen. Veel kooplustiger zijn de vrouwen van 30 tot 35 jaar."

Ook Beate Uhse signaleert deze trend: "We zien ook steeds meer vrouwen binnenkomen met hun vriend of vriendin", vertelt financierdirecteur Otto Christian Lindemann. "Onze shops zullen dan ook vrouwvriendelijker worden met de nadruk op toys (speeltjes). We verwachten dat de winkels zullen veranderen van seksshops tot winkels voor erotiek, lichaamsverzorging, hulpmiddelen, lingerie en cosmetica. Wij gaan de komende jaren ook meer winkels openen op toplocaties."

De drempel om erotiek te kopen wordt steeds lager, bevestigen de grote ondernemers. Bart de Jong: "Voor de verkoop van pornofilms is The Free Record Shop een grote concurrent, maar ze staat liever niet bekend als een grote speler."

In Walsoorden wordt instemmend geknikt. "We leven in een erotisch tijdperk", stelt Gerard Cok. "Zelfs Unilever vraagt de seksuologe en ex-Miss België Goedele Liekens om de margarine in reclamefilmpjes aan te prijzen. En neem de nieuwe reclames van Benneton: dat is haast pornografisch."

Uit onderzoek blijkt dat éénderde van alle Nederlanders wel eens een erotisch hulpmiddel koopt. De gemiddelde klant stapt twee keer per jaar een winkel binnen en koopt dan voor 35. Bart de Jong is er van overtuigd dat in het merendeel van de nachtkastjes erotische voorwerpen liggen. Daar rekent hij ook de sexy Hunkemöller-nachtjaponnen bij, die vrouwlief af en toe aan- en uitdoet om manlief te behagen.

De meeste vibrators komen uit Taiwan, China en Hongkong. "In die landen zijn ze erg handig met het vormgeven van kunststof en kunnen ze goed overweg met kleine elektromotortjes", zegt Bart de Jong. De apparaten uit de Verenigde Staten blinken weer uit door de mooie verpakkingen.

Belangrijk verkoopkanaal is het postorderbedrijf. Christine Le Duc verspreidt zes keer per jaar een reclamefolder in grote delen van ons land in een oplage van 2,5 miljoen stuks. Alleen in de regio Zwolle (onder andere Staphorst) wordt de verspreiding van de sekscatalogus geweigerd. Concurrent PABO bezorgt ieder jaar haar erotische catalogus bij 24 miljoen Europese huishoudens, waarvan 4 miljoen in Nederland. Omzet van het postorderbedrijf in 2001: 75 miljoen.

Ofschoon de consument brutalere dingen aanschaft, kent de Nederlandse markt in erotische artikelen volgens Bart de Jong geen snelle trends. De nuchtere Volendammer: "Ook op seksgebied geldt het poldermodel. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Wij zijn geen land van extremiteiten. Lingerie is in trek, een vibratortje en een beetje olie om de openingen toegankelijker te maken voor extreme voorwerpen. Maar opblaaspoppen verkopen we slechts mondjesmaat. We hebben wel een sm-starterspakket voor acht tientjes met boeien en een zweepje. Die doet het leuk."

Multimiljonair Gerard Cok: "In Nederland zijn we geneigd te zeggen: wij zijn liberaal, alles kan. Natuurlijk, Nederland is één van de eerste landen waar alles mocht, maar je kunt nu niet meer volhouden dat wij op dit gebied één van de toonaangevende landen van Europa zijn. Zo wordt er in Oostenrijk veel opener over seks gesproken en Duitsers zijn ware junks."

De Nederlandse seksindustrie ziet nog voldoende groeimogelijkheden, met name in de export. Christine Le Duc introduceert een eigen kledinglijn en de sponsors van FC Volendam hebben plannen voor het veroveren van de warenhuizen. Bart de Jong droomt van een eigen stand in De Bijenkorf?

Daar liggen de bladen van Sandy Wenderhold voorlopig niet. Zij is uitgever en hoofdredacteur van verschillende seksbladen zoals Passie, Chick, Candy en Seventeen. Voor deze nuchtere Noord-Hollandse ('Ik ben supertruttig') die de zaak van haar vader overnam, is de bladenmarkt een beetje in het slop geraakt. De grote groei van het bedrijf komt nu uit de internetactiviteiten (zie deel I van deze serie, vorige week). De seksblaadjes zijn duidelijk over hun hoogtepunt heen en worden te veel als vieze-mannetjesbladen gezien. In de gloriejaren in het begin van de jaren zeventig rolden iedere vier weken 130.000 exemplaren van de Chick en de Candy van de persen. Tegenwoordig hebben ze elk een oplage van 30.000. Alleen het minder heftige Passie weet zich redelijk staande te houden met 110.000 stuks per maand. In totaal gaat er in deze sekstak jaarlijks circa 45 miljoen euro om.

Het doornemen van een Chick en een Candy is voor veel lezers zoals het bezoek aan een snackbar: je krijgt veel voor weinig geld, maar na afloop is de kans groot dat je de handen moet wassen. Sandy Wenderhold werkt aan een mooiere vormgeving en nieuwe thema's. Zo was Chick 381 een speciaal 'defensienummer' met daarin berichten van de 'thuisblijvers' voor onze jongens in het buitenland. De Koninklijke Luchtmacht bracht de leger-Chick naar de militairen in voormalig Joegoslavië. Hoofdredacteur Sandy schreef in het voorwoord: "In je handen ligt de nieuwe Chick. Of misschien ligt-ie op de leuning van de bank, tegen je kussen of op de rand van de tafel, omdat je je wapen in je hand hebt. Het WAPEN waar je straks lekker mee hoopt te schieten."

Tijdens onze rondleiding door de uitgeverij opent Sandy voor ons het photorama. Een digitaal walhalla voor de ware pornoliefhebber. Alle drie miljoen foto's, die ooit zijn gemaakt voor de seksblaadjes, liggen hier opgeslagen. Internetbedrijven en uitgeverijen zijn de afnemers. Een automatisch zoeksysteem gidst ons door het systeem. Je kunt hier zoeken op: geslacht, borstomvang, locatie, haarkleur, lingerie, type hard of soft en allerlei standjes.

Twee deuren verder maakt artdirector Anouk de nieuwe, vrouwvriendelijke Passie op: "Ik vind het mooi werk. Ik licht bepaalde elementen uit de fotografie, ik maak meer sfeer dan in de gewone Passie. Ik volg mijn gevoel."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 16 maart 2002