AMSTERDAM - De kartelpolitie NMa had ruim twee jaar geleden wel degelijk voldoende informatie om ook zonder assistentie van tipgever ingenieur Ad Bos een diepgaand onderzoek naar enorme fraude in de bouwwereld te starten. Dat stelt de voormalig advocaat van Bos, mr. L. Heukels, naar aanleiding van ontkenningen van minister Korthals (Justitie) en Jorritsma (Economische Zaken) eergisteren tijdens een Kamerdebat, dat beide departementen laks zijn opgetreden.
Volgens mr. Heukels was de Nederlandse Mededingingsautoriteit in het voorjaar van 1999 zeer geïnteresseerd in de bewijzen die Bos, oud-medewerker van bouwbedrijf Koop Tjuchem liet zien.
NMa-medewerkers verklaarden meerdere keren dat zij ruimschoots voldoende informatie uit de schaduwboekhouding van Bos hadden verkregen om ook zonder zijn directe hulp actie te ondernemen, aldus de Haarlemse advocaat.
Op 13 april '99 vond op een bureau van het Korps Landelijke Politiediensten in Zoetermeer een bijeenkomst plaats tussen mr. Heukels, zijn cliënt Bos, de officier van justitie van het landelijk parket mr. R. de Groot en de NMa-functionarissen C. Roeleveld en R. Baaré van de sectie Onderzoek, Toezicht en Ontheffingen.
Tijdens die bijeenkomst, waarvan justitie een verslag heeft opgemaakt dat ook aan Bos en Heukels is toegezonden, verklaarden zowel De Groot als beide NMa-functionarissen zo snel mogelijk een onderzoek te willen starten.
Struikelblok voor justitie was de eis van Bos om in ruil voor het overleggen van de bewijzen een financiële compensatie voor zijn inkomstenderving te krijgen. De 'klokkenluider' wilde vooral een vergoeding omdat hij maandenlang bezig zou zijn om justitie behulpzaam te zijn.
De NMa gaf volgens Heukels echter aan ook zonder de assistentie van Bos aan de slag te kunnen. "Ze stelden ook geen geld voor een vergoeding te hebben, maar ze stonden te popelen om aan de slag te kunnen", aldus mr. Heukels. Volgens de advocaat verdween de NMa in de daaropvolgende onderhandelingsgesprekken echter uit beeld.
Minister Jorritsma verklaarde eergisteren in de Kamer dat dit kwam omdat de kopieën die de NMa-functionarissen mochten inzien alleen betrekking hadden op mogelijke fraude gepleegd voor 1998, wat onder de oude wet Economische Mededinging viel. De NMa was volgens die wet niet bevoegd onderzoek te doen, omdat opsporing en vervolging toen aan de Economische Controledienst en het openbaar ministerie waren toebedeeld.
Volgens advocaat Heukels is die voorstelling van zaken onjuist. "De fraude die met de schaduwboekhouding werd blootgelegd, heeft betrekking op de periode '95 tot en met een aanzienlijk deel van '98. In de periode dus dat de NMa wel degelijk was bevoegd. De NMa-functionarissen wisten dat, ze hebben ook de bewijzen ingezien die op die periode betrekking hadden."
Waarom de NMa desondanks buitenspel kwam te staan, zegt Heukels niet te weten. Pas na bijna twee jaar, toen de affaire aan het licht kwam, kwam de 'kartelpolitie' weer in actie. Op vrijdagmiddag 9 november meldden de NMa-functionarissen Roeleveld en Van Es zich bij het kantoor van Heukels, maar deze vertegenwoordigt Bos inmiddels niet meer.