DEN HAAG - De zegetocht van Pim Fortuyn bij de gemeenteraadsverkiezingen en zijn succes in de opiniepeilingen moeten worden gezien als een gele kaart voor het tweede paarse kabinet.

Dat zei minister-president Kok gisteren na afloop van het kabinetsberaad. Hij ging uitvoerig in op de politieke aardverschuiving die in de lucht hangt.

"Dit is een hele duidelijke waarschuwing aan de politiek in Den Haag en aan het paarse kabinet dat er een kwade kans is dat we op 15 mei met een slechte uitslag te maken krijgen", is Koks conclusie. "Die boodschap is wat dat betreft goed begrepen. Het is een waarschuwing dat er toch beter moet worden gepresteerd."

Premier Kok (Foto: ANP)

De premier gooit de komende twee maanden alle remmen los. Hij neemt het voortouw in de verdediging van het paarse beleid. Kok heeft er bij de andere ministers op gehamerd dat zij ten volle de verantwoordelijkheid moeten nemen voor de paarse prestaties van de afgelopen vier jaar en daarvoor niet mogen weglopen.

"Ik denk dat heel veel mensen behoefte aan een volledig beeld hebben. We moeten het hele verhaal eens gaan vertellen. Je kunt tijdens de campagne voor je partij opkomen zonder het verleden bij de vuilnisbak te zetten."

De populariteit van Pim Fortuyn, met wie Kok overigens niet rechtstreeks in debat wil omdat hij dat aan de lijsttrekkers wil overlaten, is volgens de voormalig PvdA-leider op een "hype" gebaseerd. "Eén ding staat voor mij vast. De huidige situatie heeft alle trekken van een hype", aldus Kok, die verwees naar het mediaspektakel rond Fortuyn en Leefbaar Nederland. "Er is een overconcentratie van aandacht voor gebeurtenissen. Dit is een duidelijke aansporing voor mijzelf dat het niet bij een mediaspektakel moet blijven."

Volgens Kok hebben de kiezers afgelopen woensdag een heel duidelijk signaal afgegeven, maar zijn ze onduidelijk over welke coalitie er na de verkiezingen moet komen. De voorspelling dat Nederland onbestuurbaar dreigt te worden, vindt Kok "te desastreus". "De Nederlanders hebben een duidelijke veroordeling gegeven, maar geen oordeel welke kant het moet opgaan."

Het is nog niet te laat, stelde Kok gisteren. "Het vertrouwen kan worden herwonnen. Er moet informatie worden gegeven over wat het gevoerde beleid wèl heeft opgeleverd. Vooral in een tijd van welvaart en grote economische groei wordt benadrukt wat er niet kan worden gerealiseerd. Dat leidt af van wat er wèl is gedaan," aldus Kok, die nadrukkelijk stelde dat hij het de kiezers niet kwalijk neemt dat ze massaal op Fortuyn stemden. "Er is overconcentratie op het gebeuren, spanning, emoties en sentimenten, maar dat gaat tegelijkertijd gepaard met weinig aandacht voor de inhoud", aldus Kok.

Ook in de buitenlandse pers wordt uitvoerig bericht over het plotselinge succes van Fortuyn. In Engelse, Italiaanse, Duitse, Spaanse en Frans kranten worden er uitgebreid kanttekeningen gezet bij de mogelijke politieke ommezwaai in Nederland.

Premier Kok is een van de weinige toppolitici die het nachtelijke tv-debat met de lijsttrekkers, waarin zijn opvolger Ad Melkert blunderde, niet rechtstreeks heeft gezien. "Ik ging rond half een 's nachts weg bij de PvdA-verkiezingsbijeenkomst in Heerenveen en heb het debat onderweg op de autoradio gehoord'', aldus Kok.

Pas de volgende dag, toen het in politiek Den Haag gonsde van de kritiek op Melkert, heeft Kok de videoband van het inmiddels spraakmakende tv-debat bekeken.

"Toen bleek mij dat er een markant verschil is tussen iets wat je hoort en iets wat je ziet'', zei Kok, doelend op de 'negatieve lichaamstaal' die Melkert richting Fortuyn uitzond. Kok wilde overigens geen oordeel geven over het optreden van Melkert.

CDA-leider Balkenende vindt dat de redenen die Melkert de volgende dag opvoerde voor diens merkwaardige optreden geen excuus zijn. Melkert zei moe en zwaar teleurgesteld te zijn over de slechte verkiezingsuitslag voor de PvdA. "Iedereen was moe en meerdere partijen hadden verloren. Die trend was om half tien al zichtbaar. Van een ervaren politicus als Melkert mag je méér verwachten'', aldus Balkenende.

GroenLinks-lijsttrekker Rosenmöller zag Melkert tijdens het debat "in een paar seconden in een ijskonijn veranderen".' Volgens Rosenmöller was het optreden van Melkert een diskwalificatie. "Je maakt een hele slechte beurt als je je zo in de kaart laat spelen door Fortuyn. Melkert was vanaf het eerste moment de onderliggende partij.'' Pagina 6

zoek naar gerelateerde artikelen

za 9 maart 2002