DEN HAAG - Voor Vader en zoon Gijs heeft de Tweede Wereldoorlog tot deze week voortgeduurd. Meer dan 55 jaar streden de van oorsprong Hagenaars met De Nederlandsche Bank (DNB) om de inwisseling van 69 vooroorlogse briefjes van honderd. Gisteren leden zij hun definitieve nederlaag. Hun laatste hoop, de Raad van State, gaf hun nul op het rekest.

De heren Gijs junior en Gijs senior op de bank na 55 jaar strijd. Gisteren bepaalde de Raad van State dat De Nederlandsche Bank destijds juist gehandeld heeft, zodat de familie geen eurocent meer krijgt. (Foto: HENK BOUWMAN)

"Het is schandalig", briest Philebert Gijs junior woest. Zijn zieke, bijna blinde, demente vader wordt in zijn ogen door De Nederlandsche Bank afgeschilderd als een 'crimineel' die in de Tweede Wereldoorlog op een 'foute' manier aan zijn geld is gekomen. De bank weigerde om die reden de 69 vooroorlogse honderdjes, die Philebert Gijs senior had verdiend met handel in vlas, in te wisselen.

"Ik ben bang dat het nu ophoudt", zucht Gijs Junior verslagen. "De Raad van State gelooft De Nederlandsche Bank en niet mijn vader. Tegen zo'n machtig orgaan is blijkbaar niet op te boksen."

De kwestie draait om de vraag of DNB de aanvraag van de inmiddels 83-jarige Philebert Gijs senior om zijn 69 vooroorlogse briefjes van honderd gulden om te wisselen in naoorlogse biljetten, wel of niet goed heeft afgehandeld. "De bank heeft indertijd geoordeeld dat mijn vader een deel van het geld uit zwarte handel zou hebben verkregen", zegt zijn zoon. "Belachelijk. De man was tewerkgesteld in Duitsland en heeft vastgezeten in een concentratiekamp."

Voordat Gijs senior tijdens de oorlog werd opgepakt en naar Duitsland werd getransporteerd om te werken, gaf hij zijn spaargeld in bewaring bij een vriend. Na de oorlog leverde senior zijn geld in bij DNB, zoals de minister van Financiën in die dagen beval. Het spaargeld zou worden terugbetaald in nieuwe valuta. "Maar toen bleek tot mijn vaders stomme verbazing dat een deel van zijn geld van een datum ná zijn arrestatie was", vertelt zijn zoon. "En daarmee klopte zijn verhaal dat hij zijn briefjes in de oorlog in bewaring had gegeven niet meer en verviel zijn wisselrecht."

De vriend heeft later bekend dat hij in de oorlog geld uit het stapeltje van de heer Gijs had geleend, maar dat hij dit na de oorlog weer heeft aangevuld. DNB weigerde echter tot uitbetaling over te gaan.

"Diep triest," meent zoon Philebert. "Mijn vader is sinds de bevrijding bezig geweest zijn gelijk te halen. Vier jaar geleden heb ik het stokje van hem overgenomen. Ik heb de bank toen laten weten dat mijn vader dement was. Het leek wel of ze daar op hadden zitten wachten, want kort daarna belde mijn vader zo blij als een kind op dat de bank hem als 'goedmakertje' alsnog de 6.900 gulden wilde overmaken! Of hij even een handtekening wilde zetten. En dat heeft de man gedaan. Maar ze hebben hem gewoon besodemieterd. Met de wettelijke rente erbij is 6.900 gulden nu ruim 200.000 euro waard."

De Nederlandsche Bank vindt echter dat Philebert Gijs met de 6.900 gulden nog rijk is bedeeld. Uit brieven aan Gijs senior blijkt dat de bank meent dat zij hem juridisch gezien helemaal niets hoeft te geven. Het geld kreeg hij alleen maar uit mededogen. Omdat hij de kwestie altijd als een persoonlijk onrecht heeft beschouwd.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 21 februari 2002