TEL AVIV - De Israëlische dame die in de supermarkt van Tel Aviv haar halfvolle boodschappenkarretje afrekent vraagt of de kosten in drie termijnen van haar creditcard kunnen worden afgetrokken. Geen probleem: zo leeft half Israël. Op de pof, wachtend op betere tijden.
Het voorbeeld van de poffende burger is echter ook door de staat gevolgd. Om iedereen in de brede coalitie te vriend te houden leeft de regering van premier Ariel Sjaron op te grote voet. Volgens de krant Yediot Aharonot zou er voor bijna acht miljard shekel (4,9 miljard) gesneden moeten worden in de begroting om de problemen het hoofd te bieden.
Ariel Sjaron is van de ernst van de situatie op de hoogte en spreekt op de toon die hij normaal gesproken alleen voor de problemen met de Palestijnen gebruikt van "een economische crisis". Zijn oproep om in deze moeilijke tijden in een variant op het Nederlandse poldermodel tot afspraken te komen tussen werkgevers en werknemers, lijkt echter aan dovemansoren gericht.
Deze week leek het er even op of heel Israël staakte voor een hoger loon. Meer dan duizend passagiers strandden op het vliegveld van Ben Goerion waar voor een loonsverhoging van 3,6% het werk een dag was neergelegd. Professoren staan tot woede van de studenten al sinds 4 november vanwege een loongeschil niet meer voor de klas. Zelfs de brandweer ging plat en werklozen ontvingen hun uitkering niet omdat de sociaal dienst het werk had neergelegd.
De crisis in de Israëlische economie komt hard aan na een aantal jaren van stevige groei. De minister van Financiën, Silvan Shalom, rekent dit jaar op een groei van een half procent, waar vorig jaar nog 6,2% werd gehaald.
Grote boosdoener van de economische misère is uiteraard de al meer dan een jaar durende Palestijnse opstand. Die kost de staat handen vol geld voor de inzet van politie en leger en zorgt er bovendien voor dat de stroom goedkope Palestijnse werkers bijna is opgedroogd. Veel bouwwerken liggen daardoor stil en waar wel gewerkt wordt, is sinds enige tijd Roemeens de voertaal. De Roemeense gastarbeiders zijn echter duurder dan de Palestijnen. Daarnaast heeft de Al-Aksa Intifada het toerisme in Israël bijna de nek omgedraaid. De directeur-generaal van het ministerie van Financiën, Ohad Marani, schat dat de inkomsten uit het toerisme met bijna 60% zijn gedaald. De rampen van 11 september in de Verenigde Staten maken een snelle opleving van deze voor Israël belangrijke industrietak niet aannemelijk.
Ook de hightechsector, in voorgaande jaren de belangrijke aanjager van de economie, heeft zware klappen gekregen. Dat is terug te vinden in het werkloosheidscijfer dat in het derde kwartaal van dit jaar op 9,3% stond. De hoogste stand sinds vijf jaar.
Volgens het ministerie van Financiën moet echter onder normale omstandigheden Israël de komende jaren weer een jaarlijkse groei van 4,5% kunnen halen. Grote vraag daarbij is natuurlijk wanneer er weer sprake zal zijn van 'normale omstandigheden'.
De Israëlische bevolking lijkt daar weinig vertrouwen in te hebben. Uit een opiniepeiling blijkt dat 63% vindt dat de minister van Financiën faalt in de aanpak van de economische crisis. Dat 'rapportcijfer' is nog zorgelijker voor ex-generaal Sjaron die voor zijn economische beleid een dikke onvoldoende haalt. Maar liefst 73% van de Israëli's vindt dat hij er op economisch gebied niets van bakt.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}