Amsterdam - De Organisatie van olie-exporterende landen Opec zit in een lastig parket. Sinds de aanvallen op de Verenigde Staten is de olieprijs in een glijvlucht geraakt. Een productiebeperking zou daar iets aan kunnen doen. Het is de Opec er alles aan gelegen dat ook de olieproducerende landen, die geen lid zijn van het kartel, hun export beperken, maar vooralsnog lijken zij weinig genegen de oliekraan dicht te draaien.

Sinds elf september is de olieprijs in een glijvlucht geraakt. (Foto: ANP)

De olieprijs is sinds 11 september met eenderde gedaald. Voor een vat Brent olie werd voor die datum nog $27,70 betaald. Deze week kwam de prijs met $19 op het laagste punt van de afgelopen twee jaar. Voor landen die structureel afhankelijk zijn van inkomsten uit de olie-export is een lage olieprijs reden voor paniek.

Maar landen die minder zwaar op de olie-inkomsten leunen gaan voor de winst op korte termijn. Als Opec de productie beperkt betekent dat deze landen de kans krijgen marktaandeel af te snoepen. Mexico heeft vorige week al laten weten de olie-export in december niet te zullen beperken, maar juist op te schroeven. "De redenering van landen als Mexico is dat als de prijs niet voor de inkomsten zorgt, het volume dat dan maar moet doen", aldus Coby van der Linde, hoogleraar internationale oliemarkten in Leiden en verbonden aan het instituut Clingendael.

Op 14 november komen de Opec-landen in Wenen bijeen om te beslissen over de omvang van de productiebeperking. De Opec heeft dit jaar op papier al in totaal 3,5 miljoen vaten per dag uit de markt gehaald. De Saoedische olieminister Ali Naimi is voorstander van een reductie van nog eens 1,5 miljoen vaten per dag. Als de Opec daartoe beslist, komt de dagelijkse productie van het oliekartel op 21,7 miljoen vaten te liggen en dat is het laagste niveau sinds de Golfoorlog. De Opec streeft naar een olieprijs van minimaal $22 en maximaal $28 per vat.

De beslissing die de Opec aanstaande woensdag neemt zal in grote mate afhangen van de houding van de overige olielanden. De olieministers van de Opec proberen in de aanloop van de vergadering met man en macht om ook de overige olieproducerende landen zo ver te krijgen dat ze hun productie tenminste bevriezen. Alleen Oman heeft tot dusver toegezegd de olieproductie te zullen beperken. Morgen arriveert Naimi met zijn Venezolaanse en Iraanse collega's in Rusland om nogmaals een poging te doen ook deze gigant in het Opec-gareel te krijgen. Voor dinsdag zou een bezoek aan Noorwegen gepland staan. De Noorse olieminister Einar Steensnaes liet eerder deze week al weten niet van plan te zijn de productie te verminderen.

Noorwegen en Rusland zijn de twee grootste producenten die buiten het kartel vallen. Door het herstel van de olie-industrie is vooral de olie-export van het oude tsarenrijk sterk aan het groeien. Naar eigen zeggen heeft Rusland in de eerste 10 maanden van dit jaar zo'n 10% meer olie geproduceerd dan in dezelfde periode vorig jaar. Op dit moment is het land goed voor een productie van dagelijks ruim 7 miljoen vaten.

Ook voor de Russische economie heeft een lage olieprijs grote gevolgen. De overheid heeft berekend dat wanneer de olieprijs onder de $18 per vat duikt, dat een negatief effect heeft op de begroting. De huidige begroting gaat uit van een gemiddelde olieprijs van $23,50 per vat. Maar de Russische regering heeft weinig greep op de oliemaatschappijen. Bovendien zouden de Russen de huidige situatie ook wel als een buitenkansje kunnen beschouwen om meer toenadering te zoeken tot Europa.

" Een vermindering van de productie betekent voor de Opec niet alleen minder inkomsten maar ook minder marktaandeel en minder invloed op de prijs", aldus Van der Linde.

Dat gat zou dus door de Russen kunnen worden opgevuld. In ieder geval zal Europa goedkope Russische olie met open armen worden ontvangen.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 10 november 2001