KABOEL - De chaos in de gelederen van de Taliban is compleet. Elkaar tegensprekende berichten over Kandahar, het Zuid-Afghaanse bolwerk van de vroegere machthebbers in Afghanistan, spreken van man-tegen-man-gevechten in de straten, binnentrekkende troepen van de Noordelijke Alliantie, maar ook van een nog intact zijnd Taliban-bestuur.

Nog niet alle Afghaanse vrouwen durven al aan wat deze jonge vrouw in Kaboel doet: haar gezicht laten zien. Om haar heen zijn alle vrouwen gehuld in de burqa, traditioneel in Afghanistan, maar door de Taliban verplicht ingevoerd voor alle vrouwen. (Foto: REUTERS)

Zijn geestelijk leider, mullah Omar, is volgens eigen zeggen nog in de stad, maar of Osama bin Laden bij hem is, is nog steeds onduidelijk. De Verenigde Staten maken zich op voor een nieuwe ronde in de strijd tegen de terroristenleider, waarbij de grootscheepse bombardementen van de afgelopen tijd nauwelijks nog een rol zullen spelen.

Aanhangers van de Taliban zeggen dat hun "terugtrekking een strategische is", opdat zij zich beter kunnen concentreren op het voeren van een guerrillastrijd vanuit de bergen. Maar het vinden van een handvol mensen in dat landschap staat, beseffen de VS, zo ongeveer gelijk aan het vinden van een naald in een hooiberg. Amerikaanse commando's in het zuiden treffen inmiddels de voorbereidingen voor deze nieuwe fase.

Mocht Bin Laden wel opgepakt worden, dan zou hij in de VS voor een militair tribunaal kunnen worden berecht. Maar ook de Verenigde Naties hebben al laten weten Bin Laden te willen berechten.

De desintegratie van het Taliban-bewind is snel gegaan. In vijf dagen tijd slonk zijn grondgebied van 90 naar 20 procent van Afghanistan. Een belangrijke factor is daarbij geweest dat plaatselijke machthebbers zich konden loswringen uit de greep van de Taliban. Her en der kozen hele provincies hun eigen weg, zonder dat dat hoeft te betekenen dat zij zich aansluiten bij de Noordelijke Alliantie, die voornamelijk bestaat uit Tadzjieken en Oezbeken.

Ook gisteren was dat weer het geval. De oostelijke stad Jalalabad, met in de buurt tal van trainingskampen van Bin Ladens beweging Al-Qaeda, koos onder leiding van Pasjtoen-krijgsheer Yunis Khalis voor "een onafhankelijke positie". Zijn mannen hielden de grenspost op de Khyber-pas bij Torkham gesloten. Khalis zou met de Taliban ter stede hebben afgesproken dat zij, zonder wapens, de stad mochten verlaten. Als dominostenen gingen ook Gardez (100 kilometer ten zuiden van Kaboel), en de zuidelijke provincies Ghazni en Wardak hun eigen weg.

Wat ook de situatie in Kandahar mag zijn, zeker lijkt het vliegveld te zijn bezet door aanhangers van de zuidelijke Pasjtoen-leider Arif Khan. Vanuit de omliggende bergen nemen Taliban-strijders de luchthaven onder vuur. Al dergelijke ontwikkelingen wijzen erop dat er een belangrijke verbrokkeling plaatsvindt onder de Pasjtoen, de grootste etnische bevolkingsgroep van Afghanistan.

Het feit dat zoveel Afghanen zich nu tegen de Taliban hebben gekeerd, maakt wel weer de kans groter dat er informatie loskomt over de verblijfplaats en bewegingen van Bin Laden, zegt Afghanistan-deskundige Ahmed Rashid. De Amerikanen zijn in Kaboel al bezig mensen te ondervragen. Bovendien schat Rashid de kans groot in dat overlopers de terroristenleider zullen verraden om een losgeld in de wacht te slepen.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 15 november 2001