Om 08.49 uur belde Harry Ramos zijn vrouw. Migdalia lag uitgeput op bed, doodmoe van de verzorging van haar kinderen - een vijfjarige en een baby - 11 September 2001. De zwartste dag in de Amerikaanse geschiedenis. De ware littekens van die apocalyptische elfde september worden dag in dag uit gedragen door de inwoners van New York. Wanneer de bal vannacht om twaalf uur op Times Square naar beneden komt, zal ook Amerika's 'man van het jaar' weer een normale New Yorker zijn. Burgemeester Rudolph Giuliani treedt dan af. Zijn laatste wapenfeit was een pleidooi voor een monument ter nagedachtenis van de slachtoffers op de plek waar eens de blinkende torens van het World Trade Center stonden. Een monument ook voor de vele mensen die tijdens de reddingswerkzaamheden stierven. Want uit het optreden van de duizenden mensen die met gevaar voor eigen leven anderen te hulp schoten, kan optimisme geput worden voor het nieuwe jaar. Een relaas over twee mannen die op 11 september 2001 nietsvermoedend aan hun dag begonnen, maar de dag zouden afsluiten als helden.

door Joost de Haas NEW YORK, maandag Brandweerveteraan Bill Feehan (71) keek met tegenzin op tegen zijn naderende pensioen, toen hij op die heldere ochtend van dinsdag 11 september het restaurant in Queens verliet waar hij dagelijks een stevig ontbijt nuttigde. "Het wordt gelukkig een mooie dag", zei hij tegen de serveerster voordat hij in zijn Grand Marquis stapte op weg naar het hoofdbureau van de New York City Fire Department.

Na drie decennia van vaak levensgevaarlijke klussen als brandweerman was Feehan, bijgenaamd 'de Monseigneur', opgeklommen tot commandant. Maar hij zag het nog steeds als zijn roeping om schouder aan schouder met zijn collega's een vuurzee te bestrijden. Vandaar dat Feehan onmiddellijk in actie kwam nadat het bericht was binnengekomen dat een vliegtuig het World Trade Center had geraakt.

Van paniek was bij hem geen sprake. Feehan stond de ramp van 1945 nog voor de geest, toen een B-25 bommenwerper tegen het Empire State Building crashte. De schade was beperkt gebleven. "In godsnaam, beheers je", riep hij dan ook tegen één van zijn secretaresses die huilend keek naar de enorme rookpluimen die uit de noordtoren opstegen. "Heb je nog nooit een vliegtuig tegen een gebouw zien aanvliegen?"

American Airlines vlucht 11 was die ochtend om 07.59 uur opgestegen van Logan Airport in Boston met 88 passagiers en 11 bemanningsleden aan boord. Luttele minuten voordat het ontbijt werd geserveerd en de speelfilm 'Dr. Dolittle 2' zou beginnen, veranderde het toestel plotseling van koers.

Twee stewardessen belden in paniek de luchtverkeersleiding: enkele mannen met een Arabisch uiterlijk hadden twee van hun collega's en een passagier aangevallen, de keel doorgesneden en de cockpit bestormd. Op de vraag wat hun locatie was, antwoordde stewardess Madeline Sweeney: "Ik zie water en gebouwen. Oh mijn God, oh mijn God!" Zij zag de Hudson-rivier en de skyline van Manhattan. Zelfmoordpiloot Mohammed Atta (33) koerste met een snelheid van 800 kilometer per uur en een volle brandstoftank rechtstreeks af op de noordtoren van het WTC die hij met dodelijke precisie om 08.45 doorboorde. "Wees gelukkig", zo had de Egyptenaar met de kille ogen in de laatste instructies aan zijn medekapers geschreven. De man die door Osama bin Laden was uitverkoren als aanvoerder van de terreurmissie, noteerde verder: "Wees optimistisch en kalm, want je bent op weg naar iets wat God liefheeft en accepteert. Als God het wil, wordt dat de dag waarop je met de vrouwen van het paradijs zal zijn."

en nog helemaal kapot van de recente dood van haar moeder. Harry, een effectenmakelaar, bevond zich op de 87e verdieping van de noordtoren. Er was iets vreselijks gebeurd en hij zou later terugbellen, zo luidde Harry's boodschap. Migdalia ontwaakte langzaam, zette de tv aan en schrok zich dood.

Evenals honderden miljoenen geschokte tv-kijkers zag zij 'live' de onuitwisbare beelden van het tweede toestel dat als een vliegende bom in de zuidtoren crashte, gevolgd door een enorme explosie. De trotse symbolen van Amerika's financiële macht stonden nu beide in lichterlaaie, de doelwitten van een meedogenloze vijand.

Brandweerman Feehan bevond zich op dat moment op de grond bij de 110 verdiepingen tellende Twin Towers en hij waande zich in de hel op aarde: overal lichaamsdelen, een man die doormidden was gesneden door een stuk vallend glas. En de eerste dode onder zijn collega's: een brandweerman bleek verpletterd door een vrouw die in blinde paniek van 99 hoog naar beneden was gesprongen. Tal van mensen kozen de dood op het plaveisel; sommige getuigen zagen hoe een man en een vrouw hand in hand uit het inferno hun eind tegemoet doken.

Ondertussen was de paniek in Washington compleet, nadat een derde toestel op Amerika's militaire bastion - het Pentagon - was gestort. Vice-president Dick Cheney was op dat moment al ondergebracht in een bomvrije bunker onder het Witte Huis en voerde spoedoverleg met president George Bush die aan boord van Air Force One uit Florida onderweg was naar een beveiligde luchtmachtbasis.

Bush gaf het groene licht om gekaapte toestellen neer te schieten. Straaljagers kwamen net te laat om het vierde vliegtuig dat in handen was van kapers te beschieten. Het toestel was al in Pennsylvania neergestort nadat moedige passagiers de kapers hadden bestormd.

Kort daarna blijkt de luchtvaartdienst ook alarm te hebben geslagen over een vijfde toestel dat direct op Washington afvloog. In de verwarring die volgde nam Cheney het heft in handen en gaf de luchtmacht opdracht het vliegtuig neer te halen; later werd duidelijk dat er nooit sprake is geweest van een vijfde kaping. De kennelijke consternatie in de hoogste regeringskringen stond in schril contrast met het beheerste optreden van de helden van New York.

Terwijl Bill Feehan en zijn mannen onverstoorbaar mensen in veiligheid brachten, stortte klokslag 1.:00 uur de zuidtoren in met een overdonderend geraas, een angstaanjagende wolk van rook, stof en puin verspreidend als in een nucleaire explosie. Nauwelijks een half uur later volgde de noordtoren, tal van reddingswerkers de dood indrijvend. Hetzelfde lot trof Feehan, die druk bezig was een gewonde vrouw te helpen.

Zijn zoon John, die geheel in de familietraditie ook bij de brandweer werkt, hoorde pas van zijn vaders dood aan het eind van de middag, terwijl hij in het massagraf van Manhattan naar overlevenden zocht. Later bij de begrafenis bracht hij één van de lijfspreuken van zijn vader in herinnering: "Een lafaard sterft duizend doden, een moedig man slechts één."

Migdalia Ramos kreeg ook te horen dat haar man een held was geweest. Zij vernam weken na de horrordag dat Harry, die in zijn laatste telefoontje nog had geprobeerd haar gerust te stellen, om het leven was gekomen toen hij een hem totaal onbekende man wilde redden. Zij vond Harry aanvankelijk niet zo moedig, ze vervloekte hem: "Waarom moest hij zijn leven riskeren en de kinderen en mij achterlaten voor iemand die hij helemaal niet kende? Waarom?", zo vroeg zij zich wekenlang vertwijfeld af.

Totdat zij zelf als reddende engel optrad. Het gebeurde tijdens de ontruiming van de flat van haar overleden moeder. Opeens ging het brandalarm af en rende iedereen naar buiten. Migdalia gaf haar zoontje mee aan haar schoonzus en besloot de blinde overbuurvrouw van haar moeder te gaan helpen. "Toen ik weer naar boven rende, dacht ik: 'Harry, waar ben ik mee bezig?' Toen drong het tot me door dat hij precies hetzelfde moet hebben gevoeld: mijn God, je laat toch niemand aan zijn lot over."

Migdalia beukte op de deur van de overbuurvrouw maar zij bleek al te zijn gevlucht. Vervolgens stormde zij af op het appartement waar de rook vandaan kwam, trof een open deur en ontdekte in de keuken een brandend broodrooster. Migdalia zette de ramen open en bracht de benauwde bewoonster in veiligheid. Beneden bij haar kinderen en haar schoonzus, dacht zij: "Waarom krijg ik al die tragedies te verwerken?" Haar schoonzus dacht het antwoord te weten en zei: "Misschien is het een teken van Harry." Inmiddels is zij daarvan overtuigd: "Harry wilde mij duidelijk maken waarom hij die vreemdeling probeerde te redden."

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 31 december 2001