SALT LAKE CITY - Halverwege zijn race kreeg Jochem Uytdehaage al een raar gevoel over zich. "Een beetje dromerig", noemde hij het. De droom duurde tot het einde van zijn tien kilometer. Op zijn derde olympische afstand reed de 25-jarige Utrechter gisteren op de Utah Olympic Oval zijn tweede wereldrecord: 12.58,92. De tijd leverde hem - na goud op de vijf kilometer en zilver op de 1500 meter - ook zijn derde olympische medaille op. Opnieuw was de plak goud gekleurd. In de catacomben sprak Uytdehaage nuchter als altijd over zijn historische race. "Het voelt normaal, maar eigenlijk is het toch wel vrij uniek", realiseerde hij zich.

Jochem Uytdehaage (midden) is in grote euforie na een geweldige race.

Met zijn goud treedt Uytdehaage in de voetsporen van een illuster drietal. Ard Schenk (Sapporo '72), Yvonne van Gennip (Calgary '88) en Rintje Ritsma (Nagano '98) waren tot gisteren de enige Nederlanders die tijdens een Olympische Spelen drie medailles veroverden. Schenk en Van Gennip haalden destijds drie maal goud, Ritsma een keer zilver en twee keer brons. Ook op ander gebied was de race van Uytdehaage historisch te noemen. Veertien jaar nadat de huidige chef de mission Leo Visser als eerste man op de tien kilometer de magische veertien-minutengrens doorbrak (13.58,47 in Heerenveen), viel Jochem Uytdehaage gisteren de eer te beurt om als eerste onder de dertien minuten te blijven. De oude mondiale toptijd stond op naam van Gianni Romme (13.03,40).

Uytdehaage had in een roes naar zijn afsluitende olympische optreden toegeleefd. Geen feestroes, maar een gevoel dat alles vanzelf gaat. Dinsdag had hij na zijn zilveren 1500 meter nog bewust de feestelijke huldiging in het Holland House aan zich voorbij laten gaan en ook de verplichte medaille-ceremonie op Medal Plaza in het centrum van de stad beschouwde hij als een noodzakelijk kwaad. Hij wilde zich voorbereiden op de tien kilometer. Het is typisch Uytdehaage, een perfectionist in hart en nieren. Na de tien kilometer was hij aanzienlijk meer uitgelaten. "Ik ga nu dubbel feest vieren", zei de man, die Nederland gisteren aan het derde goud van deze Spelen hielp.

"De race liep vrijwel perfect", keek Uytdehaage terug op zijn optreden. Niet vaak zal iemand zo'n vlakke tien kilometer hebben gereden als de pupil van Gerard Kemkers gisteren op het wonderijs van de Utah Olympic Oval. Het verschil tussen zijn snelste (30,64) en zijn langzaamste ronde (31,48) bedroeg slechts 0,84 seconden. "Technisch liep het allemaal heel gemakkelijk. Na twee ronden kwam ik even in de 31'ers te rijden, daar schrok ik van, maar dat kon ik gelukkig vrij snel herstellen. Verder heb ik nergens tijd laten liggen. Ik kon continu blijven gaan. Het klinkt misschien saai, maar ik heb deze rit heel efficiënt gereden."

Tijdens het tweede deel van de race liet Kemkers - op het moment dat Uytdehaage hem passeerde - expres het rondebord uit zijn handen vallen. "Gerard was bang dat het anders 'te saai' zou worden, dat ik zou verslappen. Het liep ook zo gemakkelijk allemaal." Op voorhand had hij al door dat een tijd van dertien minuten rond voor hem tot de mogelijkheden zou behoren. Hij had de bekende rekensom van tweemaal zijn eindtijd op de vijf kilometer (6.14,66) plus een extra verval van dertig seconden erop losgelaten. Maar tegelijkertijd realiseerde Uytdehaage zich niet dat hij in dat geval een wereldrecord zou rijden. "Daar heb ik geen moment aan gedacht eigenlijk. Ook toen Gerard op een gegeven moment een rondebord met '12' erop voor mijn neus hield ten teken dat ik binnen de dertien minuten zou blijven, dacht ik er niet bij na."

Direct na zijn race had Uytdehaage al het gevoel dat zijn tijd niet meer verbeterd zou worden. Zijn zelfvertrouwen werd gisteren eigenlijk alleen in de allereerste rit korte tijd op de proef gesteld. "Ik schrok wel even van Gianni Romme. Die ging verschrikkelijk hard weg. Na drie kilometer zakte hij gelukkig een beetje in. Want rondetijden van laag in de dertig seconden waren voor mij niet haalbaar geweest."

Uytdehaage's eindtijd betekende een verbetering van bijna 25 seconden ten opzichte van zijn persoonlijke record (13.23,02), vorig jaar gevestigd op de WK afstanden in Salt Lake City. Destijds werd hij met die tijd zevende. "Toen was ik nog niets, nu ben ik alles", sprak hij in de catacomben. Eerder dit seizoen werd Uytdehaage ook al - voor het eerst in zijn carrière - Europees allroundkampioen. Over drie weken zal hij nog aan de start verschijnen van de WK allround in Heerenveen, waar hij een bijzondere trilogie kan voltooien. Alleen Ard Schenk presteerde het ooit om in een seizoen (1972) olympisch-, Europees- en wereldkampioen te worden. Koeltjes: "Ja, dat zou wel leuk zijn."

Zeker in het tijdperk van de specialisten zijn de drie olympische plakken van Uytdehaage bijzonder te noemen. Fijntjes herinnerde hij na afloop van zijn recordrace zijn gehoor eraan dat in de aanloop naar de Spelen volop was gediscussieerd over de vraag of een allrounder als Uytdehaage wel in staat zou zijn een afstand te winnen. "Ik heb hier het tegendeel bewezen. Ik kan allround rijden, dat wijzen mijn prestaties hier uit, maar gelukkig ook op een niveau dat ik meedoe om de prijzen. Voor de grap had ik na het goud op de vijf kilometer gezegd dat ik die honderd-procentscore zo lang mogelijk vast wilde houden. Maar ik heb nooit serieus rekening gehouden met drie keer goud. Het is me ook niet gelukt."

Het werd twee keer goud, een keer zilver. Uytdehaage, lachend: "Het is een score waar ik mee kan leven."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 23 februari 2002